Абай қҰнанбаевтың Әлемі мен шығармашылығына жастардың КӨЗҚарасы
жүктеу/скачать 1,97 Mb. Pdf көрінісі
|
| Мәтінді таңдау
Мәтінді таңдау оқылым бойынша тест құрудың маңызды бөлігі болып табылады. Зерттеулер бойынша іріктеу жүргізілетін критерийлердің екі түрі бар, яғни студенттермен байланысты критерийлер және мәтінді таңдаумен байланысты критерийлер. Студенттерге қатысты критерийлерде студенттердің мүдделері, мазмұн деңгейі, қажеттіліктері, оқу мақсаты және мәдени схема сияқты факторларды ескеру қажет. Тест құрастырушысы мәтінді оқушылардың лингвистикалық деңгейіне сәйкес таңдауы керек. Мәтінді таңдау оқушылардың оқу мақсатын анықтайды. Осылайша, оқу дағдылары мен ішкі дағдыларын тексеруге болады. Студенттердің алдын-ала білімі де ескеріліп, студенттерге тест мәтінін оқымас бұрын қажетті және тиісті анықтамалық ақпарат беруі керек. Оқуды түсінуді бағалау үшін әртүрлі тест тапсырмалары қолданылады. Тапсырмаларға алдын-ала оқу, жылдам қарау, сканерлеу, оқуды түсіну, аударма және дауыстап оқу, әдебиетті оқу және т.б. кіреді. Мәтінді таңдау кезінде кейбір факторлар мәтінмен байланысты, мысалы мәтіннің мазмұны, жарамдылығы, оқылуы, тақырыбы, келбеті, саяси және мәдени жарамдылығы [Хетерингтон, 1985]. Материалды таңдау студенттердің кәсіби көзқарастарына негізделуі және олардың нақты өмірлік жағдайларына байланысты болуы керек. Сонымен қатар, мәтіндегі мәдени мәселелерді әдеттегідей қабылдауға болмайды, керісінше ол студенттің алдыңғы мәдени тәжірибесіне сәйкес болуы керек. Жанр Жанр – тест құрастырудағы маңызды элементтердің бірі. Мәтінді таңдау көбінесе жанрға байланысты. Әр түрлі деңгейлерде жанрлардың әртүрлі түрлері қолданылады. Оқуға арналған мәтін тілдік бағалаудың нақты мақсатын қамтамасыз етуі керек және студенттерді тілді мақсатты контексте қолдануға ынталандыруы керек. Браун ұсынған мәтіндердің түрлері [Brawn, 2004], оған мыналар кіреді: оқулықтар, газет мақалалары, журналдар, журналдар мен әртүрлі өлеңдерден алынған өлеңдер, сөздік мақалалар, энциклопедиялық жазбалар, парақшалар, хаттар, уақыт кестелері, романдардан үзінділер, жарнамалар, күнделіктер, ашықхаттар, компьютердің анықтамалық жүйелері, шолулар, карталар және қысқа әңгімелер. Ол оқырмандар типіндегі Мұндай мәтін тиісті мағынаны алуға көмектесетін белгілі бір схемаларды қолданады деп мәлімдейді. Мәтіннің түрі мен жанры оқуды түсінуді тестілеуде де маңызды рөл атқарады. Мәтіндер сипаттамалық, түсіндірме, аргументативті және баянды болып бөлінеді. Зерттеулер мәтіннің түсіндірме түрін өңдеу қиын екенін көрсетті, ал баяндау мәтіндері мәтіндік бірліктер мен бай мазмұн арасындағы байланыстың арқасында сіңімді. Сұрақ форматының түріне келетін болсақ, бірнеше таңдау сұрағына оның көлемі, негізгі сөздердің мазмұны, нұсқалардың құрылымы, дұрыс жауаптың көлемі және дистракторлар әсер етеді. Сонымен қатар, Пирсон мен Джонсон [Pearson and Johnson, 1978] тақырыптың күрделілігі сұрақ ақпаратының анықтығы мен түсінігін сипаттайтынын анықтады. Браун әр түрлі жазбаша оқу мәтіндерін үш топқа бөледі: академиялық жанрлар (газеттер мен журналдар сияқты қызықты мақалалардың жалпы түрлері, зертханалық есептер, кәсіби мамандар жазған мақалалар, сөздіктер, кітап мәтіндері , эсселер, мақалалар сияқты анықтамалық материалдар); және жұмыспен байланысты оқулар (хаттар, хабарламалар, есептер, нұсқаулықтар, қаржылық құжаттар); жеке оқу (романдар, әзілдер, 74 «Абай Құнанбаевтың әлемі мен шығармашылығына жастардың көзқарасы» атты республикалық ғылыми онлайн-конференция драмалар, поэзия, газеттер мен журналдар, карталар, рецепттер, құттықтау хаттары, шақырулар, хабарламалар, жазбалар, тізімдер, сауалнамалар, формалар, иммиграциялық құжаттар). Барлық осы жанрлар мәтінді көрсету үшін өздерінің басқару келісімдері мен ережелерін белгілейді, ал тестерлер мәтінге назар аударып, мәтіндегі мағыналарды өңдеу үшін осы келісімдерді алдын-ала білуі керек. Адамдар бірдей ойлауға бейім. Сондықтан оқырмандар мәтіннен не күтуге болатынын болжай алады. Халықаралық тергеу органдары, мысалы, IELTS сипаттамалық, баяндауыш және аргументативті талдау мәтіндерін оқуды таңдайды, TOFEL сынақтары әртүрлі ғылыми тақырыптардағы мәтінді қамтиды, мысалы өнер, ғылым, психология және GRE сынақтарында өмірбаяндар, кітаптар мен оқулықтардың материалдары қолданылады. жүктеу/скачать 1,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|