46. Алифаттық нитроқосылыстар. Нитротоптың құрылысы және нитроқосылыстардың таутомериясы. Алу әдістері. Сілтілер мен азотты қышқылымен байланысы
жүктеу/скачать 11,77 Mb.
|
Органика 46-60
| Алкендер (олефиндер)- молекулада жалғыз байланыстардан басқа, көміртек атомдары арасындағы бір қос байланыс бар және CnH2n жалпы формуласына сәйкес келетін ациклді көмірсутектер.
Алкендер үшін аталған қосылу реакцияларынан басқа, тізбектің ұзындығына және қос байланыстың орналасуына байланысты гликольдер (диатомды спирттер), кетондар немесе карбон қышқылдары түзетін Тотығу реакциялары да тән. Алкендерді алу Зертханалық алу әдістері: Галогеноалкандарды дегидрогалогендеу сілтінің алкоголь ерітіндісімен жүзеге асырылады: Спирттердің дегидратациясы концентрацияланған күкірт қышқылының немесе сусыз алюминий оксидінің қатысуымен қызады (t> 150ос) алкендер түзеді: Дигалоген туындыларын дегалогендеу ұсақ ұсақталған мырыш немесе магний көмегімен жүзеге асырылады: Өнеркәсіптік әдістер: Алкендерді алудың негізгі әдісі-Дистилляция арқылы бөлуге болатын төмен молекулалы алкендер мен алкандар қоспасының пайда болуына әкелетін алкандардың крекингі: Алкандарды сусыздандыру (катализаторлар: Pt; Ni; AI2O3; Cr2O3): Алкиндерді каталитикалық гидрлеу (катализаторлар: Pt; Ni; Pd) : Алкадиендер Алкадиендер−молекулада жалғыз байланыстардан басқа, көміртек атомдары арасындағы екі қос байланыс бар және CnH2n-2 жалпы формуласына сәйкес келетін ациклді көмірсутектер. кумулятивті диендер (аллендер) − - CH2-CH=C=CH-CH2− оқшауланған диендер − - CH2-CH=CH-CH2 - CH2−CH=CH−CH2 - конъюгацияланған диендер − - CH2-CH=CH-CH=CH-CH2− Конъюгацияланған алкадиендер ең көп практикалық қолданыста болады, онда екі қос байланыс бір байланыс арқылы бөлінеді, мысалы, бутадиен молекуласында: CH2=CH-CH=CH2. Бутадиен негізінде жасанды резеңке синтезделеді. Сондықтан алкадиендердің негізгі практикалық қасиеті-қос байланыстар арқылы полимерлену мүмкіндігі. Конъюгацияланған алкадиендердің химиялық қасиеттері "конъюгацияланған диендердің химиялық қасиеттерінің ерекшеліктері"тақырыбында егжей-тегжейлі қарастырылады. Алкадиендерді алу Табиғи газ бен мұнай өңдеу газдарындағы алкандарды қыздырылған катализатордан өткізген кезде оларды сусыздандыру арқылы: Қыздырылған катализаторлардың үстінен спирт буын өткізу кезінде этил спиртін сусыздандыру және сусыздандыру (акад әдісі. С. В. Лебедева): Алкиндер-құрылымында молекулалары бар ациклді көмірсутектер, жалғыз байланыстардан басқа, көміртек атомдары арасындағы бір үштік байланыс және CnH2n−2 жалпы формуласына сәйкес келеді. Алкиндер мен алкадиендер класс аралық изомерлер болып табылады, өйткені олар бір жалпы формулаға сәйкес келеді. Алкиндер, барлық шексіз көмірсутектер сияқты, қосылу реакцияларымен сипатталады. Реакциялар электрофильді механизм бойынша екі сатыда жүреді - алкендер мен олардың туындыларын түзіп, содан кейін шекті УВ түзеді. Сонымен қатар, бірінші кезең екінші кезеңге қарағанда баяу жүреді. Алкиндер қатарының бірінші өкілі ацетиленнің ерекше қасиеті-бензол алу үшін тримеризация реакциясы (Зелинский реакциясы). Осы және басқа реакциялардың ерекшеліктері "ареналарды қолдану және алу"тақырыбында қарастырылады. Алкиндерді алу Ацетилен: а) метан әдісі: б) кальций карбидінің гидролизі (зертханалық әдіс): Үлкен энергия сыйымдылығына байланысты бұл әдіс экономикалық тұрғыдан аз тиімді. Ацетилен гомологтарының синтезі: а) алкандар мен алкендердің каталитикалық дегидрленуі: б) дигалоалкандарды сілтінің спирттік ерітіндісімен дегидрогалогендеу (сілті мен алкоголь артық алынады): жүктеу/скачать 11,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|