510 млн км² Құрлықтың ауданы – 149,1 млн км² (29%)
Ғалымдар дүниежүзіндегі халық санының өсуіне тән маңызды факторлар
жүктеу/скачать 1,52 Mb. Pdf көрінісі
|
|
Ғалымдар дүниежүзіндегі халық санының өсуіне тән маңызды факторлар: o табиғи – (биологиялық) o әлеуметтік-экономикалық – (қоғамның шаруашылық дамуы, халықтың әдет- ғұрыптары мен дәстүрлері) o саяси – (мемлекеттің демографиялық саясаты) o діни – (діннің демографиялық жағдайға әсері) o медициналық – (денсаулық сақтаудың даму деңгейі) o экологиялық – (адамды қоршаған ортаның жай-күйі) o гуманитарлық – (халықтың өмір сүру деңгейі мен сапасы) Адам өмір жасының ұзақтығы № Адам өмір жасы ең ұзақ елдер Орташа өмір жас ұзақтығы № Адам өмір жасы ең қысқа елдер Орташа өмір жас ұзақтығы 1 Монака 89,4 1 Ауғанстан 52,1 2 Жапония, Сингапур 85,5 2 Замбия, Лесото, Сомали 53,0 3 Сан-Марино 83,4 3 Орталық Африка Республикасы, Мозамбик 54,0 4 Андорра 83,1 4 Нигер, Уганда 56,3 5 Израиль, Мальта, Швейцария 82,9 5 Свазиленд, Чад 57,2 6 Ұлыбритания, Бельгия 82,7 6 Конго Демократиялық Республикасы 58,1 7 Корея Республикасы 82,5 7 Сьерра-Леоне 59,0 8 Аустралия, Италия, Люксембург 82,4 8 Нигерия, Камерун 59,3 Экономикалық география Шаруашылықта қолданылатын немесе қолданылуы мүмкін табиғаттың құрамдас бөліктері – табиғат ресурстары Аумақтағы шаруашылықта пайдаланылатын немесе пайдаланылуы мүмкін табиғи ресурстардың жиынтығы – табиғи-ресурстық әлеует. Табиғи ресурстарды экономикалық бағалауда қолданылатын көрсеткіштер: • нақты өлшемдер – т, га, м³, баррелль • балдық көрсеткіштер – қамтамасыз етілу жағдайын 5 балдық жүйемен көрсетеді 0 балл – ресурс мүлде жоқ; 1 балл – ресурстың тек жергілікті маңызы бар; 2 балл – ресурстың аймақтық маңызы бар; 3 балл – ресурстың ұлттық (мемлекеттік) маңызы бар; 4 балл – ресурстың халықаралық маңызы бар • қаржылық бағамдар – нақты құны, ресурсты пайдаланғаны үшін төлем Ресурспен қамтамасыз етілу – елдің ұлттық байлығының маңызды көрсеткіші Ресурспен қамтамасыз ету – ресурс қорының тұтыну мөлшеріне немесе жан басына есептеледі. Формуласы: Р= Қ Т/Х Р – ресурспен қамтамасыз етілуі Қ – қорлары Т/Х – тұтыну мөлшері/халық саны Мысалы: 2018 жылы дүниежүзіндегі мыс қоры 830 млн т, егер жылына 21 млн т мыс өндірілетін болса, мыс қоры қанша жылға жетер еді? Табиғат ресурстары Сарқылмайтын Сарқылатын Күн энергиясы Климаттық Жел энергиясы, судың құлау күші, толысу және қайту күші Қалпына келмейтін Қалпына келетін Металллургиялық (темір, марганец, түсті металдар) Химиялық (фосфориттер, калий тұздары) Отын энергетикалық (мұнай, газ, көмір, жанғыш тақтатас) Биологиялық Жер Су |