Тынысалудың реттелуі
Тынысалудың жиілігі, герендігі оттегінің адамга қажет мөлшеріне жэне
қандағы көмір кышқыл газ деңгейіне сәйкес өзгеріп отырады. Бүл сэйкесгілік
жүйке жүйесі арқылы реттеледі.
Демді ішке алу, шығару, тынысалу еттерінің жиырылуы арқылы іске
асырылатыны белгілі. Тынысалу еттерін жиырылтатын жүйке нейрондары
жүлын мен ми қүрамына кіреді: диафрагмалық жүйке нейрондары жұлынның
1H-IV мойын сегментінің алдыңгы ашасында, ал кабырғааралық еттердін
жүйке жасушалары жүлынның көкірек сегментгерінде орналаскан. Егер
жұлын мен мидың түйіскен жерін кесіп тастаса, тынысалу тоқтайды. Ал
жүлынның сопакша мимен байланысын бұзбай, оны мойын бөлімі мен
көкірек бөлімінің түйіскен жерінен көлденең кессе, диафрагма еттері
бүрынғысынша жиырыла береді, мүныц арқасында тынысалу гоктамайды,
бірақ қабырғааралық еттер тынысалу үрдісіне қатыспайды. Демек, бұл
тәжірибелер тынысалу ми мен жүлын арқылы реттелетінін көрсетеді. Адам өз
еркімен тынысын жиілете жэне терендеп алады, тіпті біразға дейін токтата да
281
алады. Бұл да тынысалу үрдісін реттеуге ми, эсіресе ми қыртысының
катысатынын көрсетеді.
Достарыңызбен бөлісу: |