Иірімді  түтігіндегі  электрлік

бөлімінен  электрлік  шамалар  тіркелгенде,  зерттеушілер  5  түрлі  электрлік 

құбылыстар  барын  тапты.  Олардың  екеуінің  (есту  қабылдагышының 

мсмбранасы  мен  эндолимфаның  потенциалы)  дыбыс  эсеріне  қатынастары 

жоқ (булар дыбыс  гітіркенуінсіз де  байқалады).  Қалган үш кубылыс  -  иірімді 

түтігінің  микрофондық  потенциалы,  жиынтық  (суммациялык)  жэне  есту 

жүйкесінің әрекет потенциалы дыбыс тітіркенуінің әсерінен  пайда болады.

Есту  қабылдагыштарының  мембраналық  шамасы  оған  микроэлектрод 

енгізу  аркылы  тіркеледі.  Баска  да  жүйелер  немесе  қурылымдар  сиякты,  есту 

қабылдағышы  мембранасының  ішкі  беті  теріс  зарядталган  (-80  мВ).  Олардың 

түктері оң зарядталган  эндолимфамен жуылатыи болгандықтан,  мембрананың 

ішкі  жэне  сырткы  беттерінің  арасындагы  шама  айырмашылыгы  -160  мВ-қа 

жетеді.  Бүл  элсіз дыбыс тербелістерін  қабылдауды өте жеңілдетеді.

Тыныс  бузылганда немесе  цианидтермен тотығу  үрдістерін  тойтарғанда, 

эндолимфаның  потенциалы  азаяды  немесе  жойылады.  Егер  күшсйткішке 

және  радиоға  қосылған  электродты  иірімді  түтігіне  кіргізіп  дыбыспен  эсер 

етсс,  онда  радио  осы  дыбысты  дэл  қайталап  шыгарады.  Мұндай  қубылыс 

иірімді  түтіктіц  микрофондық  туындысы  деп  қаралады,  ал  тіркелетін 

электрлік  шамасын  шиыршықтың  микрофондык  потенциалы  дейді.  Бул 

потенциал  есту  қабылдагыштарында,  оның  түктерінің  козгалысы  өзгергенде 

пайда  болады  деп  дәлелденген.  Микрофондык  пэрмен  дыбыс  тербелісінің 

жиілігіне  сэйкес  келеді.  оның  шайкалуы  белгілі  шекте  құлакқа  эсер  ететін 

дыбыс күшінің қаркынына  мөлшерлес болады.

Микрофондык 

жэне 

жиынтык 

түкті 

кабылдагыш  пәрмені  ретінде  қаралады.  Теріс  жиынтыкты  потенциал  ішкі,  ал 

микрофондык жэне оң жиынтыкты потенциалдар сыртқы түкті  жасушалардан 

шығады деген угым бар. 

,

Сонымен 

тербелістерінің 

эсерінен 

түкті 

микрофондык  жэне  жиынтык  потенциалдар  пайда  болу  нәтижесінен  есту

жүйесінің  талшықтарында  қозу  толқыны  туады.  Жүйке  талшығына  түкті 

жасушалардан  қозудың  элекгрлік  жэне  сонымен  қатар,  химиялық  жолмен 

берілуі де мүмкін.

жүктеу/скачать 28,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: