Бүйрекүсті  бездерінің

ә)  қан  тамырларын  тарылтады.  Дененің  эр  жеріндегі  тамырлардың 

адреналинге  сезімталдыгы  эртүрлі.  Мысалы,  ішкі  ағзаларды  (бауыр,  ішек, 

қарын)  қанмен  қамтамасыз  ететін  артериола  тамырларыныц  қабырғасын 

босаңсытады,  ал  оған  байланысты  қаңқа  бұлшыкеттеріне  келетін  канның 

мөлшерін  кобейтеді.  Жүректің  кан  тамырларының  көлденең  қимасы 

адреналиннің эсерінен кеңейеді де, жүрек еттерін  қанмен  камтамасыздандыру 

жақсарады;

б)  жүрек  кызметі  мен  каніамырларынын  кернеуін  өзггерту  арқылы 

адреналин  қанның  қысымына  эсер  етеді.  Оның  мұндай  эсері  көбінс  қыска 

мерзімде  байқалады.  Қан  кысымының  артуы  гормонның  эсері  басталғандагы 

жагдайға,  адреналинді  ыдырататын  ферменттің  белсеңділігіне,  мөлшеріне 

байланысты.

2.  Ішектің  бірыңғай  салалы  еттеріне  эсер  етеді.  Оның  тонусын 

төмендетіп козғалысын тежейді.

3.  Бронхының бірыңгай  салалы еттерін босаңсытады.

4.  Көздің қарашығын үлкейтеді.

5.  Жүкті  әйелдің  жатырының  бірыңғай  салалы  еттерінің  жиырылуына 

эсер етеді.

6.  Тері  түктерінің  капшыктарының  етін  жиырады,  соңдықтан  адамның 

эмоция кезінде төбе "шашы тік тұрады".

7.  Көмірсулардың алмасуына эсер етеді.

8.  Бауыр  еттеріндегі  гликогенолизді  күшейтіп,  гипергликемия  мен

глюкозурия'ны тудырады; 

'

9.  Майдың  алмасуына  эсер  етеді.  Ол  липолизді  күшейтіп  липогенезді 

басады,  майдың  тотығуын  күшейтеді.  Мұның  бэрі  күшті  тітіркендіргіштін 

әсері  кезінде  организмнің  энергиялық  мүмкіндіктерін  толык  пайдалануға 

бағытталғаң.

Кенноның  пікірінше,  адреналин  "авариялық  гормон"  ,  "эмоциялык 

гормон" болып есептеледі.

Әсіресе қауырт жағдайларда (экстремалды) катехоламиндер:

а) 

бұлшықеттердің 

жүмысын 

күшейтеді; 

э) 

рецепторлардың 

сезімталдығын,(эсіресе  көру,  есту),  вестибулярлық  аппарагтардың  жүиесін 

кушейтеді.

Бүл  өзгерістер  қауырт  жағдайда  организмнің  қызметін  сыртқы  ортаның 

өзгерген жағдайларына бейімдеуге бағытталган.

Сонымен  бүйрекүсті  бездерінің  милы  жэне  кыртысты  кабаттарының 

гормондарын бейімдеуші (адаптациялық) гормон деп атаған дұрыс.

жүктеу/скачать 28,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: