Адам физиологиясы
жүктеу/скачать 28,52 Mb. Pdf көрінісі
|
Адам физиологиясы
- Бұл бет үшін навигация:
- Көмірсулардың сіңуі
| Белоктың сінуі
Белок ас корыту барысында амин кышқылдарына дейін ыдырайды. Амин кышкылы қанта өткізгіштердің (Na+ ионы) катысуымен жэне АҮФ энергиясын пайдалана отырьш. ішек эпителиінің апикальдық жатынан өтеді, ал эпителийдің базальды (түпкі) жагынан өтсрде ол диффузия жолын пайдаланады. Белоктардың біразы пептидтср түрінде эпителий аралыгынан диффузия жолымен, ал бүдан үлкен молекулалы бөліктер пиноцитоз аркылы өтеді. Амин кышкылдарының сіңу шапшандыгы олардың формасына (ЬД), түріне жэне өзара карым-катынасына, адамның жасына (жас адамда әлдеқайда шапшаң), қандаты амин қышқылдарының аз-көптігіне, белок алмасу үрдісінің әлсіз-күштілігіне байланысты. Бүл айтылгандар амин кышкылдарының сіңуі жүйке-кан аркылы реттелетінін көрсетеді. Қанта сіңген амин кышкылдары кақпа венасы аркылы бауырта барып жетеді. Мұңда олардан қан белоктары, бауыр жасушаларының бслоктары жэнс кан үюы үрдісіне катысатын протромбин, фибриноген, проконвсртин, проакцелсрин түзіледі. Басы артык амин кышкылдары одан эрі канта өтеді. Қанда эр жасуша өзіне кажет амин кышқылын таңдап алады да кэдесіне жаратады. Жасушадагы белоктардың тотыгуы нәтижесіңде пайда болтан амин кышкыл дары бауырда дезаминденіп мочевинага айналады жэне несеп кышкылы түзіледі. Қандагы артык мочевина мен несеп кышкылы бүйрек аркылы сыртқа шытарылады. Көмірсулардың сіңуі Көмірсулар гидролизі нәтижесіңде пайда болтан моносахаридтердің (глюкоза, фруктоза, галактоза, пентоза) 90%-і канта сіңеді. Әсіресе глюкоза мен галактоза тез сіңеді. Олар эпителиоциттердің апикальдык жагынан (үстіңгі тебе жагынан) белсеңді түрде тасымалданатын иондардың катысымен сіңеді. Глюкозаның мембранадан өтуі көбіне натрий ионының 3 1 6 концентрациялык градиентіне байланысты. Бұл түрлі өткізгіштің глюкоза мен иоңдарға ортак екендігін дэлелдейді. Эпителиоциттің базалдық (астыңғы) бетінен және бүйірінен комірсулар диффуздық жолмен өтеді. Көмірсулардың сіңуіне көптеген факторлар эсер етеді. Олардың сіңуі, айталык кейбір амин кышқылдарына, АҮФ-тың мөлшеріне, тотыгу үрдісінің әлсіз-күштілігіне, ішектегі моносахарид мөлшеріне, басқа да қоректік заттардың гидролиздік енімдсріне, тагам түріне тәуелді. Бүл - осы заттардың сіңуі жүйке, қан арқылы реттеледі деген сөз. Парасимпатикалық жүйке жүйесі бұл үрдісті тездетеді, ал симпатикалык жүйкелер, керісінше, баяулатады. Бүйрекусті бездері, гипофиз, қалқанша без бен ұйқы безі глюкоза сіңуін тездетеді. Гистамин бұл үрдісті баяулатады, ал соматостатин оны тоқтатып тастауы да мүмкін. Қанға сіңген моносахаридтерден бауырда гликоген түзіледі, олардың қалғаны қайтадан қанга сіңеді де жасушаларга кажет энергия көзі регіңде пайдаланылады жүктеу/скачать 28,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|