9 класс. Физика пәні мұғалімі: Алиев Олжас Маматалиевич «Атом ядросы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

9 класс. Физика пәні мұғалімі: Алиев Олжас Маматалиевич 
«Атом ядросы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау 
Оқу мақсаттары 9.6.1.8 ядролық күштердің қасиеттерін сипаттау; 
9.6.1.9 атом ядросының масса ақауын анықтау;
9.6.1.10 атом ядросының байланыс энергиясы формуласын есептер
шығаруда қолдану 
9.6.2.3 радиоактивті ыдырау заңын есеп шығаруда қолдану; 
9.6.2.6 ядролық ыдырау мен ядролық синтезді салыстыру; 
9.6.2.8 радиациядан қорғану әдістерін сипаттау; 
Бағалау критерийі 
Білім алушы: 
• ядролық күштердің қасиеттерін сипаттай алады 
• атом ядросының масса ақауын анықтай алады 
• атом ядросының байланыс энергиясы формуласын есептер 
шығаруда қолдана алады 
• радиоактивті ыдырау заңын есеп шығаруда қолданады 
• ядролық ыдырау мен ядролық синтезді салыстыра алады
• радиациядан қорғану әдістерін сипаттай алады 
Ойлау дағдыларының Білу, түсіну, қолдану 
деңгейлері 
Орындау уақыты 25 минут 
Тапсырмалар 
1. Шын / Жалған
 
а)
[1]
б)
[1] 
с)  
д)  
2. Ядродағы нуклондарды ыдырап кетуден сақтап, берік байланысын қамтамасыз ететін 
күшті анықтаңыз; 
А) Гравитациялық күштер; В) Ядролық күштер; С) Магниттік күштер;
[1] 
3. а) 
Масса ақауы деп
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________ 
[1]
б) Масса ақауын есептеу формуласын жазыңыз
_
________________________
[1] 
4. а) Суретте меншікті байланыс энергиясының ядродағы нуклондар санына тәуелділік 
графигі көрсетілген. 
Атомдар электрондардан, протондардан, нейтроннан тұрады 
Ш Ж
Электрондар оң зарядталған, пратондар теріс, ал нейтрон бейтарап
Электронның массасы 1 м.а.б 
Ш Ж
Ш Ж
Ш Ж
Протонның массасы нейтронның массасынан үлкен

Сілтеме:
https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D2%
93%D1%8B_%D0%BD%D1%83%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D0%B0
%D1%80%D0%B4%D1%8B%D2%A3_%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%B0%D0
%BD%D1%8B%D1%81_%D1%8D%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B8%D1%8F
%D1%81%D1%8B
 
Графикті пайдаланып 80 нуклоннан және 200 нуклоннан тұратын ядролардың
байланыс энергияларын анықтаңыз; 
[2] 
б)
Н
2
4
е гелий ядросының байланыс энергиясын табыңыз [1]
5.
𝛼 → ыдырауның реакциясын жазыңыз
_
________________________
[1]
6. а)
𝑃𝑏 
82
210
→ ? + 𝑒
−1
0
жетімсіз өнімді анықтаңыз 
_
___
[1]
б) Радиоактивті үлгінің анализі ондағы Х элементінің 4 тәулікті 0,4-г нан 0,1 г дейін
азайғандығын көрсетті Х элементінің жартылай ыдырау периодын анықтаңыз;
[1]
7. а) 𝐻
1
2
+ 𝐻
1
3
→ Н
2
4
е + ? Термоядролық синтез реакциясында пайда болатын екінші
бөлшекті жазыңыз ______
[1]
б) Неліктен жұлдыздарда термоядролық реакциялар жүреді, түсіндіріңіз 
______________________________________________________________________________ 
______________________________________________________________________________ 
[1]
8. γ – сәуленнің өтімділік қабілеті аса күшті. Сондықтан одан қорғану жолдарына мысал 
келтіріңіз: 
______________________________________________________________________________ 
______________________________________________________________________________ 
[1]

Балл қою кестесі
Бағалау критерий 
Тапсырма 
№ 
Дескриптор 
Балл 
Білім алушы 
Ядролық күштердің 
қасиеттерін сипаттай алады 
1 
Атомдар электрондардан, 
протондардан, нейтроннан тұратынын 
біледі 
1 
1 
Протонның массасы нейтронның 
массасынан үлкен екенін біледі
Электрондар оң зарядталған, пратондар 
теріс ал нейтрон бейтарап екенін біледі 
Электронның массасы 1 м.а.б екенін 
анықтайды 
2 
Ядролық күшті белгілейді 
1 
Атом ядросының масса ақауын 
анықтай алады 
3 
Масса 
ақауынның 
анықтамасын 
жазады 
1 
Масса ақауын есептеу формуласын 
жазады
1 
Атом ядросының байланыс 
энергиясы формуласын есептер 
шығаруда қолдана алады 
4 
80 нуклоннан тұратын ядролардың
байланыс энергиясын анықтайды 
1 
200 нуклоннан тұратын ядролардың
байланыс энергиясын анықтайды 
1 
Гелий ядросының байланыс энергиясын 
жазады
1 
Радиоактивті ыдырау заңын 
есеп шығаруда қолданады 
5 
𝛼 → ыдырауның реакциясын жазады
1 
6 
Жетімсіз өнімді анықтайды 
1 
Жартылай 
ыдырау 
периодын 
анықтайды 
1 
Ядролық ыдырау мен ядролық 
синтезді салыстыра алады
7 
Жұлдыздарда 
термоядролық 
реакциялар жүретінін түсіндіреді 
1 
Термоядролық синтез реакциясында 
пайда болатын бөлшекті жазады 
1 
Радиациядан қорғану әдістерін 
сипаттай алады 
8 
γ – сәулесінен қорғану жолдарына 
мысал келтіреді 
1