727 «Негізгі емес қызметтен алынған басқадай табыс» шот кредиті 150 теңге Егер кассаны түгендеу кезінде 5 000 теңге кем шыкса, мұндай жағдайда:
аныкталған кем сомаға кассалык шығыс ордері жазылады:
334 «Бүлінген құндылық шығыны, кем шығу» шот дебеті
45 «Кассадағы ұлттык валюта түріндегі қолма-қол ақшалар» шот кредиті 5000 теңге;
кассирдің мойнына ақша салу:
333 «Материалдық зиянның орнын толтыру бойынша есеп айырысу» шот дебеті 334 «Бүлінген кұндылык шығыны, кем шығу» шот кредиті 5000 теңге;
кассирмен кем шығуды жабу (кассалык кіріс ордері жазылады): 451 «Кассадагы ұлттык валюта түріндегі колма-қол ақшалар» шот дебеті
333 «Материалдық зиянның орнын толтыру бойынша есеп айырысу» шот кредиті 5000 теңге. Банктегі шот, несие бойынша, салық бойынша банкпен есеп айырысу, бюджетпен, қызметкерлермен еңбекақы бойынша, жабдықтаушылармен, мердігерлермен және басқадай кредит берушілермен бастапқы кұжаттардың негізінде түгенделеді, мұнда қалдықтардың нақтылығы белгіленіп, бүл шотқа жататын соманы мүқият тексереді. Берешеқтің пайда болтан мерзімін, оның нақтылыгын, талап мерзімін өткізіп алған кінәліні аныктайды. Барлық дебиторлармен және кредиторлармен кәсіпорын қағаздық шоттан үзінді қөшірме алмасуы кереқ жэне оларға түгендеу комиссиясын ұсыну керек. Баланстан берешектің есептеп шыгаруын тексеріп, 3 жылдың ішінде өндіріп алу мүмкіндігін бақылауды жүзеге асыру аса қажет. Егер айырысуларды түгендеу дебиторльщ жэне кредиторлық берешектер сомасын негіздеу және қысқарту, айыппұл төлеуге, тұрақсыздық төлеміне (айыбы) және күмәнді қарыз бойынша резерв пайда болуына жол бермеу үшін төлем тәртібінің сақталуын қадағалау, бекітілген келісімшарт бойынша өзара есеп айырысу, төлем мерзімін нақтылау мақсатьшда жүргізіледі. Тексеруге жататындар:
есеп беруші тұлғалармен есеп айырысу — Қазақстан Республикасы заңында белгіленген іссапар және өкілдік шығындардың орнын толтыру нормасына, субъектінің кассалық операцияларды жүргізу Ережесіне сәйкес шаруашылық, өкілдік және іссапар шығындарына арналған ақшалай қаражатты беру негіздемесінің дұрыстығын тексереді. Ақшалай қаражатты беру жэне шағын кәсіпорындардағы 24 «Шағын кәсіпкерлік субъектілершің есебі және есептеруі» Стандартына сэйкес тексеріледі;
кредиттерді алу және өтеу бойынша банкпен есеп айырысу — тексеру барысында ағымдық, корреспонденттік немесе жинақ шоттары мен оларға тіркелген қосымша ақтау құжаттарына қатысты банк жазулары салыстырылады. Ақшалай кредит сомасының есептелу мерзіміне жэне процент телеміне (кредиттік келісімшартпен анықталады) сәйкес тексеріледі;
Сатып алушылар және тапсырыс берушілермен, жабдықтаушылар және мердігерлермен «сеп айырысу — субъект таңдаған есептік саясатқа сәйкес тексереді. Мынаны есте ұстау керек: талап қою мерзімі 3 жылды құрайды (Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 178-бабы, Салық кодексінің 219-бабы, 1-тармағы, 1-тармақшасы). Талап қою мерзімі келісімшарт негізінде қарызды кешіктіру (қарызды төлеу мерзімін өткізіп алу) сәтінең басталады. Талап қою мерзімі біткен (өтіп кеткен) дебиторлық берешек субъект басшысыньщ шешімі бойынша резерв есебінен ееептен шығарылады (БЕС 5 «Табыс» және оған әдістемелік ұсыныс болып табылатын «Күмәнді қарыздар бойынша пайда болған резерв») немесе резерв құрылмаған болса, онда шаруашылық қызметінің нәтижесіне жатқызылып, салық салғанда түзетуге кіреді (Салық кодексінің 219-бабы);
