Адам физиологиясы
жүктеу/скачать 28,52 Mb. Pdf көрінісі
|
Физиология кітап
| Эритроциттердің мацызы
1. Эритроциттер тыныс алу үрдісіне қатысады. Гемоглобин өкпеде оксигемоглобинге айналып оггегін тасиды. Қан айналысының үлкен шеңберіндегі капиллярларға жеткен соң оксигемоглобин ыдырап оттегін бөліп шыгарады. Босаган оттегі тіндерге өтеді. Белгілі бір тіннен өткен көмір қышкылды газдың (С02) біразы гемоглобинмен эрекеттесіп карбогемоглобин түзеді. Газдың қалғаны эритроцитте көмір қышқылының калийлі, ал плазмада натрийлі түзын қүрып оларды өкпеге жеткізеді. Өкпеде аталған қосылыстар ыдыран көміркышқыл газы бөлінін сыртқа шыгады. 2. Эритроциттегі гемоглобин молекулалары қан реакциясының түрактылыгын қамтамасыз етеді. Гемоглобин (ННв) әлсіз қышкыл, ал оксигемоглобин қышқылдығы одан 70 есе артык. 179 ННв ННв02 КНв + Н2СОЗ -> КНСОЗ + ННв КНв КНВ02 КНв02 + НС1 -*• КНв02 + КС1 Тіндерден қанга өткен көмір қышқылы гемоглобин мен оксигемоглобиннің калий тұздарының түзілуін үдетіп, қанда көмір қышкылын азайтады, кан кышқылданбайды. 3. Эритроцит - осмостык буфер. Қанның осмостық қысымы күшейген кезде (гипертониялық ерітінділер күйылған да) мүндағы заттардың көбі эритроциттерге өтеді, мұнымен катар иондар плазмалык белоктармен эрекеттеседі, сөйтіп плазманың осмостық қысымын төмендетеді. 4. Эритроцит тіндердегі суды өкпеге тасиды. Венадагы қанда эритроцит көлемі 10% артады, ал өкпеде вена қаны артерия қанына айналған соң керісінше, 10% кішірейеді. Қан плазмасының жалпы мөлшері 2500мл, ал оның 10%-і 250 мл. Минут откен сайын өкпс мен тіндер аркылы 5 литрдей қан өтеді, оның 2,5 л плазма. Демек, минут сайын эритроциттер өкпеге 250 мл су экеледі. Ол эритроциттерден айналасындағы плазмаға өтеді. Артық су плазмадан өкпе арқылы сыртка шығады. 5. Эритроцит канның қорганыш қызметіне қатысады. Эритроцит теріс зарядталган түйіршік, сондықтан оң зарядты улы заттарды өзіне тартып (адсорбция) олардың уытын басады (қайтарады). 6. Эритроцит жарылысымен тромбопластин босап шыгады да қанды тез ұйытады. Қан үюы да оныЦ қорғаныш қызметінің бір түрі. 7. Эритроцит макромолекуланы тасып жасушалар арасындагы креаторлық айланыстарды қамтамасыз етеді. жүктеу/скачать 28,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|