Абдыхалыкова жазира есенкелдиевна
АҚШ-ТЫҢ ЖОҒАРЫ БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ СТУДЕНТТЕРГЕ АКАДЕМИЯЛЫҚ КӨРСЕТУ КЕШЕНІН ҚР ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫНДА ҚОЛДАНУДЫҢ МҮМКІНДІКТЕРІ
жүктеу/скачать 0,54 Mb.
|
| 2 АҚШ-ТЫҢ ЖОҒАРЫ БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ СТУДЕНТТЕРГЕ АКАДЕМИЯЛЫҚ КӨРСЕТУ КЕШЕНІН ҚР ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫНДА ҚОЛДАНУДЫҢ МҮМКІНДІКТЕРІ
2.1 АҚШ университеттеріндегі академиялық қолдау көрсету бағдарламалары – студенттің жеке оқу траекториясын қалыптастырудың механизмдері ретінде АҚШ университеттеріндегі АҚК орталықтары, оқу-тәрбие үдерісінің сапасын арттырудың, оңтайландырудың, студенттің жеке оқу траекториясы мен білім алушы ретіндегі белсенділігін қалыптастырудың бірден бір механизмі ретінде қарастырылады. ҚР университеттеріне бейімдеп тәжірибеге қолдану мақсатында, жоғарыдағы бөлімде айқындалған, АҚК орталықтарының уақыт талабында бәсекелестіктен көрінетін, озық бағдарламаларының мәнін, ұйымдастырылу ерекшеліктерін, университеттің оқу-тәрбие үдерісінде алатын орнын, студент, оқытушылар үшін маңыздылығын, қажеттілігін анықтауды міндет еттік. Себебі, ҚР кредиттік оқыту технологиясына көшу нәтижесі ретінде, еліміздің ЖОО-да эдвайзер, тьютор сияқты қызметтер ендірілуде. Бұл бағдарламаларды АҚШ тәжірибесінің негізінде жан-жақты талдау, студентке академиялық қолдау көрсету үдерісінің қазақстандық моделін негіздеуге мүмкіндік береді деп тұжырымдаймыз. Осы орайда, академиялық эдвайзер, тьютор, ментор бағдарламаларына, бірінші курс білімгерлеріне арналған бағыт-бағдар беруші курстарына жан-жақты теориялық талдау жүргізілді. Академиялық эдвайзер (Academic Advisor) бағдарламасы. 1.1 АҚШ университеттеріндегі эдвайзерлер іс-әрекетінің басым бағыттары. АҚШ университеттеріндегі академиялық эдвайзер бағдарламасы, 19 ғасырдың аяғында, Чарльз Элиоттың (Charles Eliot) оқу пәндерін таңдауға мүмкіндік беретін, ашық-құрылымды оқу жоспарының инновациялық жүйесін енгізуімен қарқынды тәжірибеге енгізілді. Дегенмен, 1972 жылы АҚШ ғалымдары B.B. Crookston және Т.O’Банион академиялық эдвайзерлердің, студенттің тек қана оқу пәндерін таңдау іс-әрекетінің бет-бейнесін түбегейлі өзгеріске ұшыратқан, «дамытушы» (developmental) эдвайзер моделін көпшілік академиялық қауымға таныстырды. Ұсынылған модельдер академиялық эдвайзерлердің кеңес беру үдерісін кәсібилендіруге, оны студенттің дамуы мен кәсіби қалыптасуына жауапты маман тұрғысынан қарастыруға мүмкіндік берді. Т.O’Банион өзінің «Академиялық эдвайзер моделі»(An academic advising model) атты классикалық мақаласында «дамытушы» эдвайзердің моделін теориялық тұрғыдан негіздеп, оның жоғары оқу орындарындағы кәсіби іс-әрекетінің келесі бес өлшемін (the dimensions of the process of academic advising): 1.білім алушылардың өмірлік мақсаттарын зерттеу; 2. мамандық бойынша (карьералық) мақсаттарын анықтау; 3. негізгі (major) және қосалқы (minor) мамандандыруды іріктеу; 4. оқу курстарын жоспарлау; 5.студенттің сабақ кестесін құру ажыратып, оның академиялық кеңес беру үдерісінің үш бағытын: 1. студенттің құзіреттілігін дамыту (competence); 2. автономиялығын дамыту (autonomy); 3. студенттің белсенділігін (purpose) дамыту айқындады [57,63-64б.]. Ондаған жылдар өтсе де, Т. О’Баньон ұсынған академиялық эдвайзердің теориялық моделіне сүйеніп, әрбір университет өзіндік эдвайзер қызметін ұйымдастыратынын айтып кеткен жөн. Эдвайзердің ең басты міндеті - академиялық кеңес беру болғандықтан, біздің зертеулеріміздегі «академиялық кеңес беру» термині тікелей эдвайзердің іс-әрекетіне қатысты болатынын айтып кету маңызды. Осылайша, студент пен эдвайзердің қарым-қатынасында гуманистік педагогиканың элементтерінің орын алғанын аңғарамыз. АҚШ педагогикасының мақсаты, әрбір жекетұлғаға деген сыйластық, оны жан-жақты дамытуға жағдай жасау [114]. АҚШ-тың, жоғары білім беру жүйесінің үрдісін, қазіргі білім беру стандарттарына қойылатын талаптардың өзгеруін, жаңа әлемдегі студенттердің тұлғалық қасиеттерін, қазіргі әлеуметтік мәдени жағдаяттардың ерекшеліктерін талдау, академиялық кеңес беру үдерісінің ішкі қарым-қатынастарын анықтауға мүмкіндік берді (сурет 8). Cурет 8 - Академиялық кеңес беру субъектілерінің негізгі қарым - қатынастары S2 – оқыту үрдісінде студенттің қажеттіліктеріне бағыт – бағдар; студенттің өмірлік және кәсіби жоспарларын талқылау, нақтылау; студенттің академиялық мүмкіндіктерін айқындау; студенттің мүддесін қорғау; проблемаларды шешуге көмектесу; студенттің тәжірибесін қайта қарастыру.Университет тарапынан студенттің кәсіби дамуына жағдай жасау үшін ұсынылған барлық академиялық құралдар мен ресурстарды қолдануға әсер ету. S2-S1 - студенттердің академиялық қиындықтарын шешу және білім алу көрсеткіштерінің нәтижесін анықтау, білім алушының жеке оқу траекториясын жобалауда көрініс табады. S2, S2, S2 …- S1 – бұл байланыстардың жүзеге асуы академиялық эдвайзерлермен бірге жұмыс атқаратын, АҚК орталықтары (тьютор, ментор, дамытушы курстары бағдарламалары), оқытушы-профессор құрамы, басқа да университеттің қызметкерлерімен іскерлік қарым-қатынас орнату арқылы, студенттің кәсіби дамуына ұжымдық әсер етуде байқалады. S2-S2 - академиялық эдвайзердің білімін дамыту, өз қызметіне педагогикалық рефлексия жүргізуде әріптестерімен қарым-қатынас жасауға дайындығынан көрінеді. Қазіргі таңда, АҚШ университеттерінің академиялық қолдау көрсету ресурстары арқылы студенттерді «сақтап қалу», оқу үлгерімі, білім беру сапасы, ғылыми көрсеткіштер, бойынша салыстырмалы университетаралық көрсеткіштерде, жоғары нәтижеге қол жеткізу мәселелеріне байланысты, Т O’Banion ғылыми негіздеген эдвайзердің «дамытушы» моделінің ауқымы кеңіп, жоғары білім беру жүйесінде академиялық эдвайзерлердің қосымша іс –әрекетіне «ақпаратты жеткізуші», «бағыттаушы тұлға», «тәлімгер» функциялары енгізілді. жүктеу/скачать 0,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|