13. Мұғалімнің сөзіне қойылатын этикалық талаптар. Сөйлеу-бұл мұғалімнің тілдік әдістерді қолдану арқылы білдіруі. Мұғалімнің сөйлеу мәдениетінде көңіл-күйге әсер ететін дәлдік, ой тазалығы, шынайылық маңызды. Сондықтан мұғалімнің сөзі тыңдаушыларды баурап алатын анық айқындықтың, ақылға қонымды, дәйекті дәлдіктің үлгісі болуы керек. Мұғалімнің сөзі студенттерге тегіс және жақсы әсер қалдыру үшін дауыстың, сөйлеудің тонусына үлкен әсер етеді. Жақсы сөйлей алатын адамдар олардың сөздері әлемнің жарығы сияқты дейді. Мұғалімнің сазын беру үшін тон кең, толығымен таза, ерекше сүйкімді дауыс береді, жаттығу керек, жағымды саз беру керек. Бұл туралы А. С. Макаренко дауысты үйлестіру қандай үлкен мәселе екенін айтты. Жалғастыра алатын үш қарапайым ауызша сөзді 50 түрлі жолмен айтуға болады.Содан бері мен 20 түрлі жолмен сөйлеуді, бет-әлпетті, дауысты 20 түрлі вариацияны үйрендім".
Мұғалімнің мінезі көңілді, көпшіл, сабырлы, ашуланбайтын болуы керек және оның сөзі өте сыпайы болуы керек.
Содан кейін мұғалімнің көп қырлы жұмысы осыдан туындайды. Бірінші аспект-мұғалім
екінші аспект-мұғалімнің тілді меңгеруі; екінші аспект-оны үздіксіз шыңдау; үшінші аспект-мұғалімнің тілді меңгеруі,
сөйлеу дағдылары; төртінші аспект - ауызша бақылау-көрегендік; бесінші аспект-шығармашылық;
алтыншы аспект-жан-жақты талант; жетінші аспект-тұрақты, қажымас қызығушылық;
сегізінші аспект-үлгі немесе педагогикалық этика. Себебі мұғалім
сыртқы келбеті, сыртқы мәдениеті, қарым-қатынасы, өзін-өзі басқару, бақылау, сөйлеу мәдениеті, үнемі мұғалім мамандығы оның жаңа сипатқа ие болуымен сипатталады. Өз сабағыңызға жанға берілген мұғалім шынайы
14. Педагогтың кəсіби құзыреттілігі жəне оның құрылымы. Ш.Таубаева: «Құзыреттілік – ол тұлғаның оқыту және әлеуметтену процестері барысында меңгерген білім мен тәжірибеге негізделген, оның жалпы қабілеті мен іс-әрекетке даярлығы ретінде айқындалатын, тұлғаның кіріктірілген қасиеті» - деп қарастырады.
«Құзыреттілік – білімдер мен іскерліктерді, іс-әрекет тәжірибесін меңгеру нәтижесінде белгілі бір іс-әрекет түрін табысты жүзеге асыруға қабілеттілігін сипаттайтын тұлғаның кіріктірілген қасиеттері».
Құзыреттілік дегеніміз қызметтегі тұлғаның жеке мүмкіндіктерін, оның белгілі бір мәселені шешуге жағдай жасайтын біліктілігін (білім, тәжірибе) атайды.
Педагогтың кәсіби құзыреттілігі деп педагогикалық іс-әрекетті атқару үшін оның теориялық және практикалық дайындығын және профессионализімін атайды. (В.А.Сластенин)
Педагогтың кәсіби құзыреттілігі дегеніміз кәсіби іс-әрекетті орындаудағы мүмкіндіктері. Педагогтың кәсіби құзыреттілігі ұғымы мұғалімнің жеке мүмкіндіктерін білдіреді, ол педагогикалық ситуацияларды дербес және тиімді шешуге ықпал етеді. Ол үшін мұғалім педагогикалық теорияларды және оны практикада қолдануды білуі керек.
Мұғалімнің педагогикалық құзыреттілігі дегеніміз кәсіби іс-әрекетті орындаудағы теориялық және практикалық дайындықтарының бірлігі (В.А.Мижериков).
Мұғалімнің кәсіби құзыреттілігі үшін психологиялық-педагогикалық және арнайы білімдерді меңгеруі керек, сонымен бірге ол білімдерін нақты бір ситуацияларды қолдан алуы қажет. кәсіби құзыреттілік мұғалімнің өз ісінде шебер болуын анықтайды деп айтуға болады.
Педагогикалық құзыреттіліктің құрылымы Педагогикалық іскерлік – бұл теориялық білімге негізделген және үйлесімді дамыған жеке тұлғаны дамытуға бағытталған, автоматтандырылған бірізді жүзеге асатын әрекеттердің жиынтығы (В.А.Сластенин).
Педагогикалық іскерлік – мұғалімнің әр түрлі әрекетттерінің жиынтығы, ең бастысы олар педагогикалық әрекет функцияларына сәйкес, белгілі бір мөлшерде мұғалімнің жеке психологиялық ерекшеліктерін анықтайды (В.А. Мижериков).