122
Декарт өзінің болжамдарының нәтижесінде
осындайқорытындығакелді.
Денелердің әрекеттесуге дейінгі импульсте
рінтеңдіктіңсолжақбөлігіне,аләрекеттесуден
кейінгіимпульстеріноңжақбөлігінекөшіреміз:
m
m
m
m
1 01
2 02
1 1
2 2
u
u
u
u
+
=
+
(6)
немесе
p
p
p
p
01
02
1
2
+
=
+
.
(7)
Алынған(6),(7)теңдіктер
импул стіңсақталузаңы
депаталады.
Тұй ық жүйе үшін әре кет те су ке зін де гі де не им пуль сте рі нің гео мет-
рия лық қо сын ды сы тұ рақ ты ша ма бо лып қа ла ды.
IV Де не лер дің абсолют сер пім сіз әре кет те суі кезінде импульстің
сақ та лу за ңы
Абсолют серпімсіз соқтығысудан кейін денелер бүтінге айналып, бірге
қозғалады
(122,123-суреттер)
.
әрекеттесугедейін
әрекеттесуденкейін
m
1
0 1
0 2
m
2
m
1
+ m
2
әрекеттесугедейін
әрекеттесуденкейін
m
1
m
2
m
1
+ m
2
0 1
0 2
122-сурет.
Қарама-қарсықозғалып
кележатқанденелердіңсерпімсізәрекеттесуі
123-сурет.
ірбағыттақозғалыпкеле
жатқандененіңсерпімсізәрекеттесуі
Мұндай денелер арасында серпімділік күш
тері пайда болмайды және денелердің дефор
мациясы пластикалық болады. Серпімсіз әре
кеттесу кезінде импульстің сақталу заңы мына
түрдежазылады:
m
m
m
m
1 01
2
02
1
2
u
u
u
+
=
+
(
)
(8)
немесе
p
p
p
01
02
+
=
.
(9)
V Де не лер дің тұй ық жүй есі
Импульстіңсақталузаңыбірбіріменәрекет
тесетін және тұйық жүйені құрайтын денелер
үшінғанаорындалады.
Сырт қы күш тер әсер ет пейт ін де не лер
жүй есі
тұй ық жүйе
деп аталады.
ксперимент
Бірқатарғақойылған3–4
шардыңқозғалыстағы
шарменцентрліксоқтығысу
кезіндеөзараәрекеттесуін
сипаттаңдар. арлардың
массаларыменөлшемдері
бірдейболукерек.
2-тапсырма
1. Тұйықжүйеніңүшдене
сініңсерпімдіәрекеттесуі
үшінимпульстіңсақталу
заңынжазыңдар.
2. герсоқтығысусер
пімсізболса,формула
қалайөзгереді? аңды
үшдененіңсерпімсіз
соқтығысуыүшінжа
зыңдар.
3. Төртбөліккебөлінген
қозғалыстағыденеүшін
сақталузаңынжазыңдар.
Достарыңызбен бөлісу: