9 - сынып 1916 жылғы Ұлт-азаттык көтеріліс 1914-1918 жылдардағы Ресей ушін Қазақстаның шикізат көзі ретіндегі рөлі осы оқиғаға байланысты күшейді:
бірінші дүниежүзілік соғыс Басекелес әскери-саяси блоктар - Уштік одак пен Антанта тартысы әкеліп соктырды: бірінші дүниежүзілік соғыс бірінші дүниежүзілік соғыска канша мемлекет катысты 38 мемлекет. Бір немесе бірнеше елдің баска 6ip елдің ішкі істеріне зорлықпен кол сугуы: интервенция «Қазақ» газетшде басылган «Такн макаласыныц авторы: Ә.Бөвкейханов.
1907-1912 жылдары Қазақстанга елді еуропалық бөлігінен коныстандырылған адамдардың саны.2млн 400мың 1917 жылға карай Қазақстанда қазақтардан тартып альтнган жердің көлемі: 45 миллионнан астам десятина. 1913 жылдың өзінде «Қазақ ұлтыңың өмір сүруінің өзі проблемаға айналды»-деп жазған А.Байтурсынов 1916 жылғы окиғалар карсаныңда Қазақстанда енгізілген салық түpi: Әр уйден алынатын соғыс салығы Патшаның буратана халықтарды тың жумыстарына алу жөніндегі жарлығы шыккан жыл:1916 жылы 1916 жылы 19-43 жас аралығындағы енбекке жарамды барлық адамдарды кара жумыска алу туралы жарлық шыкты 1916 жылы 25 маусымда. 1916 жылғы ұлт-азатгык көтеріліске желеу болған себеп: 19- дан 43 жасқа дейін адамдарды кара жумыска алу туралы патша жарлығы. Мәтінде берілген патша жарлығына желеу болган тарихи окига: «...Соғысып жатқан армия шебіне корганыс құрылыстары мен әскери катынастар салу жегбндеб жумыстарга, сондай-ак мемлекеттк корганыс үшін кажет озге де барлық жумыстарга осы соғыс барысында империяның теменде аталган 19 жастан 43 жаска детнп буратана еркек халкы тартылсын....» 1916 ж. ұлт-азатгык козгалыс 1916 жылғы 25- маусымдагы патша жарлығы бойынша кара жумыска Туркістан мен Дала өлкесінен алу көзделген адам саны: 500мың 1916 жылғы патша жарлығына байланысты «...жұрт сендей соғылды, тунде уйкыдан, күндіз күлкіден айрылды»-деп жазды:А.Куропаткин_генерал—губернаторы_болып_тагайындалган_өлке:_Туркістан.'>М.Дулатулы 1916 жылы 20 шілдеде А.Куропаткин генерал—губернаторы болып тагайындалган өлке: Туркістан. 1916 жылғы 23-тамыздагы устем тап кара жумыска алудан босату туралы жарлық шығарған генерал губернатор:А.Куропаткин.
1916 жылы 23 тамызда кара жумыстан босатылатыңдар туралы құпия бұйрық шығарған генерал губернатор:А.Куропаткин.
Түркістан генерал —губернатор Курапаткиннің құпия бұйрығы кашан шыкты. 1916 жылы 23 тамыз Орта Азия мен Қазақстанды камтыған ұлт-азатгык козғалыс басталған жыл: 1916ж ХХ ғасырда Ресей патша үкіметінe карсы шьщкан кетеріліс: 1916 жылғы ұлт-азаттык көтеріліс 1916- жылғы ұлт-азаттык козгалыстың басты козгаушы куш:Халық букарасы.
1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалыстың идеясы: Империализмге, отаршылдыкка карсы. 1916 жылға ұлт-азаттык көтерілістің негізгі сипаты: Отаршылдыкка карсы 1916 жылғы ұлт-азатгык көтерілістң нейзгі әлеуметтік- экономикалық жане саяси себептері: жерді тартып алу, салықтардың кебею ұлт араздығын қоздыру, халықты аяусыз канау 1916 жылғы казандагы Үндеу хатыңда «Тыңданыздар, қан төкпеңіздер, қарсыласпаныздар», - деп жазды: Байтурсынов, Бөкейханов, Дулатов. Кара жумыска алу туралы патша жарлығын орындауға шакырган зиялылар өкілі: Бакейханов, Байтурсынов,Дулатов 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалысқа катыскан халықтыц ен бірінші жасаган ic-әрекеті: Отарлауға дейінгі баскару жуйесін қалпына келтірді Ыргыз, Торгай уездерде дала ақсүйектерінің хан сайлаган өкілдерінің саны: 9.
1916 жылы Қарашак болысының ханы болып сайланган Оспан Шонов 1916 жылғы ұлт-азаттык көтеріліс кезіндегі Шерубай-Нура болысының ханы болып сайланган.Нұрлан Қияшов Верный уезінің Жайымтал болысының ханы больп сайланлы; Б.Әшекеев._1916_жылы_Жайымтал_(Жайылмы)_болысының_көтерілісінің_соғыскан_отряд:_Базилевичтің_1916_жылғы_көтерілістерге_Ж.Мәмбетов_пен_У._Саурықов'>Б.Әшекеев. 1916 жылы Жайымтал (Жайылмы) болысының көтерілісінің соғыскан отряд: Базилевичтің 1916 жылғы көтерілістерге Ж.Мәмбетов пен У. Саурықов басшылық жасаған жер: Каркара аймагы 1916 жылғы ұлт-азаттык көтерілістің ipi орталықтары:Торгай жане Жетісу 1916 жылғы ұлт-азаттык көтеріліс кезіндегі жетісу қозгалыс басшыларының бірі : Б.Әшекеев 1916 жылғы ұлт-азаттык қозгалыс кезінде жетісу көтерісшілері куш біріктірді: Кыргыз, уйгыр шаруаларымен 1916 жылғы ұлт-азаттык көтеріліс кезінде Жетісудың генерал-губернаторы М.А.Фольбаум
