Ачык сабак 9-класс Сабактын темасы: «Клетка-тиричиликтин тузулуштук жана функционалдык бирдиги» деген темасы боюнча жалпылоочу ролдук оюн сабагы



Дата11.12.2023
өлшемі1,68 Mb.
#137424

АЧЫК САБАК 9-класс Сабактын темасы: «Клетка-тиричиликтин тузулуштук жана функционалдык бирдиги» темасы боюнча жалпылоочу ролдук оюн сабагы.

Сабактын жүрүшү:

  • уюштуруу;
  • жагымдуу маанай;
  • алтын эреже түзүу;
  • отулгон темаларды кайталоо бышыктоо (клетка олкосуно саякат);
  • окуучаларды топторго болуу (ДНК, РНК, АТФ);
  • баш катырма (препарад даярдоо);
  • ким миллионер болгусу келет (оюн);
  • жыйынтыктоо баало.

БИЗ БҮГҮНКҮ САБАКТА:

  • ОТУЛГОН ТЕМАЛАРДЫ КАЙТАЛОО;
  • КЛЕТКАНЫН ТУЗУЛУШУ;
  • КЛЕТКАЛЫК ОРГАНОИДДЕРДИН ТУЗУЛУШУ ЖАНА КЫЗМАТЫ.

Клетка-тирүү организмдердин түзүлүш жана тиричилик бирдиги!

Өсүмдүктөр жана жаныбарлар клеткасын айырмалоочу белгилер


Белгилери

Өсүмдүк клеткасы

Жаныбар клеткасы

Пластидалары

Хлор-хромо-лейкопласттар

Жок

Тамактануу жолу

Автотрофтук (фото- жана хемотрофтук)

Гетеротрофтук (паразиттик, сапротрофтук)

АТФнын синтези

Хлоропластта
Митохондрияда

Митохондрияда

АТФнын ажырашы

Хлоропластта, керектүү жерде

Энергия керек болгон жерде

Клеткалык борбор

Төмөнкү өсүмдүктөрдө

Бардык клеткада

Мембрана

Целлюлозалык

Белок-липиддик

Микроскоптун тарыхы Биринчи микроскопту жасаган / Микроскопту конструкциялаган

Клетканы изилдөө тарыхынан

  • 1781-ж. Ф.Фонтан 1чи жолу жаныбарлардын клеткасын ядросу менен көрүп сүрөтүн тарткан.
  • XIX к. 1чи жарымында Р.Броун өсүмдүк клеткасынан тыгыз түзүлүштү (1830) көрүп, бул«туруктуу структура»деп «ядро-nucleus» терминин, Ян Пуркинье жаныбарлардын ар түрдүү органдарынын клеткасынан клеткалык ядрону жазып, калган бөлүгүн «протоплазма» деп атап илимге киргизген.
  • 1838-1839-ж.М.Шлейден «өсүмдүк» жана Т.Шванн «жаныбар клеткасын изилдеп, организмдердин тканынын негизин ядросу бар клетка түзөт»деп клеткалык теориянын жоболорун формулировкалашкан.
  • Клетканын бөлүнүшү ачылып 1858-ж. Р.Вирхов клеткалык теорияны өрчүтүп, ар бир жаы клетка баштапкы-энелик клетканын бөлүнүшүнөн пайда болоорун далилдеген жана «клетка туруктуу структура жана көбөйүү жолу менен өзүнө окшошту пайда кылат» деген.
  • Карл Бэр сүт эмүүчүлөрдүн жумуртка клеткасын ачып, көп клеткалуу организмдердин бардыгы «зигота «деп аталган бир клеткадан өнүгөөрүн далилдеген. «Клетка бардык тирүү организмдердин өрчүшүнүн бирдиги» деген.

ЖАГЫМДУУ МААНАЙ


5

5


5
5
5
5

Алтын эреже: - активдуулукту; - бекемдикти; - баалулукту; - тазалыкты; - женилдикти.


БАШ КАТЫРМА Суроолору:

  • 1.Каналчалардын торчосу,азыкзаттардын синтези жана транспорту?
  • 2.Цитоплазманын ичиндеги клетка ширеси менен толгон көңдөйчө ?
  • 3.Организмдердин түзүлушүндө жана тиричилигинде негизги роль ойноочу биологиялык полимер ?
  • 4.Белок катмарын менен курчалган май катмары ?
  • 5.Ичи быржыктарга толгон денече.Бул клеткада энергия бар ?
  • 6.Белок жана РНК камтыган тыгыз денече .Бул клеткада белок синтезделет ?
  • 7.Клетканын негизги курамдык бөлүгү.Ал түссүз,дайыма кыймылда турат ?
  • 8. Клетканын негизги тирүү бөлүктөрүнөн бири.Козу карындар,бактерияларда, көк жашыл балырларда болбойт ?

БАШ КАТЫРМАНЫН ТУУРА ЖООПТОРУ


э
у
к
а
р
и
о
т
н
д
о
п
л
а
з
м
а
о
л
ь
а
в
о
л
е
б
н
а
р
б
м
е
м
и
я
д
н
о
х
о
т
и
м
р
б
о
с
о
т
и
ц
п
л
а
з
м
а
и
д
а
с
а
л
п
к
м
а

БЫШЫКТОО

  • 1.Клетканын түзүлүшү жөнүндө мен билем.
  • 2.Клетканын түзүлүшү, кызматы жөнүндө бүгүнкү темада билдим.
  • 3.Клетка жөнүндө дагы билгим келет.

ЖЫЙЫНТЫКТОО

  • АКТИВДУУ КАТЫШУУЧУЛАРДЫ БААЛО
  • КИЙИНКИ САБАККА ТАПШЫРМА БЕРУУ


Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет