5. Cтуденттердің білімін бағалау көрсеткіштері

 

 

 

 

 

2 

 

 

 

3 

 

 

 

 

 

 

Мазмұны 

 

1.

 

Түсінік хат 

 

 

 

 

 

 

4 

2.

 

Пәнді оқытуда жоспарланатын нәтижелер   

 

6 

3.

 

Пәннің тақырыптық жоспары   

 

 

 

6 

4.

 

Пәннің мазмұны (құзырлылықтар) 

 

 

 

8 

5.Cтуденттердің білімін бағалау көрсеткіштері.                        27 

 

6.Бақылау жұмысының орындалуы  туралы нұсқаулық.   27 

 

7Бақылау жұмысы                                                                        28 

 

8.Әдебиет және оқу құралдарының тізімі  

 

         32 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4 

                                                 1. Түсінік хат. 

Жұмыс  оқу  бағдарламасы  орта  кәсіптік  білім  беретін  оқу 

орындарының  оқыту  үрдісі  орыс  тілінде  жүргізілетін  топтарында 

кәсіби қазақ тілін оқытуға арналған.  

Жұмыс  оқу  бағдарламасы  Мемлекеттік  жалпы  міндетті 

техникалық  және  кәсіби  білім  беру  стандарты  негізінде  0702000 

«Пайдалы  қазба  кенорындарын    барлаудың    техникасы    мен 

технологиясы» мамандығына арналған. 

Оқу  материалдарын  құру  және  нақтылауда  оқушылардың 

құзырлылығын  дамыту  үшін  қазақ  тілінің  теориясын  білуге  және 

игеруге, оны кәсіби мамандығына байланысты қолдана білуге ерекше 

мән берілген.  

Бағдарлама бүкіл оқыту үрдісінде коммуникативтік бағыт бере 

отырып,  қазақ  тілінен  алған  білімін  іс  жүзінде,  кәсіби  мамандығына 

еңбек 

ету 

барысында 

пайдалана 

білуді 

көздейді. 

Тілдік 

материалдарды,  атап  айтқанда,  қазақ  тілінің  фонетикасын, 

грамматикасын, 

лексикасын, 

синтаксисін 

меңгерумен 

қатар, 

оқушыларды  ауызша  сөйлеуге,  ойларын  жеткізуге,  аударма  жасауға 

деген біліктіліктерін қалыптастырады.  

Әр тақырып соңында оқушылардың білімін тексеруге арналған 

бақылау  сұрақтары  берілген.  Бұл  бақылау  тапсырмалары  арқылы  тіл 

үйренушінің  қазақ  тілінің  грамматикасын  қалай  меңгергені,  кәсіби 

сөздер және сөз тіркестерімен жұмыс, сөздікпен жұмыс жасау үлгілері 

қарастырылған. Сондай-ақ кәсіби мәтін бойынша сұрақ, жоспар құрып 

үйренуге арналған.  

«Кәсіби  қазақ  тілі»  пәнін  оқыту  келесі  құзырлықтарды 

қалыптастыруға  бағытталған.  Пәнді  оқытуда  жоспарланатын 

құзырлылықтар: 

Базалық: 

-  қазақ тілінің грамматикалық заңдылықтарын меңгерту; 

-  жаттығу жұмыстары арқылы ауызша, жазбаша сауаттылыққа үйрету; 

-

 

оқушылардың  ақыл-ойын,  танымдық  және  шығармашылық 

қабілеттерін дамыту; 

-

 

тілдің  қарым-қатынастық,  танымдық-эстетикалық  қызметін  талап 

ете отырып, оқушыларға тіл мәдениетін меңгерту. 

 

 

 

 

5 

Кәсіби:  

-

 

оқушылардың бойында Отанға, туған жерге деген сүйіспеншілік 

сезімдерін  қалыптастыра  отырып,  қоршаған  орта  мен  табиғи 

құндылықтарды бағалауға үйрету; 

-

 

кәсіптік  сөздер,  термин  сөздер  мен  сөз  тіркестерін  пайдалана 

отырып,  мәліметтерді  жинақтау,  саралау,  жүйелеуге  үйрету,  мәтін 

құрастыруға дағдыландыру. 

Арнайы: 

-

 

ауызекі  сөйлеу,  ауызша  тіл  дамыту  жұмыстары  арқылы 

әлеуметтік- тұрмыстық сөздік қорын молайту; 

-

 

оқушылардың  алған  білімдерін  өмірде,  кәсіби  қызметінде 

қолдана білуін қалыптастыру; 

-

 

кәсіпке  байланысты  мәтіндердегі  этно-  лингвистикалық 

атауларды,  аймақтық  деректемелерді  оқыту  арқылы    дүниетанымын 

кеңейту. 

Базалық  құзырлықтарына  оқушының  алған  білімі  мен 

дағдыларын  тәжірбеде,  күнделікті  өмірде  қолдану  талаптары  кіреді. 

Оқушылардың 

шығармашылық 

іс-әрекеттері 

мен 

құндылық 

бағдарларының жүйесінде көрсетіледі. 

Кәсіби  құзырлықтарға  оқу  үрдісінде  берілген  ақпараттарды 

қабылдау,  өз  бетінше  мәліметтер  жинақтау,  ауызекі  тілдесімде  өз 

ойларын  жүйелі  жеткізу  және  таңдаған  кәсіп  саласына  байланысты 

қолдана білу жатады. 

Арнайы  құзырлықтар  оқу  үрдісінен  тыс  әртүрлі  әлеуметтік-

тұрмыстық жағдайларды шешуге бағытталған. 

Бұл  талаптар және  басқа  да  оқыту  нәтижелері  оқушыны  жеке 

тұлға  ретінде  қалыптастыру  мен  тәрбиелеу  мақсаттарының  іске 

асуымен анықталады. 

 

 

 

6 

2. Пәнді оқытуда жоспарланатын нәтижелер. 

Қазақстан Республикасының 

мемлекеттік стандартында 

жоспарланған оқыту нәтижелері. 

Типтік оқу бағдарламасында 

жоспарланған нәтижелер. 

Студенттер келесі құзырлылықты 

меңгеруі керек: 

Оқу құзырлылығы: 

БҚ 1.6, 6.6 - коммуникативті 

қабілеттерге, ақыл-ой мен өз-өзін 

ұстау мәдениетіне  ие болу; 

 

 

Пәнді оқыту нәтижесінде 

студенттер 

білуі керек: 

- қазақ тіліне тән дыбыстардың 

дұрыс айтылуы мен жазылуын; 

- орфографиялық және 

орфоэпиялық заңдылықтарды; 

-  сөздердің лексикалық 

мағынасын; 

-  пунктуация заңдылықтарын. 

меңгеруі керек: 

-  тіл дамытуда жаттығу 

жұмыстарын орындауды; 

-  сөздікпен жұмыс жасауды; 

- сұхбат құруда сөздердің орын 

тәртібін; 

- алған білімдерін өмірде, 

тәжірибеде, мамандығында 

пайдалануды. 

 

3. Пәннің  тақырыптық жоспары. 

№ 

Тарау мен тақырып атаулары 

Күндізгі бөлімнің оқу 

сағат саны 

Бар

лығ

ы 

Сабақтың формасы 

теория-

лық 

практи-

калық 

1. 

Кіріспе сабақ. Қазақ тілі туралы 

Қазақстанның табиғат байлықтары  

2 

 

2 

1 – тарау. Фонетика  

 

 

 

1.1. 

Қазақ тілінің фонетикасы. 

Қазақстанның жер бедері 

2 

 

2 

2 – тарау. Лексика  

 

 

 

2.1. 

Сөз тіркестері. Қазақстанның 

пайдалы қазбалары 

2 

 

2 

3- тарау. Морфология  

 

 

 

 

 

7 

3.1 

Біріккен, қысқарған, қос сөздер 

Геология және оның маңызы  

2 

 

2 

3.2 

Жалғау түрлері. Геологиялық ғылым 

салалары. 

4 

 

4 

3.3 

Зат есім. Геологияның даму тарихы  

2 

 

 

3.4 

Сын есім. Ұңғыма және оның 

элементтері 

2 

 

2 

3.5 

Етістік. Етістіктің шақтары. 

Минералдың түсі. 

4 

 

4 

3.6 

Көсемше. Минералдардың 

жылтырлығы.  

2 

 

2 

3.7 

Есімше. Минералдардың 

қаттылығы. 

2 

 

2 

3.8 

Етістіктің райлары. Минералдардың 

пішіні. 

4 

 

4 

3.9 

Етіс категориясы. Минералдардың 

дағы. 

2 

 

2 

3.10  Сан есім. Бұрғылау мұнарасы 

2 

 

2 

3.11  Есімдік. Бұрғылау тәсілдері. 

2 

 

2 

3.12  Үстеу. Тау қазындылары 

4 

 

4 

3.13  Көмекші сөздер. Қашау түрлері 

4 

 

4 

4 – тарау. Cинтаксис  

 

 

 

4.1. 

Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері. 

Жердің минералогиялық құрамы. 

2 

 

2 

4.2. 

Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелері. 

Жердің ішкі құрылысы. 

6 

 

6 

4.3. 

Сөйлемнің бірыңғай мүшелері. 

Жердің петрогрфиялық құрамы. 

2 

 

2 

4.4. 

Құрмалас сөйлем. Қарағанды 

кенорны 

2 

 

2 

4.5. 

Салалас құрмалас сөйлем. Жезқазған 

– мыс кенорны. 

4 

 

4 

4.6. 

Сабақтас құрмалас сөйлем. Қаныш 

Сәтбаев – алғашқы академик, геолог 

4 

 

4 

V. Бақылау жұмыстары  

6 

 

6 

VI. Сынақ  

1 

 

1 

Пән бойынша барлығы 

69 

 

69 

                             

 

 

 

8 

  4. Пәннің мазмұны (құзырлылықтар) 

1. Кіріспе сабақ. Қазақ тілі туралы. Қазақстанның табиғат 

байлықтары. 

Қазақ тілі - мемлекеттік тіл. Оны оқып-үйренудің және білудің 

міндеттілігі.  Қазақ  тілі  білім-ғылымды,  техниканы  үйрену  тілі, 

мәдениет пен экономиканы дамыту тілі.  

Қазақстанның табиғат байлықтары туралы түсінік.   

Кәсіби лексикалық минимум: 10-12 сөз.  

Тақырыпты оқу нәтижесінде: 

Білу керек: 

- Қазақстан Республикасының   «Тіл туралы» Заңын 

Меңгеру керек: 

- тіл туралы мақал-мәтелдердің мағынасын 

Қалыптастырылатын құзырлылықтар: 

Базалық:  

-

 

мемлекеттік тілді меңгерту;  

-

 

ауызша және жазбаша тіл дамыту, ойларын жүйелі жеткізуге 

дағдылану; 

Кәсіби: 

-

 

туған жердің байлығын, табиғатын, табиғи құндылықтарын 

бағалау; 

-  теориялық білімін күнделікті өмірде, кәсіби мамандығында қолдану. 

-   қазақ тілінің кәсіби бағдар берудегі қызметін ұғыну.   

Арнайы:  

-

 

Қазақстанның табиғат байлықтарын білуге, игеруге, сақтауға 

үйрету; 

-

 

табиғат байлықтарының таңдаған мамандықтарымен байланысын 

түсіндіру. 

Cтуденттердің білімін тексеруге арналған бақылау сұрақтары: 

1. Кәсіби сөздер мен сөз тіркестерін аударып, сөйлем құрыңыз. 

Полезные ископаемые, месторождения, недра земли, специалист, 

поверхность земли, метод.  

2. «Қазақстанның табиғат байлықтары» мәтіні бойынша 6 сұрақ  

қойыңыз. 

I – тарау. Фонетика. 

1.1. Қазақ тілінің фонетикасы. Қазақстанның жер бедері. 

Қазақ тілінің дыбыстық құрамы және оның жіктелуі. Қазақ тіліне 

тән дыбыстар. Үндестік заңы. Буын және тасымал.  

Қазақстанның жер бедері туралы. 

Кәсіби лексикалық минимум: 10-12 сөз. 

 

 

9 

Тақырыпты оқу нәтижесінде: 

Білу керек: 

-

 

фонетикалық талдау жасауды 

Меңгеру керек: 

- сөз бен қосымша арасындағы фонетикалық заңдылықты 

Қалыптастырылатын құзырлылықтар: 

Базалық: 

-

 

қазақ тіліне тән дыбыстардың оқылуын, жазылуын меңгеру; 

-

 

сөздерді дұрыс айту мен жазуда үндестік заңын сақтауға 

дағдылану; 

-

 

буын түрлерін ажырату; 

Кәсіби: 

-

 

мамандыққа байланысты мәтінді оқу, аудару; 

-

 

кәсіби сөздер және сөз тіркестерімен таныстыра отырып, сөздік 

қорын молайту. 

Арнайы: 

-

 

туған жер, туған ел, жер  байлығы туралы мақал-мәтелдердің 

мағынасын түсіну;  

-

 

танымдық, шығармашылық қабілеттерін арттыру. 

Cтуденттердің білімін тексеруге арналған бақылау сұрақтары: 

1.

 

Қазақ тілінің фонетикалық ерекшеліктері. 

2.

 

Кәсіби сөздер мен сөз тіркестерін аударып, сөйлем құрыңыз.  

Природный ресурс, минерал, атмосфера, рельеф, геологическое 

строение, равнина. 

3.

 

«Қазақстанның жер бедері» мәтіні бойынша 6 сұрақ құрыңыз.  

 

II – тарау. Лексика. 

2.1.  Сөз тіркестері. Қазақстанның пайдалы қазбалары. 

Қазақ тілінің лексикасы, сөздік қор. Сөз мағыналары. Сөз 

тіркестері.Қазақстанның пайдалы қазбалары туралы. 

Кәсіби лексикалық минимум: 10-12 сөз.  

Тақырыпты оқу нәтижесінде: 

Білу керек: 

-

 

сөздердің тура және ауыспалы мағыналарын 

Меңгеру керек: 

- кәсіби сөз, сөз тіркестері бар мәтіндерді 

Қалыптастырылатын құзырлылықтар: 

Базалық: 

-

 

еркін және тұрақты сөз тіркестерінің ерекшеліктерін меңгеру,; 

-

 

тіл байлығы мен сөздік қорды дамыту. 

 

 

10 

Кәсіби: 

-

 

Қазақстанның пайдалы қазбалары туралы мәліметтерді 

жинақтауда, саралауда, жүйелеуде өлкетану материалдарын қолдану, 

мәтін құрастыруға дағдылану; 

-

 

пайдалы қазбаларды білу, іздеу, табу, игеру геология 

мамандарының міндеті екенін түсіну; 

Арнайы: 

-

 

әдістемелік стратегияларды пайдаланып, «Қазақстанның пайдалы 

қазбалары» тақырыбына байланысты сөздік қорды байыту; 

-

 

пәнаралық байланыс арқылы аударма жұмыстарын, тіл дамыту 

жұмыстарын дамыту; 

-

 

қазақ тіліне тән дыбыстарды анық айтуға, жазуға дағдылану. 

Cтуденттердің білімін тексеруге арналған бақылау сұрақтары: 

1.

 

Сөз тіркестері және оның түрлері. Мысал келтіріңіз.  

2.

 

Кәсіби сөздер мен сөз тіркестерін аударып, сөйлем құрыңыз.  

Уголь, нефть, железо, медь, основной запас, драгоценный камень. 

3.

 

«Қазақстанның пайдалы қазбалары» мәтіні бойынша 6 сұрақ 

құрыңыз.  

III – тарау. Морфология. 

3.1. Біріккен, қысқарған, қос сөздер. 

Геология және оның маңызы. 

Сөз  құрамы.  Біріккен,  қысқарған,  қос  сөздер  туралы  түсінік. 

Жасалу жолдары. Геология туралы түсінік.  

Кәсіби лексикалық минимум: 10-12 сөз.  

Тақырыпты оқу нәтижесінде: 

Білу керек: 

-

 

күрделі сөздерді ажыратуды 

Меңгеру керек: 

-

 

термин сөздердің ғылым салаларымен байланысын және оларды 

орынды қолдануды 

Қалыптастырылатын құзырлылықтар: 

Базалық: 

-

 

біріккен, қысқарған, қос сөздердің жасалу, қалыптасу,  айтылу, 

жазылу заңдылықтарын игеру; 

Кәсіби: 

-

 

кәсіпке байланысты ауызекі қарым-қатынасқа түсуге, өз ойларын 

жеткізуге қажетті білімділік, іскерлік дағдыларын қалыптастыру; 

-

 

айтылым, тыңдалым, оқылым, жазылым әрекеттерін пайдалана 

отырып, оқушылардың сөйлеу тілін дамыту. 

Арнайы: 

 

 

11 

-  күрделі сөздерді  сауатты жазуға, орфоэпия, орфография 

заңдылықтарын сақтауға үйрету; 

- «Геология және менің мамандығым» тақырыбына эссе жазу. 

Cтуденттердің білімін тексеруге арналған бақылау сұрақтары: 

1. Біріккен, қысқарған, қос сөздер. Мысал келтіріңіз. 

2. Кәсіби сөздер мен сөз тіркестерін аударып, сөйлем құрыңыз.  

Геология, структура, геологическая разведка, геологическая карта, 

вещественный состав земли, задача геологов.  

3. «Геология және оның маңызы» мәтіні бойынша 6 сұрақ құрыңыз.  

 

3.2.Жалғау түрлері. Геологиялық ғылым салалары. 

Сөз құрамы. Түбір мен қосымша. Жалғау түрлері. Жалғаулардың 

сөз байланыстырудағы қызметі. Геологиялық ғылым салалары туралы 

түсінік.   

Кәсіби лексикалық минимум: 10-12 сөз.  

Тақырыпты оқу нәтижесінде: 

Білу керек: 

-

 

сөз құрамын 

Меңгеру керек: 

-

 

жалғаулардың сөз байланыстырудағы қызметін 

Қалыптастырылатын құзырлықтар. 

Базалық: 

-

 

түбір мен қосымшаны меңгеру; 

-

 

жалғау түрлерін ажырата білу; 

-

 

жалғаулардың орын тәртібін игеру; 

-

 

грамматикалық заңдылықтарды білу. 

Кәсіби: 

-

 

геологиялық ғылым салалары туралы білу; 

-

 

жаңа кәсіби сөздерді, сөз тіркестерін пайдалана отырып, сөйлем 

құрастыруға, ойын қысқаша жеткізуге, мәтінді түсініп оқуға 

дағдылану. 

Арнайы: 

-

 

мәнерлеп оқу дағдысын қалыптастыру; 

-

 

мәтін бойынша сұрақ құру; 

-

 

ауызекі тіл мен жазба тілді байланыстыра отырып, ойын еркін 

жеткізуге, сауатты жазуға машықтандыру. 

Cтуденттердің білімін тексеруге арналған бақылау сұрақтары: 

1. Жалғау түрлері. Мысал келтіріңіз.  

2. Кәсіби сөздер мен сөз тіркестерін аударып, сөйлем құрыңыз.  

 

 

12 

Историческая геология, минералогия, геофизика, гидрогеология, 

методы исследования, производство. 

3. «Геологиялық ғылым салалары» мәтіні бойынша 6 сұрақ құру.  

 

3.3.  Зат есім. Геологияның  даму тарихы. 

Зат  есім.    Негізгі  туынды  зат  есім.  Жалпы  және  жалқы  зат 

есімдер.  Зат  есімнің  сөйлемдегі  қызметі.Геологияның  даму  туралы 

түсінік. 

Кәсіби лексикалық минимум: 10-12 сөз. 

Тақырыпты оқу нәтижесінде: 

Білу керек: 

-

 

зат есімнің сөйлемдегі қызметін 

Меңгеру керек: 

-

 

- зат есімдердің тұлғалық, мағыналық түрлерін 

Қалыптастырылатын құзырлықтар. 

 Базалық: 

-

 

зат есім туралы толық мәлімет беру; 

-

 

жалқы есімдердің, географиялық атаулардың, пайдалы қазба кен 

орындарының жазба және әдеби тіл нормаларын меңгеру; 

-

 

мәтіннен зат есімдерді, атау сөздерді табу. 

Кәсіби: 

-

 

мәтінге байланысты тіл дамыту жұмыстарын жүргізу; 

-

 

болашақ мамандардың танымдық-іздемпаздық қасиеттерін 

дамыту; 

-

 

мамандыққа, пәнге қызығушылығын арттыру. 

Арнайы: 

-

 

тілдің теориялық заңдылықтарын ауызекі сөйлеу тілінде 

пайдалану; 

-

 

лексикалық тақырыпта берілген кәсіби сөздерді меңгерте отырып, 

мамандыққа қызығушылығын арттыру; 

Cтуденттердің білімін тексеруге арналған бақылау сұрақтары: 

1.Зат есім және оның түрлері. Мысал келтіріңіз. 

2. 

Кәсіби сөздер мен сөз тіркестерін аударып, сөйлем құрыңыз

.  

История развития геологии, расплавить металл, земная кора, 

горные породы, наука, исследовать. 

3. «Геологияның даму тарихы» мәтіні бойынша 6 сұрақ 

құрыңыз. 

 

3.4.Сын есім. Ұңғыма және оның түрлері. 

 

 

13 

Сын  есім  және  оның  түрлері.  Сын  есімнің  шырайлары.  Жасалу 

жолдары.  Сын  есімнің  тіркесетін  сөз  табы.  Сөз  тіркестегі  орны.  Сын 

есімнің сөйлемдегі қызметі. Ұңғыма және оның элементтері туралы. 

Кәсіби лексикалық минимум: 10-12 сөз. 

Тақырыпты оқу нәтижесінде: 

Білу керек: 

-

 

сын есімнің мағыналық ерекшеліктерін 

Меңгеру керек: 

-

 

жаттығу жұмыстары арқылы сын есімнің жасалу жолдарын 

Қалыптастырылатын құзырылықтар: 

 Базалық: 

-

 

сын есім туралы алған білімдерін тиянақтау; 

-

 

теориялық білімді ауызша және жазбаша тіл дамытуда қолдану; 

-

 

сын тұрғысынан ойлау элементтерін пайдалану арқылы сын 

есімдерді оқып үйрену. 

Кәсіби: 

-

 

геологиялық зерттеу әдістері туралы түсінік беру; 

-

 

мамандыққа байланысты мәтінді мазмұндау, тақырыпқа 

байланысты ойын айтуға, көзқарасын дәлелдеуге үйрену. 

Арнайы: 

-

 

сын есімнің шырайларына байланысты деңгейлік тапсырмалар 

орындау; 

-

 

лексикалық тақырып арқылы танымдық белсенділікті 

қалыптастыру; 

-

 

«Қара алтын», «Көмірлі өлке» тақырыптарына шығарма  жазу. 

Cтуденттердің білімін тексеруге арналған бақылау сұрақтары: 

1.Сын есім және оның шырайлары. Мысал келтіріңіз. 

2. 

Кәсіби сөздер мен сөз тіркестерін аударып, сөйлем құрыңыз

.  

Геологические исследования, геофизический метод, разные 

методы, сейсмические волны, использовать, строение земли, 

состав земной коры, определять. 

3. «Ұңғыма және оның элементтеріі» мәтіні бойынша 6 сұрақ 

құрыңыз.