А. Байтурсынов 1-том final indd
жүктеу/скачать 1,7 Mb. Pdf көрінісі
|
Байтұрсынұлы І том
- Бұл бет үшін навигация:
- ҚАзАҚтың БАс АҚыны
| Қорықпас білем обалдан» 1989, 1991 жж. жинақта өзгертілген. Бұл
өзгертулер түпнұсқадағы қалпына 2003 жылы түзетілгендіктен, осы жинақ негізге алынды. «лермонтовтан». Бұл туынды «Ақ жолға» енбеген. Түпнұсқадағы: «Отрывок из поэмы Лермонтова», «Мцыри», «Монах – сопы» де- ген түсінік-сілтемелер 1989, 1991 ж.ж. басылымдарда ескерілмеген. «Тифлис шаһарына өтіп кетті» дегендегі қала аты 1989 ж. жинақта «Тиблис» деп, «Мейілі шаппағанын дәм-тағамға» деген тармақтың бірінші сөзі «Тәбеті» деп өзгертілген. Бұл өзгеріске түскен сөздер мен сілтемелер түпнұсқадағы қалпына 2003 жылы түзетілгендіктен, осы жинақ негізге алынды. ҚАзАҚтың БАс АҚыны Бұл ғылыми-зерттеу мақала «Қазақ» газетінің 1913 жылғы 39, 40, 43-сандарында жарияланған. Газет нөмірлерінің микрофильмдік төл көшірмелері ҚР Орталық Ғылыми кітапханасында сақтаулы. Ал, осы газеттің №39-40 нөмірі ҚР Ұлттық кітапханасының қорында бар. Микрофильм сапасының нашарлығына байланысты 43-сандағы мәтінді оқу мүмкіндігі болмады. «...Абайдың асылын танып, дұрыс баға берген нәрсесі жалғыз өлең емес, көп нәрсені Абай сөз қылған» 364 деп басталатын газеттің 43-санында жарияланған мәтіні түпнұсқамен салыстырылмады, сондықтан 1989 жылғы жинақты негізге алдық. Ал, аталған әдеби зерттеудің «Қазақ» газетінің 1913 жылғы 39-40- сандарындағы мәтінін 1989, 1991 жж. жинақтармен салыстырылып, өзгеріске түскен сөздер қалпына келтерілді. Газеттегі: «...мақтап отырған Абайы біздің Әбубәкір, Сейдахмет, Ақмолаларымыз...» де- ген тіркесте XX ғасырдың басындағы қазақ әдебиетінің көрнекті өкілі болып табылатын ақынның аты «Әдебиет танытқышта» Ақмолда деп аталған, ақын есімі түзетілді. 39-сандағы мәтіннің 1-бетінде: «Абай кітабы. Бағасы – 70 тиын. Семейде Көпбай Байысов лавкасында сатылады» деген сілтеме беріл- ген. Мәтіннің осы тұсы да түпнұсқа бойынша берілді. 39-санның 3-бетіндегі «Біліммен би болып, жұрт билейтін за- ман өтіп, тасың би болатын заманға қарсы туған» деген сөйлемдегі «тасың» деген сөзден кейін 1989, 1991 жылғы жинақтарда «тас- пен» деген сөз жақшаға алынып, қосарлана берілген. Түпнұсқадағы қалпына келтірілді. 1989, 1991 ж. жинақтарда «Қосарлы бейітсымал келді арасы» де- ген өлең жолындағы «бейітсымал» деген сөзге сілтеме түрінде «Өлең, жыр» деген түсінік берілген. Бұндай түсінік түпнұсқада жоқ. Ал, түпнұсқадағы «Мінәжат ғалымдардың зар-наласы» деген тар- мақтағы «ғалымдардың» деген сөз жоғарыда аталған жинақтарда «уәлилердің» деген сөзбен ауыстырылып, бұл сөзге де сілтеме ретінде «Әулие, Пайғамбар» деген түсінік берілген екен. Түпнұсқа қалпына келтірілді. Газеттің 40-санында мысал ретінде алынған Абайдың «Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы» деген өлеңінен соң сілтеме ретінде бұл шығарманың мәтіні қашан және авторының кім екенін білдіретін «1887-ші жыл (Абай)» деген анықтама берілген, ал бұл анықтама жоғарыда көрсетілген екі жинақта да алынып тасталған. Бұл жинақта олар түзетіліп берілді. «Қазақ» газетінің 39, 40-сандардағы мәтіндерден кейін автордың аты-жөні «А.Б.» деп қысқартылған түрде көрсетілген. Ал, 43-санның микрофильмдегі мәтінінің тым көмескілігінен жалғасын оқу қиын болғандықтан, оның соңында да осындай қысқарған атау тұруы мүмкін деген болжам жасауға болады. |