§4 жасуша мен оның органоидтерінің ҚҰрылысы

Сабақтың тақырыбы:

Эндокриндік бездер қызметінің бұзылуынан туындаған аурулар

Сабақтың мақсаттары:

1. қалқанша безі жұмысының бұзылуының салдарын сипаттау

2. қант диабеті

3. микседемеа

4. кретинизм

5. Базедов ауруының себептері, белгілері және алдын алу жолдарын түсіндіру

Бағалау критерийлері:

1. қалқанша безі мен ұйқы безі жұмысының бұзылу себептерін түсіндіреді

2. микседема, кретинизм, Базедов аурулары мен қант диабетінің

- туындау себептері

• белгілері
• салдары
• алдын алу шараларын түсіндіреді

Тироксин:

Тироксин:

1. Майлар, көмірсулар, нәруыздардың жасушадағы тотығуын күшейту арқылы зат алмасуды арттырады.

2. Орталық жүйке жүйесінің қозғыштығын арттырады.

Гиперфункциясы

Гиперфункциясы

Гипофункциясы

Эндемиялық зоб

Егер ішетін су мен тағамда йод жетіспесе, адам алқым ісуі (эндемиялық зоб) ауруымен ауырады. Мұндай ауру әсіресе топырақ пен судың құрамында йодтың аз болуынан пайда болады. Тәулігіне адамның қабылдайтын йод мөлшері 0, 15 - 0, 20 мг болуы керек.

Бездің мөлшері ұлғайып, алқымы ісінеді.

Микседема

Тері астына шырышты сұйықтықтың жиналуынан туатын ісіну. Ісік көбінесе тері астын, тіл, бет, мойын, кеуде тұсын қамтиды.

• Адамның шашы түседі
• қан қысымы төмендейді, 
• жүрек соғуы сирейді
• бірте-бірте ақыл - есі кем болады.
• ойлау мен сөйлеудің тежелуі, ұйқышылдық, тепе-теңдікті бұзылуы;
• жүрек соғысының баяулауы, жүрек аурулары;
• беттің қатты ісінуі, көз астында қалталардың пайда болуы
• шаштың түсуі
• терінің құрғауы

Кретинизм

Жас балаларда қалқанша бездің гормоны жетіспеуінен болады.

Белгілері:

балалардың бойы өспей, жыныстық жетілуі тоқталады

Ми сыңарлары қыртысының жұмысы бұзылып, ақыл - есі кем болады.

Бақшаңкөз немесе Базедов ауруы

• Қалқанша безі гормоны көп бөлінсе,
• денеде зат алмасу күшейеді
• жүрек соғуы жиілейді
• қан қысымы көтеріледі
• жүйке жүйесінің қозуы артады
• тамақты көп ішкенмен салмақ қоспай, арықтайды
• Тез ашуланады
• терлегіш болады
• Көздері бадырайып, шарасынан шығып тұрады.

Гиперфункциясы –инсулиндік шок

Гиперфункциясы –инсулиндік шок

Гипофункциясы - қант диабеті

Қант диабетінің туындауына әкелетін ҮШ себепті таңдаңыз

• Қандағы глюкоза деңгейінің артуы

• Қандағы глюкоза деңгейінің төмендеуі

• Ағзаға судың жетіспеуі

• Қандағы тұз мөлшерінің артуы

• Бауыр қызметінің бұзылуы

• Қанға ұйқы безінің инсулинді аз бөлуі

• Ұйқы безінің тым көп инсулин бөлуі

• Бауырдағы гликоген қорының азаюы

Әр адам қандағы қант деңгейін тұрақты тексеруі тиіс!

Жасанды инсулин дозасын иньекция арқылы қабылдау

• Жасанды инсулин дозасын иньекция арқылы қабылдау

Жас балада гипофиздің соматотропин гормоны шамадан тыс бөлінсе алыптық, мөлшерден аз бөлінсе ергежейлік дамиды.

Акромегалия

Мен енді білемін ................................................

Мен енді білемін ................................................

Маған ұнағаны...................................................

Менің түсінбей қалғаным........................................

Мен жақсы түсіндім.............................................

Мен келесі сабақта........................... білгім келеді.