9 арман пв баспасы


II Де не лер дің ер кін тү суі



жүктеу/скачать 8,74 Mb.
Pdf көрінісі
бет39/300
Дата18.10.2023
өлшемі8,74 Mb.
#118494
түріКнига
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   300
Байланысты:
9 сынып физика

II Де не лер дің ер кін тү суі.
Жер де гі және бас қа ас пан де не ле рін де гі
де не лер дің ер кін тү су үдеуі
Де­не­лер­дің­ ауа­сыз­ ке­ңіс­тік­те­ ­құ­ла­уын­ ал­ғаш­
ба­қы­ла­ған­ға­лым­–­И.Нью­тон.­Осы­ған­ұқ­сас­тәжі­
ри­бе­ні­ қа­быр­ға­сы­ қа­лың­ ар­найы­ тү­тік­ше­нің­ кө­
ме­гі­мен­ жүр­гі­зу­ге­ бо­ла­ды.­ Тү­тік­ше­нің­ бір­ ұшы­
дә­не­кер­ле­ніп­бе­кі­ті­ліп,­екін­ші­ұшы­на­кран­ор­на­
ты­ла­ды.­Тү­тік­ше­нің­іші­не­қор­ға­сын­бы­ты­ра,­ағаш­
қа­бы­ғы­және­құс­тың­қау­ыр­сы­ны­са­лы­на­ды.­
Тү­тік­ше­ден­ауа­ны­со­рып­алып,­оны­төң­ке­ріп­
қоя­мыз.­Атал­ған­бар­лық­де­не­лер­тү­тік­ше­нің­тү­бі­
не­бір­уа­қыт­та­тү­се­ді­
(3 -су­рет)
.­Де­мек,­де­не­лер­
дің­үдеуі­олар­дың­мас­са­сы­на­тәуел­ді­емес.­Ауа­сы­
жоқ­ ке­ңіс­тік­те­ бар­лық­ де­не­лер­ мен­ бөл­шек­тер:­
жаң­быр­ там­шы­сы,­ шаң­то­заң,­ тас­тар,­ жа­пы­рақ­
тар­Жер­дің­бе­ті­не­бір­дей­үдеу­мен­құ­лай­ды.­
Ер­кін­тү­су­үдеуі­
g
­әрпі­мен­бел­гі­ле­не­ді.­Бұ­дан­
да­ дәл­ өл­шеу­лер­дің­ нәти­же­сін­де­ Жер­ бе­ті­не­
жа­қын­әртүр­лі­ен­дік­тер­де­ер­кін­тү­су­үдеуі­түр­
лі­ше­ бо­ла­тын­ы­ бел­гі­лі­ бол­ды:­ по­люс­тер­де­
g
ì
ñ
ï
=
9 83
2
,
,­ ор­та­ша­ ен­дік­тер­де­
g
ì
ñ
=
9 81
2
,
,­
эк­ва­тор­да­
g
ì
ñ
ý
=
9 78
2
,
.­
Ер кін тү су
 – де не лер дің ауа сыз ке ңіс-
тік те гі ау ыр лық кү ші нің әсерінен болатын 
қоз ға лы сы.
Бас­қа­ас­пан­де­не­ле­рін­де­гі­ер­кін­тү­су­үдеуі­нің­
мә­ні­Жер­де­гі­үдеу­дің­мә­ні­нен­өз­ге­ше­
(2-кесте)
.­
­2-кесте.­
ланеталардағы­еркін­түсу­үдеуі

жүктеу/скачать 8,74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   300



©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет
Lessons
Curriculum vitae
Documents