9 арман пв баспасы

146
§6.
 
Әлеу мет тік көз қа рас тар
 
қақ ты ғы сы
1.
Мә тін ді оқып, ондағы ақпараттарды «5-5-1» әдісімен түйін дең дер. 
Мә тін мазмұнын ашатын 5 сөйлем алып, оны 5 сөзге қыс қар тың дар,
со ңын да 1 кілт сөзді атаңдар.
ГМО (ген дік мо ди фи ка ция лан ған ор га низм дер) – ген дік 
ин же не рия ның та быс ты же мі сі не ай на лып отыр. Нақ ты рақ 
айт сақ, ГМО бір ағ за ның ге ні не бө тен ағ за ның ге нін ен гі зу 
ар қы лы пай да бо ла ды. Мы са лы, шетел дер ден та сы мал да на-
тын шие мен қы тай қияры на шош қа ның ге ні қо сы ла ды екен. 
Аме ри ка 1983 жы лы био ло гия лық қа ру жа сау ба ры сын да ең 
ал ғаш қы ген дік мо ди фи ка ция лан ған өсім дік тер ді өн дір ген. 
Со сын ген дік мо ди фи ка ция 1986 жылы өсім дік тер ді үсіп ке-
ту ден сақ тау үшін пай да ла ныл ған. Бұл сол кез де рі ғы лым да-
ғы үл кен же тіс тік тер дің бі рі бо ла тын. 1994 жы лы та сы мал-
дау ке зін де бұ зыл май сақ та ла тын қы за нақ тар өн ді ріл ді.
ГМО-ның пай да бо луы ның се бе бін ға лым дар жер ша рын да 
адам са ны ның жыл са нап жедел қарқынмен өсіп ке ле жат қа-
ны мен бай ла ныс ты ра ды. Ста тис ти ка ға көз жү гір те тін бол сақ, 
1800 жы лы жер бе тін де гі адам са ны 1 мил лиард, 1929 жы-
лы 2 мил лиард бол са, соң ғы 50 жыл дың ішін де 7 мил лиард-
қа дей ін өс кен. Ал 2050 жыл ға дей ін 9,5–11 мил лиард адам-
ға кө бейеді де ген бол жам бар. Жер ша ры осын ша ма адам ды 
асы рай ал мауы мүм кін. Сон дық тан да ға лым дар ГМО ар қы лы 
әлем тұр ғын да рын аш тық тан аман алып қа лу дың жо лын тап-
қан сы ңай лы.
Ша руа шы лық та ГМО-ның пай да сы өте көп. Атап айт сақ, 
та ғам ның дәм ді лі гі мен са па сы ар та ды, тез пі сіп, же ті луін 
же дел де те ді, құ нар лы лы ғы жо ға ры лай ды, ұзақ уа қыт сақ-
тау ға бо ла ды, құрт тү су ден, зи ян ды ағ за лар дан сақ тай ды, ең 
бас ты сы, жа ңа ша өсі ру тех но ло гия сы ар қы лы жа ңа түр алуға 
бола ды. Дегенмен ГМО-ның зи яны да көп деп ойлаймыз: ал-
лер гия ау ру ын ту ын да та ды, им му ни тет әл сі рей ді, зат ал ма су 
қыз ме ті на шар лай ды, қатерлі ісік ау руы пай да бо луы мүмкін.

жүктеу/скачать 6,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: