9 арман пв баспасы

136
(3 6)­қа­ты­нас­та­ры­«Жер­–­де­не»­тұй­ық­жүй­есін­де­гі­то­лық­ме­ха­ни­ка­лық­энер­
гия­ның­сақ­та­лу­за­ңы­ның­әр­түр­лі­жа­зы­лу­түр­ле­рі­бо­лып­та­бы­ла­ды.
Тар­ты­лыс­күш­те­рі­мен­өза­ра­әре­кет­те­су­ке­зін­де­тұй­ық­тал­ған­де­не­лер­жү­-
йесі­нің­то­лық­ме­ а­ни­ка­лық­энер­гия­сы­тұ­рақ­ты­ша­ма­бо­лып­қа­ла­ды ­ ­ ­ o t.
III Сер пім ді лік күш і мен өза ра
әре кет те се тін де не лер үшін то лық
ме ха ни ка лық энер гия ның сақ та лу за ңы
Се­ріп­пе­ мен­ оған­ бе­кі­тіл­ген­ де­не­нің­
өза­ра­ әре­кет­те­суін­ қа­рас­ты­рай­ық.­ Се­ріп­пе­
де­фор­ма­ция­лан­ған­ кез­де­ сер­пім­ді­лік­ кү­ші­
пай­да­ бо­ла­ды,­ оның­ әрекеті­нен­ де­не­ қоз­ға­
лыс­қа­тү­се­ді.­Де­не­нің­жыл­дам­ды­ғы­ар­та­ды,­
сер­пім­ді­лік­ кү­ші­ ке­ми­ді.­ Сы­ғыл­ған­ се­ріп­
пе­нің­по­тен­циал­дық­энер­гия­сы­де­не­қоз­ға­
лы­сы­ның­ ки­не­ти­ка­лық­ энер­гия­сы­на­ ай­на­
ла­ды.­Сер­пім­ді­лік­кү­ші­­жұ­мыс­ат­қа­ра­ды:
­
A
F
x
x
îðò
=
−
(
)
1
2
,­
(7)
Маңызды ақпарат
Энергияның­сақталу­заңы­дененің­энергиясы­ешқашан­жоғалмайды­және­жоқтан­пайда­
болмайды,­ол­тек­бір­түрден­екінші­түрге­айналады­деп­тұжырымдайды.­Бұл­заң­физи
-
ка­ның­әртүрлі­салаларында­түрлі­тұжырымдамаға­ие.­Классикалық­механика­механика­лық­
энергияның­сақталу­заңдарын­қарастырады.­Денелер­арасында­консервативті­күш­тер­(кез­
келген­тұйықталған­траекторияда­атқаратын­жұмысы­0­ге­тең­болатын­күштер)­әсер­ететін­
тұйық­жүйенің­толық­механикалық­энергиясы­тұрақты­шама­болып­табы­лады.­Ньютон­
механикасындағы­энергияның­сақталу­заңы­осылай­тұжырымдалады.
Тұйық­немесе­оқшауланған­жүйе­деп­сыртқы­күштер­әсер­етпейтін­физикалық­жүйені­
айтамыз.­Бұл­жүйеде­қоршаған­ортамен­энергия­алмасу­жүрмейді,­жүйенің­энергиясы­
өзгеріссіз­қалады,­яғни­сақталады.­Мұндай­жүйеде­тек­ішкі­күштер­әсер­етеді­және­
дене­лер­өзара­әрекеттеседі.­Тұйық­жүйелерде­потенциалдық­энергияның­кинетикалық­
энергияға­айналуы­және­кері­процесс­қана­орындалады.

жүктеу/скачать 8,74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: