9 арман пв баспасы



Pdf көрінісі
бет87/300
Дата18.10.2023
өлшемі8,74 Mb.
#118494
түріКнига
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   300
Байланысты:
9 сынып физика

Ас пан де не сі нен қа ра ған да кө ру сәу-
ле сі не пер пен ди ку ляр ор на лас қан Жер 
ра диусы кө рі не тін бұ рыш ты 
го ри зон таль 
па рал лакс
деп атай ды
.
р

го­ри­зон­таль­па­рал­лакс­мәні­бел­гі­лі­бол­са,­­
ас­пан­ де­не­сі­не­ дей­ін­гі­ қа­шық­тық­
D
­ мы­на­ фор­
му­ла­бой­ын­ша­анық­тала­ды:
­
D
R
p
æ
=
sin
0

(1)
Егер­бұ­рыш­ра­ди­ан­мен­бе­ріл­ген­бол­са,­кіші­
бұ­рыш­тар­да­sin­
р

­ ­
р

.
Күтілетін нәтиже 
Осы параграфты игергенде:
• 
үн жүй есін де гі де не­
лер дің өл шем де рі мен 
ара қа шық тық та рын 
анық тау үшін па рал лакс 
әді сін пай да ла ну ды 
тү сін ді ре ала сың дар. 
Жауабы қандай? 
1. Адам өзін қор ша ған 
де не лер ге дей ін гі ара қа­
шық тық тар ды өл шеп
са лыс ты ра ала ма? 
2. Ол де не нің жа қын дап 
не ме се алыс тап ке ле 
жат қа нын қа лай анық­
тай ды? 
α
А
C
p
0
­
85-су­рет.­
а­рал­лакс­тық­ығы­су­
R
Ж
p
0
D
O
1
O
86-су­рет.­
Ас­пан­де­не­сі­нің­
гори­зон­тал ­па­рал­лак­сы­р
0
­
АРМАН
-
ПВ
 
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


76
Егер­бұ­рыш­се­ку­нд­пен­бе­ріл­се,­он­да:­
sin
p
p
0
0
206265
=
′′
,
мұн­да­ғы­206265
­
–­бір­ра­ди­ан­да­ғы­се­кунд­са­ны.
(1)­фор­му­ла­ның­ма­те­ма­ти­ка­лық­түр­лен­уі­бел­
гі­лі­па­рал­лакс­бой­ын­ша­ас­пан­де­не­сі­не­дей­ін­гі­
қа­шық­тық­ты­оңай­есеп­теу­ге­мүм­кін­дік­бе­ре­ді:
­
D
p
R
æ
=
′′
206265
0
­
(2)
III. Де не нің өл шем де рін анық тау
87-су­рет­ті­қа­рай­ық.­
Го­ри­зон­таль­па­рал­лакс­
анық­та­ма­сы­бой­ын­ша­Жер­дің­ра­диусы­R­пла­не­
та­дан­
p
0
­ бұ­рыш­пен­ кө­рі­не­ді.­ Планета­ радиусы­
Жерден­ ­бұрышпен­көрінеді.
Жер­ мен­ пла­не­та­ ара­сын­да­ғы­ қа­шы­қтықты­
мына­фор­му­ла­лар­бой­ын­ша­анық­тау­ға­бо­ла­ды:
D
p
R
æ
=
′′
206265
0
­не­ме­се­
D
r
=
′′
206265
.
Алын­ған­тең­деу­лер­дің­оң­жа­ғын­те­ңес­ті­ріп
R
p
r
æ
0
=
,
пла­не­та­ра­диусын­өр­нек­теп­ала­мыз:
­
r
p
R
æ
=
0

(3).
Пла­не­та­ ра­диусын­ есеп­теу­ үшін­ оның­ бұ­
рыш­тық­өл­шем­де­рін­ ­алып,­па­рал­лакс­өл­шен­
ген­ өл­шем­ бір­лік­те­рінде,­ бұрыштық­ минуттар­
мен­секундтарда­өр­нек­теу­ке­рек.
R
Ж
p
0
O
O
1
D
r
87-су­рет.­
Ас­пан­де­не­сі­нің­горизонтал ­параллаксы
Аспан­шырағына­дей­ін­гі­қа­шық­ты­қ­ ­бел­гі­лі­бол­са,­оның­ ­бұ­рыш­тық­ра­
диусын­өл­шеп,­оның­сы­зық­тық­өл­шем­де­рін­есеп­теу­ге­бо­ла­ды.­Егер­ ­бұ­ры­шы­
ра­ди­ан­мен­бе­ріл­ген­бол­са,­ас­пан­де­не­сі­нің­ра­диусы:
­
r
D
=


(4)


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   300




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет