( Дұрыс жауабы) \ 1- Е, 2- Д, 3- ф
Мерзімдер мен оқиғаларды сәйкестендіріңіз
1 1218ж
2 1217ж
3 1219-1224жж
А) Сыр бойындағы қалалар толығымен моңғолдардың иелігіне өтті
В) Жебе ноянды аттандырды
С) Отырар апаты болды
Д) Жошы Енисей қырғыздары мен теріскей Сібір халықтарын басып алды
Е) Шыңғыс хан таңғұттарды , Тұрфан княздігін Ұйғырларды бағындырды
Ф) Қазақстан мен Орта Азияны моңғолдар толық жаулап алды
( Дұрыс жауабы) \ 1-С, 2- В, 3- Ф
Найман ханы Күшліктің Жетісу мұсылмандарына жасап отырған озбырлығын тоқтатты: Моңғолдардың келуі
Шыңғыс хан Жетісудағы түркі халқын өзіне тарту үшін: Діни қысым жасамау ұранын басшылыққа алды
Моңғол әскеріне қатты қарсылық көрсеткен қалалар: Сыр бойындағы қалалар
Отырар апаты болған жыл: 1218 жылы
«Отырар апаты»- деген: 1218ж. Шыңғысхан жіберілген саудагерлердің өлтірілуі
Отырар әміршісі: Қайыр хан
Шыңғыс хан шапқыншылығы қарсаңындағы Отрар билеушісі: Ғайыр хан
Мәтінде берілген мәліметтен Шыңғысханның қабылдаған шешімін анықтаңыз: «... Мауараннахрдың
бірнеше саудагері өзара келісе отырып, Шыңғысханның ордсына түйеге артып тауар алып келді. Хан олар
әкелген тауардың бәрін алды. Бір теңге тұратын затына 10 теңге төледі, қошемет көрсетіп, ас-су берді. Мұның
үстіне кінәздеріне әр сауагерге бір адамнан қосып жіберуді бұйырды; барлығы адам аттанды. Үшеуін
Шыңғысхан Мұхаммед сұлтанға елшілікке жіберді. Бұлар- хорезмдік Махмуд, бұхаралық Әлиқожа және
үшіншісі отырарлық Жүсіп еді.бұларға мына сөзді айтуды міндетті «Сіздердің саудагерлеріңіз бізде болып,
құрмет- сыйға бөленді, біз де сол сияқты өз тарапымыздан сіздерге бірнеше кісі жөнелтіп отырмыз, жақсылап
күтіп, сыйымен жібереді деп сенемін... Менің балам болғын, Алла тағала сен екеумізге әлемді берді, егер мен
әкең болсам, сен менің ұлым болсаң, онда біз бір-бірімізге достық рәуіште боламыз, барлық жол қауіпсіз
болады, барлығы да тыныштықта өәм ризалық өмір сүреді.» Елшілер Отырарға келді. Отырардың билеушісі
Иналшық Мұхаммед сұлтанға анасы жағынан туыс еді. Мұхаммед сұлтан оған Қайырхан деген жаңа ат берген
болатын. Саудагерлер өздерін таныстырды; олардың бірі Иналшақты білетін еді сол Қайырхан деудің орнына
Иналшық деп атап қалды. Бұл сөзге ренжіген ол саудагерлерді қамауға алуды бұйырды да, Мқхаммед сұлтанға
Отырарға бірнеше тыңшы келіпті деп мәлімдейді. Мұхаммед сұлтан істің анығына жетпей, олардың басын
кесіп, тауарын тартып алуды бұйырды. Қайырхан оларды өлтіріп, тауарын тартып алды. Бір саудагер қашып
құтылып, Шыңғысханңа келді де, өздеріне не істегенін айтты. Мұны естіген Шыңғысхан өте қатты
күйінді,кінәздерән шақырып алып, кеңесіп,... шешім қабылдады.» Хорезмшахы Мұхаммедке соғыс ашу
Отырар билеушісі Қайырдың моңғолдардан Жеңілуінің негізгі себебі: Өз жақтастарының сатқындығы
1219 жылы Қазақстан мен Орта Азияға басып кірген кездегі Шыңғыс хан әскерінің саны:150 мың
1219 жылы Шағатай мен Үгедей қоршауға алған қала: Отырар
1219 жылы Отырарды қоршауқа алған Шыңғысханның балалары: Шағатай мен Үгедей
Сырдарияның төменгі ағысындағы қалаларды басып алуға аттанған моңғол әскерінің басшысы: Жошы
Отырыр қаласы моңғолдардан қанша ай қорғанды: 6 ай
Моңғол шапқыншылығынан кейін қайта жанданып, ХУІІ ғасырға дейін өмір сүрген қала: Отырар
Моңғолдарға қарсылық білдіргені үшін толық жойылған қалалар: Ашнас, Сығанық, Отырар
Шыңғысханның балаларына бөліп берген жерлерінің атауы: «Інжу»
Достарыңызбен бөлісу: |
