Адам физиологиясы

Қазакстандағы 

бірінші 

климатофизиология, 

хронобиология 

мен 

хронофизиология  ғылымдарының негізін  қалаушылар.

Абай  атындағы  Қазак  Ұлттык  педагогика  университетінде  физиология 

пэнінен  дэрістен  беріп,  ғылыми  жұмысты  бастаған  профессор  И.А. 

Барышников.

Экология,  жаска  сай  физиология,  кан  айналысы  жэне  тынысалу 

мәсслслерін  тсрсң  зсрттегсн  белгілі  галымдар  К.С.  Рымжанов,  З.М. 

Алиакбарова,  И.М.  Толембек жэне т.б.

Отандык  физиология  гылымының  дамуына  зор  үлес  косқан  Караганды 

физиология  жэне  гигиена ғылыми  мектептерінің ғалымдары  Г.Я  Хволес,  А.А. 

Өзбсков,  А.А.  Самохина.  Б.Е.  Алтынбеков,  Ғ.А.  Құлқыбасв  т.б.  болды. 

Караганды  медицина  институтыньщ  калыпты  физиология  кафедрасыньщ 

ғалымдары  вегетативтік  жүйелердің  қызметін,  олардың  нейрогуморалды 

реттелу  тетіктерін  жете  зерттеп,  өлкелік  табиғи  ортаны  тексеріп  клиникалық 

физиологияга,  курортология,  физиотерапия  саласына  көптеген  жаңалыктар 

енгізді.  Караганды  Еңбек  физиологиясы  мен  гигиенасы  ғылыми-зерттеу 

институтында 

галымдар 

еңбек 

физиологиясының 

іргетасын 

қалады, 

жұмысшылардың  физиологиялык  көрсеткіштерінің  жаңа  стандартын  жэне 

кэсіби  ауруларды  сараптау  бслгілсрінің  шарттарын  жасады.  Олар  шахтерлар 

мен  металургтардың  дснсаулыгын  сактау,  олардын  кәсіби  ауруларын  емдеу 

жәнс профилактикасын жасау  істсрін жаңа жолга қойды.

Солтүстік 

Қазакстан 

мемлекеттік 

университетінің 

физиология 

кафедрасында  қанайналым  мен  жоғары  жүйке  іс-эрекеті  физиологиясын, 

валеология  жэне  экология  мэселелерін  көп  жылдан  бері  зерттейді  (А.  М. 

Малыгин, Э.  Г.  Зэркешев жэне т.  б.).

Ақтөбе  медицина  институтыньщ  физиологтары  (А.  А.  Өтепбергенов,  Т. 

К.  Кэрімов,  В.  К-  Қасымбеков,  М.  К.  Ізтлеуов,  М.  С.  Парзян  т.  б.)  аймактык 

патологияларды: 

аминқышкылдары 

(метионин, 

треонин), 

дэрумендер

(ретинол,  токоферол)  тапшылыгын  аныктап,  оларды  емдсу тәсілдсрін  енгізді, 

хромның  агзаны 

уыттандыру  әссрін  зерттсуде  елеулі  табыстарга  жстті. 

Соңғы  жылдары  олар  валеология  саласында  донозологиялык  диагностика 

эдістерінің  компьютерлік негіздерін жасады.

Ақмола  мемлекеттік  медицина  академиясы  (Л.  3.  Тель,  А.  А.

Абылкасымов,  К.  М.  Хамчиев  жэне  т.  б.),  Қазакстан  медицина  институты  (Д. 

И.  Курилова,  Н.  Б.  Алиева)  жэне т.  б.  Жоғары  оқу  орындары  физиологияның, 

дамуына зор үлес  косты.

Сонымен  физиология  -   дені  cay  адамнын  тіршілігі  мен  кінаратсыз  өмір 

салтының  теориялык  негіздерін  жасайтын  ғылым.  Ол  ауруды  емдеу  шарты 

жэне  оның  алдын  алу  амалдарын  жасап,  денсаулықты  қорғау  арқылы 

адамның белсенді  іс-әрекетін, тиімді жүмыскерлігін ұзақ уақыт сактайды.

Қалыпты  физиология  денсаулык  керсеткіштерін  гылыми  негізде  карап, 

организмнің  келешекті  әрекеттік  белсенділігін  болжайды.  Ол  студенттерге 

клиникалык  пәндсрдсн  тэлімдеуді  іске  асырып  білікті  дәрігсрлер  даярлауға 

мүмкіндік туғызады.

Қалыпты  физиология  денсаулық  көрсеткіштерін  ғылыми  негізде  карап, 

организмінің  келешектегі  эрекеттік  белсенділігін  болжайды.  Ол  студенттерге 

клиникалык  пэндерден  тэлімдеуді  іске  асырып  білікті  дәрігерлер  даярлауға 

мүмкіндік туғызады.

Қалыпты  физиология  адамның  максатты  іс-эрекетін  оның  тұрмыс, 

тұргын  жэне  еңбек  жагдайларын  да  жүйелі  амалдар  аркылы  бақылайды,  ол 

организмнің тіршілік үрдістеріне элсумсттік эссрлср  ықпалын аныктайды.

жүктеу/скачать 28,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: