Жаһандану
— дәстүрлердің, діндердің, мәдениеттер мен идеологиялардың
“ұқсастануының” кешендік үрдісі. Қазіргі таңда бүкіл әлем, негізінен, 6
жаҺандық діни жүйеге бөлінеді. Олар
:
Ислам
Иудаизм
Индуизм
Буддизм
Конфуций
христиан
Адамзаттық мәдени құндылықтар ортақтығының күшею
үрдісі “менталдық” Жаһанданудың бір көрінісі болып
табылады. Соның ішінде америкалық мәдени дәстүр
“планетарлық” деп аталынып жүр. Мәдени жаһандану
саласында бүгінгі күннің өзінде біртұтас жалпыадамзаттық
мәдениеттің нышандары — жаңа нысандармен (желілік
мәдениет, кибермәдениет) ұштасқан ежелгі мәдени
дәстүрлердің (классикалық, еуропалық,
америкалық, шығыстық, мұсылмандық және үнділік) синтезі
көріне бастады. Бұл жағдай әрбір ұлттық, халықтың өзіне тән
ділі мен мәдениетін сақтап қалуы жолында орасан зор күш-
жігер жұмсауын талап етеді.
Жаһандану Қазақстанға экономикалық даму үшін көп мүмкіндік береді. Шетел
инвесторлары – трансұлттық корпороциялар қаржыны Қазақстан экономикасының негізі –
энергетикалық секторға, мұнайгаз саласына салып, экономиканы дамытты. Дүние жүзілік
сауда ұйымына Қазақстанның мүше болуы дүние жүзі шаруашылығына ықпалдасуына оң
әсерін тигізді. Отандық тауарлардың басқа елдердің нарығына кіруіне жағдай туғызды
және еліміздің әлемдік сауда да өз орыны нақты анықтауға мүмкіндік берді.
Қазақстан басқа да Орталық Азия мемлекеттері сияқты шикізат елі рөлін бірте – бірте
төмендетіп келеді, сөйтіп экономиканы индустриальды – инновациялық бағытта дамытуға
бет бұрды.
Ж
аһан
дан
удың
Қ
аз
ақ
ст
ан
Р
ес
пу
бли
ка
сы
үші
н
жа
ғы
м
сыз
тұст
ары
да
ж
оқ
е
м
ес
, оға
н к
еле
сі
фак
тор
ла
р
қа
тт
ы ы
қп
ал
етт
і:
1) жекешелендірумен және экономиканы
либералдандырумен байланысты мемлекеттік меншік
өте қысқарды;
2) ашықтығы жағынан республика әлемде алғашқы
орындардың бірінде тұр;
3) Қазақстан мемлекеттік меншігі денгейі айтарлықтай
жоғары Қытай және Ресей мемлекеттерімен шектескен;
4) Қазақстан геосаяси жағынан Шығыс пен Батыстың
түйіскен жерінде орналасқандықтан транзиттік жол,
онымен жария тауарлармен қатар есірткі және т.б.
тауарларды тасмалдау қауіпі бар;
5) Қазақстанның энергетика ресурстары трансұлттық
корпорацияларды өзіне тартады және ол ықпалдасу
процесін жеделдетеді;
6) үлкен аумақ және халық санының аздығы;
7) коммуникацияның дамуы, экономиканың
индустриалдық сипаты, жұрттың жоғары білімдігі
жаһандануды, ықпалдастықты күшейтеді.
|
