А.Ә. Ниязғалиева, Г. Г. Тҧрғаналиева
жүктеу/скачать 1,37 Mb. Pdf көрінісі
|
| 1-модуль
Танымдық блок Диалектология ғылымы туралы жалпы тҥсінік Диалектология (гр. dіalektos – сӛйлеу, гр. logos – білім) – тіл білімінің белгілі бір тілдегі диалектілік ерекшеліктерді, олардың шығу тегін, таралу сипатын, ұлттық жҽне ҽдеби тілге қарым- қатынасын зерттейтін саласы. Диалектілік жіктелісі айқын тілдердегі диалектілердің саны ең кем дегенде екеу болады. Халық тіліндегі диалектілердің жігі оларды бір-бірінен ажырататын белгілердің сипатына байланысты. Қазақ тіліндегі мұндай белгілер ҽр түрлі. Олар кҿбіне-кҿп тілдің дыбыс жүйесіне, грамматикалық құрылысына, сҿз құрамына қатысты болып келеді. Қазақ тұрмысына ең тҽн деген, ең дҽстүрлі деген киіз ҥйдің ҿзін Жетісу ҿңірі қазақ ҥй, Сырдың тҿменгі бойы қара ҥй, Ойыл-Жайық жағы ағаш ҥй, Еділ маңы терме ҥй, Қазақстанның солтүстігі мен орталығы киіз ҥй деп атайды. Сол сияқты оңтүстік, оңтүстік-батыс қазақтарындағы етістіктің барың, келің секілді тұлғасы ҿзге ҿңірлерде ұшыраспайды. Халық тіліндегі осы секілді құбылыстарды жинап- теру, хат бетіне түсіру, олардың тілде ҿмір сүру тарихын, пайда болу жолдарын, таралу шегін анықтау – диалектологияның міндеті. Осыған орай диалектология ғылымы сипаттама жүктеу/скачать 1,37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|