48. Күн жүйесінің пайда болуы жөнінде әртүрлі гипотезаларды сипаттаңыз. Күннің параметрлері қандай? Күн жүйесі
жүктеу/скачать 85,19 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 49. Галактикалар дегеніміз не Біздің Галактиканың негізгі сипаттамаларын атаңыз.
|
48. Күн жүйесінің пайда болуы жөнінде әртүрлі гипотезаларды сипаттаңыз. Күннің параметрлері қандай? Күн жүйесі – Күннен, оны айнала қозғалатын 8 үлкен планетадан (Болпан, Шолпан, Жер, Қызылжұлдыз, Есекқырған, Қоңырқай, Уран және Нептун ), планета серіктерінен, мыңдаған кіші планеталардан (астероидтардан), шамамен 1011 кометадан және толып жатқан метеорлық денелерден құралған ғарыштық денелер жүйесі. Біздің Құс жолы атты, спираль тәріздес галактикамыз шамамен 150 млрд жұлдыздан құралған, оның өзінің ядросы мен бірнеше спираль тәріздес тармақтары бар. Оның мөлшері 100 мың жарық жылына тең. Біздің галактикамыздағы жұлдыздардың басым көпшілігі қалыңдығы 1500 жарық жылындай болатын алып “дискінің” ішінде шоғырланған. Қазіргі кезде біздің галактикамыз космос кеңістігінде секундына 550 км жылдамдықпен қозғалып келе жатыр. Оның екі серігі - Үлкен және Кіші Магеллан бұлттары бар. Күн жүйесі мен жұлдыздардың пайда болуы жайлы кез-келген проблема немесе гипотезаның негізінде, Ғаламның үш фундаменталдық ерекшелігі бар: біріншіден Ғаламдағы заттардың басым көпшілігі сутегіден (75%), гелийден (25%) және басқа да химиялық элементтердің азғантай бөліктерінен құралған; екіншіден Ғаламның кезкелген нүктесінде жұлдызаралық газ және шаң бар; үшіншіден Ғаламда барлық заттар айналмалы және турбулентты қозғалыста (галактиканың формасы спираль тәріздес, жұлдыздар айналуда, планеталар күнді айналады және т.б.). Сондай ақ бізге Күн жүйесінің жасы 5 млрд жылға тең екендігін білеміз. Бұл мағлұмат бізге ғаламның өзіміз орналасқан бөлігінің тарихын елестетуге мүмкіндік береді. Күн жүйесінің пайда болуы жөнінде бірнеше гипотезалар бар. 49. Галактикалар дегеніміз не? Біздің Галактиканың негізгі сипаттамаларын атаңыз. Бұл планеталар, тұмандықтар, ғарыштық шаң және басқа материалдар сияқты барлық аспан денелері кездесетін топ немесе үлкен агломерация. Негізгі ерекшелігі барлық осы материалдарды біріктіретін тартылыс күші - галактикалар. Адамдар біздің бүкіл галактикаларымызды түнгі аспандағы диффузиялық дақтар ретінде көре алды. Технологияны дамытудың арқасында бізде олар туралы көбірек ақпарат бар. Күн және барлық планеталар орналасқан біздің Күн жүйесі - бұл Галактиканың бір бөлігі, ол Құс жолы деп аталады. Ежелгі уақытта ешкім аспанды кесіп өткен бұл ақ жолақтың не туралы екенін білмеген және сондықтан оны оны сүтті жол деп атаған. Шындығында, галактика мен Құс жолы атаулары бір шығу тегінен шыққан. Гректер жұлдыздарды Гераклды тамақтандырған кезде богиня Гера себілген сүттің тамшылары деп сенді. Галактикалар мөлшері мен формасына қарай жіктеледі. Олардың ішінде «тек» ондаған миллион жұлдызы бар ергежейлі жұлдыздардан миллиардтаған жұлдыздары бар алып жұлдыздарға дейін бар. Пішіні жағынан олар эллипс тәрізді, спираль тәрізді (Құс жолы сияқты), линзалық немесе дұрыс емес болуы мүмкін. Байқалатын әлемде кем дегенде 2 триллион галактика бар, олардың көпшілігінің диаметрлері 100-ден 100.000 парсекке дейін. Олардың көпшілігі галактика шоғырларында, ал супер кластерлерде жинақталған. Бұл бағаланады әр галактика массасының 90% -ына дейін қарапайым заттардан өзгеше; бар, бірақ оны анықтау мүмкін емесдегенмен, оның әсері болуы мүмкін. Қараңғы зат деп аталады, өйткені ол жарық шығармайды. Қазіргі уақытта бұл тек галактикалардың мінез-құлқын түсіндіру үшін қолданылатын теориялық түсінік. Кейде галактика басқа галактиканы ұлғайтады және олар ақыр соңында соқтығысады, бірақ олар соншалықты үлкен және ісінген, сондықтан оларды құрған нысандар арасында ешқандай соқтығысу болмайды. Немесе, керісінше, апат болуы мүмкін. Қалай болғанда да, ауырлық күші заттың конденсациясын тудыратындықтан, синтез әдетте жаңа жұлдыздардың тууына әкеледі. Галактикалар ғаламда Күн жүйесінің пайда болуынан көп бұрын болған. Сияқты бірнеше элементтерден тұратын жүйе жұлдыздар, астероидтар, квазарлар, қара саңылаулар, планеталар, ғарыштық шаң және галактикалар. 50. Жиырма бірінші ғасыр-ғылым мен техникадағы жаңа ашылулар ғасыры. Осыған байланысты химия мен жаңа материалдар мен технологияларды жасаудағы концептуалдық жүйелердің рөлі зор. Графен, наноматериалдар, асқын өткізгіштік туралы не білесіз? Графен - көміртегі атомдары дұрыс алтыбұрыштардың төбелерінде орналасқан екі өлшемді құрылым. Графен графиттің құрылыс материалы болып табылады және фуллерендер мен нанотүтіктер сияқты көміртектің басқа аллотропты формаларын сипаттау үшін теориялық модель ретінде пайдаланылады. Практикалық қолданбалар Графен көптеген практикалық қолданбаларға ие. Оны ми импланттарын жасау үшін қолдануға болады, оны спутниктерді салқындату жүйесінде қолдануға болады, графенді суперөткізгішке айналдыруға болады; ол күнделікті өмірде де пайдалы: мысалы, шаш бояуы ретінде. Наноматериалдар нанобөлшектерді қолдану арқылы және/немесе материалда осы бөлшектердің болуына байланысты кейбір бірегей қасиеттерге ие нанотехнологиялар арқылы жасалған материалдар. Наноматериалдарға сипаттамалық өлшемдерінің бірі 1-ден 100 нм-ге дейінгі аралықта жататын объектілер жатады. Бүгінгі таңда наноматериалдар тамақ, косметика, жеке күтім өнімдері, микробқа қарсы және дезинфекциялау құралдары, киім-кешек және электронды құрылғылар сияқты көптеген өнімдерде кеңінен қолданылады. Асқын өткізгіштік - бұл материалдың электр тогына қарсы тұруын тоқтатып, оның ешбір көзге көрінетін энергияны жоғалтпастан еркін өтуіне мүмкіндік беруі. Болашақта асқын өткізгіштік энергетикада, өнеркәсіпте, көлікте және медицина мен электроникада әлдеқайда кеңірек қолданылады. Электроникада асқын өткізгіштік компьютерді әзірлеуде қосымшаны табады. жүктеу/скачать 85,19 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|