9 арман пв баспасы

226
Ра­диоак­тив­ті­ыды­рау­за­ңы­ста­тис­ти­ка­лық­си­пат­қа­ие.
л­ и­мия­лық­эле­ме­нт­­­ядроларының­басым­бөлігі­үшін­орын­да­ла­ды.
ЕСЕП ШЫ ҒА РУ ҮЛ ГІ ЛЕ РІ
3­са­ғат­ішін­де­ра­диоак­тив­ті­яд­ро­ла­рының­саны­32­есе­­азайған­хи­мия­­лық­
эле­ме­нт­тің­жар­ты­лай­ыды­рау­пе­риодын­анықтаңдар.
Бе­ріл­ге­ні:
N
N
0
32
=
t­ ­3­сағ
е­шуі:­
Ра­диоак­тив­ті­ыды­рау­за­ңын­жа­за­мыз:­
N
N
t
T
=
⋅
−
0
2
;
N
N
t
T
0
2
=
.
­
–­
32­ні­2
5­
деп­жа­зып,­алын­ған­тең­деу­ге­қоя­мыз:­
2
2
5
=
t
T
.
Көр­сет­кіш­функ­ция­лар­дың­не­гі­зі­бір­дей,­де­мек,­көр­сет­кіш­тер­тең:­
t
T
=
5
.
Сон­да:­
T
t
=
5
;
T
ñàã
ñàã
ìèí
=
=
=
3
5
0 6
36
,
.
­Жауа­бы:­
­­
=­36­мин.
Ба қы лау сұ рақ та ры
1. Яд ро лық реак ция де ге ні міз не?
2. Яд ро ның ра диоак тив ті ыды ра уы ке зін де қан дай заң дар орын да ла ды? 
2. Жар ты лай ыды рау пе ри оды деп не ні ай та ды? 
Жат ты ғу 
38
1.­
5
11
Â
­бор­ды­α­бөл­шек­тер­мен­ат­қы­лау­ке­зін­де­нейт­рон­дар­бө­лі­нуімен­
қа­тар­жү­ре­тін­яд­ро­лық­реак­ция­ны­жа­зың­дар.
Жауабы қандай?
а диоак ти ті сәу ле ле ну за ңы неліктен яд ро лардың аз мөлшері үшін орын далмайды?
ғ
ғ
АРМАН
-
ПВ
 
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

227
2.­ Ре­зер­форд­ий­ эле­мен­ті­
94
242
Pu
­ плу­то­ний­ді­
10
22
Ne
­ неон­ яд­ро­ла­ры­мен­
сәулелендіру­нә­ти­же­сін­де­алын­ған.­Нә­ти­же­сін­де­та­ғы­төрт­нейт­рон­
түзілетіні­бел­гі­лі­бол­са,­реак­ция­­теңдеуін­жа­зың­дар.
3.­ Таскө­мір­ ке­ні­нің­ кө­мір­те­гі­14­ ра­диоак­тив­ті­ яд­ро­ларының­ са­ны­
8­есе­ге­азай­ған­кез­де­гі­жа­сын­анық­таң­дар.
4.­ Мына­ядролық­реакциялардың­қалып­кеткен­бөлшектерін­(элемент­
ядроларын)­жазыңдар:
7
14
2
4
8
17
N
He
O
+
→
+
?
3
7
1
2
0
1
Li
H
n
+
→ +
?
Жат ты ғу 
38
1.­
5
10
Â
­ бор­ изо­то­пын­ нейт­рон­дар­мен­ ат­қы­ла­ған­да­ түзілген­ яд­ро­дан­
α­бөл­шек­тер­бө­лі­не­ді.­Яд­ро­лық­реак­ция­ны­жа­зың­дар.
2.­ Егер­ уран­235­ ра­диоак­тив­ті­ эле­ме­нт­те­рі­нің­ жар­ты­лай­ ыды­рау­
пе­ри­оды­4,5­мл­рд­жыл­ды­құ­ра­са,­олардың­са­ны­9­мл­рд­жыл­дан­соң­
қан­ша­есе­азаяды
3.­ Берілген­ядролық­реакциялардың­қалып­кеткен­бөлшектерін­(эле­
мент­ядроларын)­жазыңдар:
4
9
1
2
5
10
Be
H
B
+
→
+
?
3
7
1
1
2
4
Li
H
He
+
→ +
?
Шы ғар ма шы лық тап сыр ма
Тақырыптардың біріне хабарлама дайындаңдар:
1. Археологиядағы радиоактивті ыдырау заңы.
2. Біздің планетамыздағы радиациялық қауіпті аймақтар.
АРМАН
-
ПВ
 
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

228
§ 39. Ау ыр яд ро лар дың бө лі нуі.
Тіз бек ті яд ро лық реак ция. Яд ро лық реак тор 
I Ау ыр яд ро лар дың бө лінуі.
Ау ыр яд ро лар дың бө ліну ме ха низ мі
Мен­де­леев­ кес­те­сі­нің­ соңғы­ торларында­
ор­на­лас­қан­ яд­ро­лар­дың­ меншікті­ байланыс­
энергиясы­пе­ри­од­тық­жүйе­нің­ортасында­ор­на­
лас­қан­ яд­ро­лар­дың­ бай­ла­ныс­ энер­гия­сына­
қарағанда­ша­ма­мен­1­МэВ­қа­аз­бо­ла­ды.­Де­мек,­
ау­ыр­ яд­ро­лар­дың­ бө­лінуі­ энер­ге­ти­ка­лық­ тұр­
ғы­дан­ти­ім­ді­бо­ла­ды.­200­нук­лон­нан­тұ­ра­тын­бір­
яд­ро­бө­лі­нуі­ке­зін­де­ша­ма­мен­200­МэВ­энер­гия­
бө­лу­ге­қа­бі­лет­ті.­Осын­дай­зат­тың­1­гра­мын­да­ғы­
яд­ро­лар­ бө­лі­нуі­ нә­ти­же­сін­де­ 3­ тон­на­ кө­мір­мен­
бір­дей­энер­гия­бөледі.
1938­жы­лы­не­міс­ға­лым­да­ры­От­то­Ган­жә­не­
Фриц­ Шт­расс­ман­
92
235
U
­ уран­ яд­ро­сын­ нейт­рон­
дар­мен­ат­қы­лап,­оның­бө­лі­ну­реак­ция­сын­жүр­
гіз­ді.­ Бұл­ жұ­мыс­тың­ нә­ти­же­ле­рі­ 1939­ жылы­
қаң­тар­да­ жарияланды.­ Осы­ жы­лы­ дат­ ға­лы­мы­
Нильс­ Бор­ 1936­ жылы­ өзі­ ұсы­нған­
яд­ро­ның­
там­шы­ мо­де­лін
­ яд­ро­ны­ бө­ліну­ ме­ха­низ­мін­
тү­сін­ді­ру­үшін­қол­дан­ды.
Там­шы­ мо­де­лі­не
­ сәй­кес­ яд­ро­ за­ряд­тал­ған­
сұй­ық­ там­шы­ тә­різ­дес­ бо­ла­ды.­ Қыс­қа­ әсерлі­
яд­ро­лық­күш­тер­сұй­ық­мо­ле­ку­ла­ла­ры­арасын­
да­әсер­е­ту­ші­күш­те­рге­ұқсас.­
92
235
U
­уран­­яд­ро­
сы­нейт­рон­ды­жұтады­да,­қоз­ған­күй­ге­тү­сіп,­
со­зылмалы­ пі­шін­ а­ла­ды.­ Мұн­да­ғы­ ку­лондық­
тебілу­күш­те­рі­яд­ро­лық­күш­тер­ден­мық­ты­рақ­
бо­ла­ды.­Яд­ро­екі­бө­лік­ке­бө­лі­не­ді­де,­ку­лондық­
кү­штердің­әсері­нен­жа­рық­шақ­тар­үл­кен­жыл­
дам­дық­пен­жан­жақ­қа­ұша­ды­
(223-су­рет)
.
Ау­ыр­ яд­ро­ның­ бө­лі­нуі­ нә­ти­же­сін­де­ екі­
жа­рық­шақ­ пай­да­ бо­лып,­ жа­ңа­дан­ түзілген­
яд­ро­ның­құ­ра­мы­на­кір­мейт­ін­2–3­«ар­тық»­ней­
трон­шы­ға­рылады:
92
235
0
1
56
144
36
89
0
1
3
U
n
Ba
Kr
n
+
→
+
+
не­ме­се­
92
235
0
1
57
147
35
87
0
1
2
U
n
La
Br
n
+
→
+
+
.

жүктеу/скачать 8,74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: