Ба қы лау сұ рақ та ры 1. Тар ты лыс кү ші де не мас са сы на қа лай тәу ел ді? Де не лер дің ара қа шық ты ғы на ше?
2. Бү кіләлем дік тар ты лыс за ңын тұ жы рым даң дар.
Маңызды ақпарат Массасыбаркезкелгендененіңайналасындагравитациялықөріспайдаболады.Әртүрлі
денелердіңөрістерібірбіріненкүштіксипаттама–кернеулікарқылыерекшеленеді:
E F m G =
,
мұндағыЕ–гравитациялықөрістіңкернеулігі;
m
G –дененіңгравитациялықмассасы–өріскөзі.
3-тапсырма ассасы60кгадамныңмассаларцен
трінен1мқашықтықтағыгравитациялық
өрістіңкернеулігінанықтаңдар. әтиже
ніЖердіңайналасындағыгравитация
лықөріскернеулігіменсалыстырыңдар.
4-тапсырма Жерцентрінен2
R ж
,3
R ж
,4
R ж
,
ж
,
6 ж
қашықтықтаорналасқанденелердің
үдеуінанықтаңдар. ркінтүсуүдеуінің
арақашықтыққатәуелділігінграфиктік
түрдебейнелеңдер.
Маңызды ақпарат 1843жылыағылшынғалымыДжонКаучАдамс8сыртқыпланетаныңорбитасынесептеп
шығарды.БұлпланетаныңбарекенітуралыболжамдарУранорбитасыныңұйытқуынан
туындады.ФранцузматематигіУрбенЛеверье1845–1846жылдарыАдамстанбөлекөзесеп
теулерінжүргізіп,БерлинобсерваториясыныңастрономыИоганнГоттфридГалленіплане
таныіздеуменайналысуғакөндірді.Нептун1846жылы23қыркүйектеЛеверьеболжаған
координаталардан1°шегіндетабылды.Нептунпланетасыныңашылуыастрономиядағы
барлықесептеулернегізделгенКеплерменНьютонзаңдарыныңдұрыстығындәлелдеді.