А. Д. Бугубаева (жауапты редактор)
Пайдаланылатын әдебиеттер
жүктеу/скачать 7,01 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРҒА АРНАЛҒАН ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫ ОЙЫНДАР
| Пайдаланылатын әдебиеттер:
1. К.Ж.Бұзаубақова. Жаңа педагогикалық технология./Оқулық/ -Тараз:ТарМУ, 2003. 2. «Бала мен балабақша» журналы № 11,2011жыл 3. http://bilimdiler.kz/balabaksha/15272-mektepke-deyingi-bilim-berude-innovaciyalyk- tehnologiyalardy-koldanu.html 4. Б.Бөрібаев, Е.Балапанов «Жаңа ақпараттық технологиялар».– Алматы, 2001. Б айменова Н. Т. Ақтоғай ауданы «Аққыз» КМҚК бөбекжайы МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРҒА АРНАЛҒАН ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫ ОЙЫНДАР Балабақшадағы зияткерлік ойындар бірқатар маңызды міндеттерді шешуге мүмкіндік береді. Олар шығармашылық ойлауды, өз көзқарастарын ойлау және қорғау, білімді практикада және стандартты емес жағдайларда қолдану қабілетін дамытады, логиканың, зейіннің, табандылықтың дамуын ынталандырады. Интеллектуалды ойын баланың процеске толық енуін қамтиды. Тапсырманы орындау кезінде балалар шоғырланған, мұқият және мүмкіндігінше тәртіпті. Балалардың зияткерлік қабілеттерін дамыту-қазіргі заманның өзекті мәселелерінің бірі. Интеллектісі дамыған мектеп жасына дейінгі балалар материалды тезірек есте сақтайды, өз қабілеттеріне сенімді, жаңа ортаға оңай бейімделеді, мектепке жақсы дайындалады. Мектеп жасына дейінгі балалардың жан-жақты дамуын тек ойын әрекеті негізінде жүзеге асыруға болады, оның барысында балалар сананың қиялын және символдық қызметін қалыптастырады, құрдастарымен қарым-қатынас тәжірибесін алады, қоғамдағы адамгершілік құндылықтар мен мінез-құлық ережелерін түсінеді. Дидактикалық немесе білім беру ойындарын қолдану арқылы мектеп жасына дейінгі балаларды оқыту процесі қол жетімді және тартымды түрде жүреді, дамуға қолайлы жағдайлар жасалады.баланың интеллектуалды және шығармашылық әлеуеті.[1] Ойын баланың өмірінде ерекше мәнге ие, ересек адамның іс-әрекеті, жұмысы сияқты маңызды. Ойындағы бала қандай, ол өскенде жұмыста болады. Сондықтан болашақ «адамды» тәрбиелеу, ең алдымен, ойында жүреді. Ойын мәдениетке бейімделу құралы болып табылады. Ол баланы болашақ тәуелсіз өмірге дайындайды. Онда бала, ең алдымен, адам болуды үйренеді. Ойын еліктеуден түбегейлі ерекшеленеді. Ойын әрекетінде әрдайым қиял бар, ол еліктеу объектісімен біріктіруге мүмкіндік бермейді, оған қатысты белгілі бір қашықтықты сақтайды. Ойын мен қиял бір-бірімен тығыз байланысты. Барлығы ойнамайтын баланың ата-аналардың, тәрбиешілердің және дәрігерлердің алаңдаушылығын тудыратын нормадан гөрі аномалия екендігімен келіседі. Балалық шақ-бұл ересек өмірге дайындық қана емес, сонымен қатар ерекше және өзін-өзі бағалайтын құбылыс, шынайы болмыс, шынайы өмір, ол кейінгі өмірге қарағанда әлдеқайда маңызды болуы мүмкін.[2] Балабақшадағы интеллектуалды ойындар ұсынылуы мүмкін: қиялды, жылдам реакцияны, қоршаған әлемге байқауды дамытатын жұмбақтар. Баланың сөздік қорын жақсартуға, бейнелі ойлау мен есте сақтауды дамытуға бағытталған кроссвордтар. Баланы қарапайым математикалық шындықтар арқылы күрделі ұғымдармен таныстыратын математикалық жаттығулар. Коммуникативті дағдыларды дамытатын және жеңіске деген ұмтылысты дамытатын жарыс ойындарымен. Балалар заттарды жіктеуді, ортақ белгілер мен айырмашылықтарды табуды үйренетін ауызша тапсырмалар қоршаған әлем туралы білімді тереңдетеді. 80 Балабақшадағы зияткерлік ойындар апталығын жоспарлау мысалы, аға топ: дүйсенбі – «жас полиглот» КВН, Никитиннің ойындары, сәрсенбі-математикалық сақина, логикалық сүйектері бар Ойындар, «не? Қайда? Қашан?», бейсенбі – «неге және неге» викторинасы, жұма-ата-аналармен үстел ойындары турнирі. Ата-аналармен өзара әрекеттесу формалары: «Ойын — маңызды іс» жадынамасы «Мектеп жасына дейінгі балаларға арналған білім беру ойындары». Ең маңызды ереже-ойын рахат әкеліп, қуанышқа бөленуі керек. Егер бала ойнағысы келмесе, онда ол нашар қызығушылық танытты. Ойын кезінде балалар бір-біріне құрметпен қарауы керек. Қорлау мен ренішке жол берілмейді. Балаңызға тапсырма ұсынбас бұрын, оны өзіңіз аяқтаңыз. Егер бала жеңе алмаса, қиындыққа тап болса, сіз оны дұрыс бағытқа бағыттай аласыз. Бастапқы тапсырмалар қарапайым болуы керек. Ойын әрекетінің басында сәттілік маңызды. Баланы одан әрі тапсырмаларды орындау үшін ынталандыру қажет.Мектеп жасына дейінгі балалар сабақтың басында жарияланған ережелерді сақтауы керек. Ойынның соңында қорытынды жасалуы керек, ал жеңімпаздар мақтау/естелік дипломдармен / медальдармен марапатталады.[2] Балабақшадағы интеллектуалды ойындар. Құрылыс материалы бар ойындар балалар құрылыс материалымен үлкен қуанышпен ойнайды. Геометриялық фигуралардан кескіндер жасауға арналған ойындар. Дойбы. Математикалық планшет «Геоборд», «Таңғажайып лабиринттер», Басқатырғыштар. Үстел үсті-дидактикалық интеллектуалды ойындар. Балабақшада үстел-дидактикалық ойындар кеңінен қолданылады. Оларды топтық іс- шаралар үшін де, еркін ойын әрекеттері үшін де пайдалануға болады. Барлық жұмыс үстеліндегі зияткерлік құралдар бірнеше ұқсас қасиеттерге ие: олар ойыншылардың жас ерекшеліктеріне арналған: бүлдіршіндер мен қарт адамдар үшін қызықты болуы мүмкін. Ойындар «қарапайымнан күрделіге» негізделген, өйткені оларда тапсырмаларды орындаудың бірнеше деңгейі бар. Тапсырмалар әмбебап және өзгермелі, яғни бірнеше сюжеттік желілерді қамтиды. Тапсырманы орындау соңында бала нақты, материалдық нәтиже алады. Біз мектепке дейінгі мекемелерде сұранысқа ие үстел-дидактикалық ойындар туралы айтып береміз. Руденконың зияткерлік ойындары жақында пайда болды, сондықтан балабақшаларда жаппай пайдалану әлі жоқ. Алайда, бұл жеңілдіктер ойындары перспективалы және балалар «жарылыспен» қабылданады. Жұмбақтарды шешу механизмі қарапайым-белгілі бір манипуляциялар көмегімен блоктарды қажетті ұяшықтарға жылжыту керек. Тапсырмалар осылай шешіледі: қасқырды айналып өтіп, әжеге Қызыл қалпақ әкелу; шифрлау матрицаларын құру; ұя салатын қуыршақтарды көшіру. Никитиннің интеллектуалды ойындары ерте дамуға негізделген. Оларды балабақшада бір топпен де, бүкіл топпен де ойнауға болады. Әр ойын-бұл баланың кірпіш, текшелер, пластиктен және картоннан жасалған квадраттар арқылы шешетін тапсырмалар жиынтығы. Ең танымал: «үлгіні бүктеңіз», «Unicub», «шаршыны бүктеңіз», «жақтаулар мен лайнерлер». Дьенеш блоктары-түсі, пішіні, өлшемі және қалыңдығы бойынша ерекшеленетін 48 логикалық блок. Барлық бөлшектер ерекше. Көптеген тапсырмалар бар: текшелерді түстерге қарай сұрыптаудан бастап, белгілі бір сөздерді қоюға дейін. Балабақшадағы ұжымдық интеллектуалдық ойындар «Теңіз шайқасы» ойыны. Балабақшадағы ұжымдық ойындар-бұл мұғалімнің қиялына және шығармашылық іске асырылуына арналған кең қызмет саласы. Біріншіден, мектепке дейінгі мекемелерде викториналар жиі өткізіледі - интеллектуалды жарыстар, онда жеңіс ең дұрыс жауаптарды атаған ойыншыға беріледі. Викториналар «Ғажайыптар өрісі», « Не? Қайда? Қашан?», «Брейн-Ринг», «Өз ойыны». Викториналардың тағы бір түрі - балалар ертегі кейіпкерлерінің рөлін көруге мәжбүр болған кездегі сюжеттер. Телевизиялық кейіпкерлер- «Тарих дөңгелегі», «Жарты жер».[2] 81 Екіншіден, балалар ерте жастан бастап өз іс-әрекеттерін жоспарлауды, стратегия ойындары, монополиялар арқылы ойластырылған әрекеттерді жасауды үйренеді. Мысалдар: дойбы мен шахмат, «Менеджер», «Сатушы» үстел үсті ойындары. Үстел ойындары арқылы балалар санау дағдыларын үйретеді, есте сақтау, логика және сөйлеуді дамытады. жүктеу/скачать 7,01 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|