«дене-айна» және «айна-кескін» ара қашықтықтары тең
«дене-айна» ара қашықтығы «айна-кескін» ара қашықтығынан үлкен
[3]
2. Төмендегі суреттерде шыныдағы жарықтың сынуын байқау жолдары зерттелді. Біріншіде, жарықтың сәуле шоғы ауадан шыныға дейін, екіншісінде шыныдан ауаға өтті. (Шынылардың сыну көрсеткіші бірдей)
Жарық ауадан шыныға өтеді Жарық шыныдан ауаға өтеді
Суреттерде сынған сәулелерді сызыңыз [2]
Осы жағдайлар үшін жарықтың сыну ерекшеліктерін түсіндіріңіз_________________________________________________ [1]
Шынының сыну көрсеткіші артқанда ауадан шыныға өткен сәуленің сыну бұрышы қалай өзгереді?_______________________________________ [1]
Екінші суреттегі тәжірибеде сыну көрсеткіші 1.6 тең шыны қолданып, түсу бұрышын 25°-тан 55°-қа дейін өзгертіп төмендегідей кестені алады.
№
α
γ
1
25
0,42
2
35
0,56
Алынған мәліметтерді пайдалана отырып, әрбір эксперимент үшін сыну бұрышын анықтаңыз [2]
Қос дөнес линзадан 80 см қашықтықта шырақ орналастырғанда, оның кескіні линзадан 80 см алынады.
Линзаның фокустық аралығы қандай? ______________________ [2]
Сызбасын сызыңыз
[2]
Көзілдіріктің линзасының фокус аралығы берілген
F=-2 м
F=-2 м
Линзалардың түрін анықтаңыз______________________ [1]
Линзаның оптикалық күшін есептеңіз_________________________ [1]
Көзінің алыстан көргіштік ақауы бар адам осы көзілдірікті неліктен қолдана алмайтынын дәлелдеңіз________________ _____________ ________________________________________________ [2]
Төмендегі суреттер бойынша
Торларда көз ақауларын сипаттаныз [2]
Суретте көз ақауын түзететін линзаның түрін сызыңыз [2]
Жарықтың толық шағылуын тәжірибеде көруге болатын призмалар берілген
а) Суреттен призма арқылы өткен сәуленің жүру жолын толықтырыңыз
[2]
b) Жарық сәулесінің толық ішкі шағылуына қажетті бір шартты жазыңыз.
______________________________________________________________ [1]
4-тоқсан бойынша балл қою кестесі
№
Жауап
Балл
Қосымша ақпарат
1
а) - 1
1
b) Кескін – түзу және шын
Өлшемі – дененің өлшемдерімен бірдей
Ара қашықтық - «дене-айна» және «айна-кескін» ара қашықтықтары тең
1
1
1
2
а)
1
1
b) жарық шоғы тығыздығы аз ортадан тығыздығы үлкен ортаға өткен кезде түсу бұрышы сыну бұрышынан үлкен (α> γ). Ал тығыздығы үлкен ортадан тығыздығы төмен ортаға өтсе, жарықтың түсу бұрышы сыну бұрышынан аз (α< γ).
1
Сыну бұрышы жарықтын түсу бұрышына тәуелді, ал сыну көрсеткішіне тәуелсіз. Сондықтан өзгермейді
1
№
α
γ
1
25
0,26
0,42
15
2
35
0,35
0,56
21
2
3
формуласын қолданады
Фокус 0,4м тең
1
1
b) Кескіннің орналасуын сызады
Сызбада линзаның фокусын көрсетеді
с) Себебі, алыстан көргіштік ақауы бар көз нәрсенің кескінің торлы қабықтан асырып, оның сыртында жинайды. Бейнені жақын жинау үшін жинақтауыш линза қолданылады. Суретте шашыратқыш линза болғандықтан, жарамайды.
2
5
а )
1
1
b )
Алыстан көргіштік
Жақыннан көргіштік
1
1
6
a )
1
1
b) түскен сәуле мен шағылған сәуле арасындағы бұрыш тең болу керек