Бір компонентті жүйелердегі фазалық тепе-теңдік. Фазалық тепе-теңдік деп заттың химиялық құрамын өзгертпей бір Фазадан екіншісіне ауысуы кезінде орнатылатын тепе-теңдік деп аталады(ΔG=0).
Фаза - бірдей термодинамикалық қасиеттерге ие және жүйенің басқа бөліктерінен бөлім беттерімен бөлінген жүйенің гомогенді бөлігі. Фаза заттардың бір немесе бірнеше компоненттерін арқылы құрылуы мүмкін.
Ауада азот, оттегі, аргон және басқа да газдар құраушы заттар болып табылады. Натрий хлоридінің сулы ерітіндісінде NaCl және H2O су құрамдас болып табылады.
Кез-келген фазаның құрамы көрсетілген құрылтай заттардың ең аз саны осы жүйенің тәуелсіз компоненттерінің саны деп аталады.
Термодинамикалық еркіндік дәрежесімен (еркіндік дәрежелерінің санымен немесе жүйенің нұсқалығымен), бұл ретте осы жүйенің сандары мен фазаларының түрлерін өзгертпей (яғни жаңалары пайда болмайтындай және ескі фазалар жойылмайтындай) өзгертуге болатын параметрлердің санын атайды. Өздігінен өзгертуге болатын термодинамикалық параметрлер: температура T, қысым P, көлем V, заттардың концентрациясы.
Фазалық тепе-теңдіктің негізгі заңы заттардың бір фазадан екінші фазаға ауысуы да, химиялық реакциялар да мүмкін гетерогенді жүйелердегі айналуларды зерттеуге термодинамиканың екінші заңын қолдану болып табылады.
С еркіндік дәрежелерінің саны( жүйенің фазалық жағдайын өзгертпестен түрлендіруге болатын айнымалылардың саны), Ф фазаларының саны, К тәуелсіз компоненттерінің саны және тепе-теңдікке әсер ететін N сыртқы шарттардың өзара арақатынасымен байланысты: С+ Ф = К + N
Демек еркіндік дәрежелерінің саны С = К - Ф + N
Тепе-теңдік жағдайында С = 0 және фазалар саны Ф = К + N.
Еркіндік дәрежелері бойынша жүйелерді жіктеу
Инвариантсіз (нонвариантты) жүйелер, еркіндік дәрежелерінің саны нөлге тең, С = 0
Бірвариантты (моновариант), еркіндік дәрежелерінің саны бірлікке тең, С = 1
Еківариантты (бивариантты), еркіндік дәрежелерінің саны екіге тең, С = 2 және т. б.
Клаузиус-Клапейрон Теңдеуі
Бір затпен түзілетін кез келген екі фаза үшін T температурасынан p фазалық өту қысымының тәуелділігін береді
Іс жүзінде фазалық ауысулардың жылуын есептеу үшін әрбір нақты жағдайда бұл теңдеу Т1-ден Т2-ге дейінгі температура интервалында интегралдайды және осы теңдеуді