С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық Медицина Университеті
Казахский Национальный Университет имени С.Д.Асфендиярова
Алматы, 2020
Инженерлік пәндер кафедрасы
Жалпы шолу Ацетилен (ИЮПАК — этин бойынша) — CH≡CH көміртегі атомдары арасында реакциялық қабілеті жоғары үштік байланысы бар ацетилен көмірсутектері қатарының бірінші мүшесі.
Ацетиленді СН≡СН алғаш 1836 жылы Эдмунд Дэви калий карбидіне сумен әсерлесу арқылы алған болатын:
К2С2 + 2Н2О С2Н2 + 2КОН Ол жаңа газды екі көміртекті сутегі деп атады.
СН≡СН - әлсіз эфир иісі бар түссіз газ.
Тқай= 83,8ºС; Ткрит= +35,5ºС; Ркрит= -61,6 атм.
KAZNMU
Жалпы шолу
Ацетилен ауаның 2-ден 81% -на дейін жарылыс қаупі бар қоспаларын түзеді, осыған байланысты ацетиленнің өндірістік орындардың атмосферасына енуіне жол берілмейді және ауаның ацетилені бар технологиялық қондырғылар мен құбырларға енуін болдырмау қажет.
Н2 және көптеген газ тәрізді көмірсутектерден ерекшелігі:
- ацетилен суда жақсы ериді: 1 көлем суда Н2О 20ºС-та 1 көлем ацетилена ериді.
Органическалық заттарда әлдеқайда жақсы ериді (в объёмах газа на 1 объём жидкости):
бензин – 5 ДМФА – 32 СН3ОН – 15,5 ацетон – 23 N-метилпирролидон – 39 KAZNMU
Ацетиленнің қолданылуы KAZNMU
Ацетилен негізіндегі полимерлер KAZNMU
Ацетилен негізіндегі синтездер Ацетиленнің реакцялық қабілеті жоғары! CuCl₂ қатысындағы полимеризация нәтижесінде тізбекті димерлер, тримерлер және т.б. түзіледі:
Басқа жағдайларда реакция циклдік қосылыстар – бензол түзумен жүреді.