келтіреді, тама
ғын жыбырлатып, жөтелтеді. Егер де адам
организміне осындай улы заттар к
өп мөлшерде әсер етсе,
қатты уланып есінен танады, тіптен өліп кетуі де мүмкін. Ондай
улы заттар
ға ірі өнеркәсіптік қалалардың үстіне желсіз күндері
жинал
ған қара түтіндер немесе өнеркәсіптік кәсіпорындардың
қалдықтары мысал бола алады. Электр станциялары, түрлі-
т
үсті металл өндіретін зауыттар, химиялық және мұнайды қайта
өңдейтін кәсіпорындар атмосфераға түтін шығаратын үлкен
м
ұржалар арқылы көптеген адам организміне зиянды улы
заттарды ауа
ға шығарады.
Қазіргі кезде ауаны ластайтын улы заттардың 150- ден астамы белгілі.
Бұл заттар ауада күн сәулесінің әсерімен бір-бірімен реакцияға түсіп,
жаңа қосындылар түзеді.
Өнеркәсібі дамыған елдерде ауаны ластаушы улы заттың бірі күкірттің
қос тотығы коксхимия зауыттарымен, тау- кен өндіру және целлюлоза-
қағаз өнеркәсіптерінің жұмысы нәтижесінде ауаға шығарылады. Олар
ауада ылғалдың әсерінен күкірт қышқылына айналады. Құрамында
күкірт қышқылы бар тұман немесе ылғалды ауа адамның,
жануарлардың тыныс жолдарының кілегей қабаттарына, терісіне әсер
етеді және өсімдік те көп зардап шегеді. Ауадағы күкірт сутек адам
организмін улап қана қоймайды, сонымен қатар адамдардың жүйке
ауруларын туғызады
Улы заттар адам организміне біртіндеп ж
үйелі
т
үрде жинала берсе, онда созылмалы улануға
ұшырайды. Оның басты белгілері- адамның тез
шарша
ғыштығы немесе үнемі шаршап тұратыны,
сезімі
ұйқы басуы немесе ұйқысының қашуы,
бейжайла
қ, ұмытшақтық, көңіл- күйінің тез өзгеруі,
зейініні
ң төмендеуі. Улы заттар адамдардың қан
айналым м
үшелеріне, жүйке жүйесіне, бауырына
әр түрлі әсер етеді. Улы химиялық қосылыстар
адамны
ң әрбір органдарының созылмалы
қабынуына, жүйке жүесінің өзгеруіне, адам
ұрығының дамуына, жас нәрестенің ауру болып
тууына
әкеліп соғады.
Д
әрігерлер адамдардың әр түрлі аллергиялық аурулары, өкпе демікпесі,
қатерлі ісік ауруларының болуы сол аймақтың экологиялық жағдайымен тығыз
байланысты екнін аны
қтап отыр. Сонымен қатар, хром, никель, берилий,
бензопирин, асбест, т
үрлі улы химикаттар сияқты тағы басқа өнеркәсіп
қалдықтары- канцерогендік эаттар болып табылады. Олардың адамдарда
қатерлі ісік ауруларын туғызатындығы анықталды. Егер өткен ғасырда
балаларды
ң қатерлі ісік аурулары сирек болса, қазір балалардың арасында
ол ауру
өте жиі кездесіп отырады. Ал химиялық заттармен ластану
н
әтижесінде бұрын кездеспеген жаңа аурулар пайда болуда.
|
