Ахмет Байтұрсынұлы Тіл құрал


бет55/127
Дата01.04.2022
өлшемі
#29535
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   127
Байланысты:
tileshov erbol kurast akhmet baitursynuly til kural

 
Етістіктен туған сөздер  
 
Етісітіктің  түпкі  түрі  сабақты  һәм  салтаң  етіс.  Осы  екі  етістің 
түбіріне  түрлі  жұрнақтар  жалғанып,  түрлі  сөздер  туады.  Етіс  жұрнақтар: 
1)  Бір  етістен  екінші  етістік  сөздер  туғызады.  2)  Етістерден  сөздер 
туғызады. Сабақты етіс пен салтаң етістен басқалары туынды етіс. 


111 
 
Туынды етістердегі жұрнақтар: 
 
1) «-с» жұрнақ (ұр – ұрыс, күре – күрес, соқ – соғыс) 
2) «-н» жұрнақ (жу – жуан, тара – таран, бақ – бағын) 
3) «-дыр» (-тыр) жұрнақ (қаз – қаздыр, қал – қалдыр, айт – айттыр) 
4) «-қыз» (-ғыз, -кіз, -гіз) жұрнақ (жатқыз, барғыз, жеткіз, бергіз) 
5) «-л» жұрнақ (ас – асыл, жек – жегіл) 
6) «-т» жұрнақ (құла – құлат, ер – ерт, құры – құрт). 
7) «-тыр» жұрнақ (құла – құлаттыр, сұра – сұраттыр, күре – күреттір). 
8) «-стыр» (ұр – ұрыстыр, соқ – соғыстыр, күре – күрестір). 
9) «-қыла»  (-ғыла,  -кіле,  -гіле)  жұрнақ  (шап  –  шапқыла,  жу  –  жуғыла, 
кес – кескіле, тіл – тілгіле). 
10)  «-ыңқыра»  (-іңкіре)  жұрнақ  (ал  –  алыңқыра,  барыңқыра,  беріңкіре, 
жүріңкіре). Бұлар етіс жұрнақтары деп аталады. 

жүктеу/скачать

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   127




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет