195
§3.
Та би ғат ре су рс тары – ел бай лы ғы
1.
Бү гін гі таң да та би ғи қор лар ды қор ғау не лік тен дү ниежү зі лік
ма ңы зы бар мә се ле ре тін де қа рас ты ры ла ды?
2.
Мә тін ді оқып, рәсімделуі арқылы жанрлық ерек ше лік те рін ажы-
ра тың дар.
Та би ғи қор лар – қо ғам ның ма те ри ал дық жә не ру ха ни
мұқ та жын қам та ма сыз ету үшін өн ді ріс те
пай да ла ны ла тын
бө лі гі. Та би ғи қор лар ды тиім ді пай да ла ну, адам зат тың қа -
жет тілігін та би ғи қор мен қам та ма сыз ету – өте күр де лі мә -
се ле лер дің бі рі. Та би ғи қор лар ды сар қылт пау үшін қал пы на
кел мейт ін та би ғат бай лық та рын тиім ді пай да ла ну ға, ши кі-
зат тың,
отын ның, энер гия ның жа ңа көз де рін із деуге бар лық
күш жұ мыл ды ру да. Бұл ша ра лар ды іс ке асы ру дың ма ңыз ды
жолы – бас қа (ар зан) ши кі зат ты пай да ла ну.
Та би ғи қор лар ды қор ғау дың бү гін гі таң да дү ниежү зі лік
ма ңы зы бар мәселеге айна луы заң ды. Та би ғи қор лар ға зия -
нын ти гі зе тін факторлар – ли тос фе ра,
гид рос фе ра, ат мос фе-
ра ның лас та нуы . Бұл күр де лі мә се ле ні ше шу бір ғана ел дің
қолынан келмейді, әлемнің
көп те ген елі тізе қосып, бір ле се
әрекет етсе ғана жүзеге аспақ.
Қа зақ стан да ғы тек то ни ка лық құ ры лым дар дың ерек ше-
лі гі, геоло гиялық да му та ри хы ның күр де лі лі гі, аума ғы ның
кө лем ді бо луы – барлығы сан алуан та би ғи қор ла ры ның
шо ғыр ла ну ына жағ дай жа сай ды.
Рес пуб ли ка аума ғы нан
та би ғат та кез де се тін пай да лы қаз ба лар дың көп те ген түр і
та был ған, сондай-ақ кли мат тық жә не ми не рал дық, отын-
энер ге ти ка лық қор лар жө ні нен де рес пуб ли ка мыз дү ниежү-
зін де алдыңғы қатардан орын ала ды.
Қа зақ стан да кез де се тін та би ғи қор лар ды мы на дай топ-
тар ға бө лу ге бо ла ды:
1) отын-энер ге ти ка лық қор лар;
2) ми не рал дық қор лар.
Отын-энер ге ти ка лық қор лардан
Қа зақ стан да таскө мір,
қо ңыр кө мір, мұ най, та би ғи газ жә не жан ғыш тақ та тас тар
өн ді ріледі.
Достарыңызбен бөлісу: