Агроэкологиядағы далалық және зертханалық зерттеулер Үшінші басылым
жүктеу/скачать 2,96 Mb. Pdf көрінісі
|
| Тұрақты азық-түлік жүйелерінің экологиясы, сондай-ақ осы мәтінсіз-далалық
және зертханалық курстың ядросы ретінде, мысалы-немесе агроэкология, агрономия немесе экология бойынша басқа да оқулықтармен қолданылуы мүмкін (бұл жағдайда Агроэкология көшірмесі кеңес беру үшін ыңғайлы болады). Агроэкология қалыптасқан дәстүрлі шектерді екі жақта қарастырады және осы нұсқаулықтағы зерттеулер «аралас түрдегі» ғылымның табиғатын көрсетеді. Бір жағынан зерттеулер ауыл шаруашылығы тәжірибесінде қолданылатын экологиялық тұжырымдамалар мен қағидаттарға үйретеді; басқа мағынада олар ауыл шаруашылығына экологиялық тұрғыдан үйретеді. Нәтижесінде оларды экология немесе агрономия курстарында, сондай-ақ агроэкология курсында да пайдалануға болады. Зерттеу кеңдігі мен қолданыстығын ескере отырып таңдалғандықтан, барлық салалардың, сондай-ақ ауыл шаруашылығы саласының оқытушылары өздерінің қажеттіліктері мен мақсаттарын қанағаттандыру үшін өзара байланысты зерттеулер жиынтығын табу мүмкіндігіне ие болуы тиіс. Оқытушылар сондай-ақ әрбір зерттеуде қолданылатын эксперименталды әдістер қаралатын мәселелерді зерттеудің ықтимал тәсілдерін жоққа шығармайтынын білуі тиіс. Сондай-ақ, басқа да процедуралар қолданылуы мүмкін және оқытушыларға қажет болған жағдайда осы зерттеулерді қолдану ұсынылады. Зерттеулер студенттер үшін де, оқытушылар үшін де жазылған— студенттер оларды деректерді талдау және есептерді жазу үшін қадамдық нұсқаулықтар мен ұсыныстардың көзі ретінде пайдалана алады; ал оқытушылар оларды жоспарлау, алдын ала дайындау және бақылау үшін пайдалы деп, сондай-ақ өз зерттеулерін әзірлеу үшін бастапқы нүкте ретінде табады. Оқытушыларға арналған материал оқытушының қосымшасына енгізілген; оқытушылар зерттеуді таңдамас бұрын және курс құрылымын 9 жоспарламас бұрын осы материалмен танысуы тиіс, өйткені ол материалдар мен жабдықтар, жорамалдар тобы және т. б. туралы маңызды ақпаратты қамтиды. Оқу құралы ретінде оқу құралы практикалық, эмпирикалық оқытуға жәрдемдесуге бағытталған, оған мұқият бақылау, шығармашылық интерпретация және нәтижелерді үнемі сұрау кіреді. Осыған байланысты экологиялық зерттеу әдістерін оқытудың мақсаты өзі екінші дәрежелі болып табылады. Статистикалық талдау, эксперименталды жобалау және экологиялық далалық зерттеудің классикалық әдістері бойынша егжей- тегжейлі, тереңдетілген нұсқаулықты табуды жөн көретін оқытушы жоғарыда көрсетілгендерді нұсқаулықтан таба алмайды. Дегенмен, зерттеулер шын мәнінде құндылықты және қаттылықты, дәйектілікті және экологиялық жүйелерді талдауда нақтылауды үйретеді. Деректерді егжей-тегжейлі түсіндіру мен ұсынудың маңыздылығы, сондай-ақ нақты, қысқа және жақсы жазылған зерттеу есебінің құндылығы атап көрсетіледі. Деректерді басқару және интерпретациялау үшін қарапайым статистикалық талдау нұсқаулықтың барлық беттерінде қолданылады, және студенттер ол пайдаланылатын нақты зерттеулер контекстінде деректерді талдау кезеңдері арқылы басшылыққа алады. 10 Зерттеулер мен оқулықтың таңдаулы тараулары арасындағы корреляция 4 Ж ар ы қ 5 Т ем п ер ат у р а 6 Ы л ға л д ы л ы қ ж ән е ж ау ы н - ша шы н 8 Т о п ы р ақ 9 Т о п ы р ақ та ғы су 1 1 Б и о ти к ал ы қ ф ак то р л ар 1 2 Э к о л о ги ял ы қ к еше н 1 4 Х ал ы қ э к о л о ги яс ы 1 6 Ө за р а іс -қ и м ы л т ү р л ер і 1 7 А гр о эк о жү й ел ер д ің ал у ан тү р л іл іг і 1 8 Ө сім д ік те р д ің б ұ зы л у ы ж ән е ау ы су ы 1 9 Ж ан у ар л ар 2 0 Э н ер ге ти к ал ы қ б ал ан с 2 1 Л ан д ша ф тт ы қ әрт ү р л іл ік 2 3 Т ұ р ақ ты л ы қ к ө р се тк ішт ер і 2 5 Қо ға м д ас ты қ жән е м әд ен и ет Тұқымдардың өнгіштігіне микроклиматтың әсері ✓ ✓ ✓ ✓ Жарық өткізгіштігі және өсімдік жабындысы ✓ Топырақ температурасы ✓ Ылғалдың мөлшері ✓ ✓ Топырақтың қасиеттерін талдау ✓ Түскен жапырақтың жабындысын талдау ✓ ✓ Жабындардың салыстырмалы жүйесі ✓ ✓ ✓ ✓ Тамыр жүйесінің топырақ түріне реакциясы ✓ Ауыл шаруашылығы дақылдарының популяциясындағы түрішілік өзара іс-қимыл ✓ ✓ Басқару тарихы және арамшөп тұқымдарының банкі ✓ ✓ ✓ Буынаяқтылар популяцияларын салыстыру ✓ ✓ ✓ Топырақ-жер үсті фаунасының санағы ✓ ✓ ✓ Аллелопатикалық әлеуеттің биоанализі ✓ ✓ Бұршақты ✓ ✓ ✓ |