беткей, шұңғыма) Мұхит түбінің ең үлкен бөлігі – қазаншұңқыр Материктің мұхитқа өтпелі, 200 м тереңдікке дейінгі бөлігі – материктік қайраң Материктің қайраңнан мұхит түбіне ауысатын бөлігі, 200 м-ден 2800 м-ге дейінгі тереңдікте
жатады – материктік беткей Көлдің, теңіздің, мұхиттың түбіндегі терең жер – шұңғыма Литосфералық катаклизмдер Жойқын апатты жағдай, табиғаттағы катастрофа – катаклизм.
Литосфералық катаклизмдерге – жер сілкінісі, жанартаудың атқылауы, цунами Жер қыртысының терең қойнауындағы кенеттен күш алып қозғалған жері – Жер сілкінісі Дүмпудің жер бетіне шығатын жері – Эпицентр Сейсмикалық шкаланы жасалған ғалымдар – С.Медведев, В.Шпонхойер, В.Карник Халықаралақ сейсмикалық кесте құрылған жыл – 1964 жылы (MSK-64). Сейсмикалықшкала өлшемі – 12 баллдық шкала Сейсмикалық белдеулер саны – 4 (Тынық мұхиттық белдеу, Жерорта теңіздік және Альпі, Шығыс Африка, Орта Азия) • Тынық мұхиттық белдеуге жатады – Камчатка түбегі, Куриль аралдары, Сахалин аралдары, Жапон және Филиппин теңіздері, Жаңа Зеландия аралы, Солтүстік және Оңтүстік Америка жағалауы • Жерорта теңіздік және Альпі аймағына – Португалия жағалауындағы Жасыл мүйіс аралынан бастап шығысында Жаңа Гвинея аралына дейін 15 мың км – ге созылған. • Шығыс Африка аймағы – Арабия түбегінің табанынан Замбези өзеніне дейінгі 6500 км ірі жарықшақ. • Орта Азия аймағы – Монғол Алтайы, Тянь – Шань таулары, Хангай таулы үстірті, Кунь-Лунь, Нань – Шань жоталары Жапон тілінде «үдемелі толқын» деген мағына береді – Цунами Күшті жер сілкінісі, мұхит бетінде қалыптасатын жойқын, өте биік толқын – цунами Цунами жылдамдығы – 400-800 км/сағ Жер бетіндегі жанартаулар саны – 800-ге жуық сөнбеген жанартау Көмейінен ыстық газ, бу, күл, тас, т.б. тау жыныстары атқылап тұратын және лава тасып
тұратын конус формалы тау – жанартау Жанартау атқылағанда жер бетіне шығып төгілетін отты қоймалжың зат – лава Магма ошағынан жоғары қарай көтерілетін өңеш тәрізді жері – жанартау көмейі Жанартау ұшындағы тостаған тәрізді, лава тасып төгілетін ұңғыма – кратер (грекше
