Ахмет Байтұрсынұлы



бет1/2
Дата26.03.2023
өлшемі0,84 Mb.
#76191
  1   2
Байланысты:
Есімдік

Ахмет Байтұрсынұлы:

  • Халық өмірі бір жылдап, он жылдап, хәттә жүз жылдап та емес, мың жылдап саналады. Сондай ұзақ өмірінің ішінде һәр халықтың дағдылы тұтынып келе жатқан сөздері, ол сөздерінің біріне-бірі жалғасып тізілетін дағдылы жолы, жүйесі, қисыны болады. Һәр жұрттың түрінде, тұтынған жолында, мінезінде қандай басқалық болса, тілінде һәм сондай басқалық болады. Біздің жасынан орысша я ноғайша оқыған бауырларымыз сөздің жүйесін, қисынын нағыз қазақша келтіріп жаза алмайды, я жазса да қиындықпен жазады. Себебі жасынан қазақша жазып дағдыланбағандық. Орысша оқығандар орыс сөзінің жүйесіне дағдыланып үйренген. Ноғайша оқығандар ноғай сөзінің жүйесіне дағдыланып үйренген. Қазақ сөздерін алып, орыс я ноғай сөзінің жүйесімен тізсе, ол нағыз қазақша болып шықпайды.

Н.Ильминский:

  • Относительно личных местоимений должен заметить‚ что сказать о себе мен‚ а другому сен было бы неприлично в разговоре с высшим или младшему со старшим. Скромность и вежливость требуют сказать вместо того: біз‚ сіз. Таким образом‚ эти два слова в киргизском языке должны назвать вежливым единственным числом.

Ахмет Байтұрсынұлы:

  • Сыпайылап сөйлегенде, сөйлеуші өзін мен деудің орнына біз дейді, тыңдаушыға сен деудің орнына сіз дейді, бөгде кісіні ол деудің орнына ол кісі дейді. Сондықтан біз – 1-жақ, сіз – 2-жақ, ол кісі – 3-жақ болады.

Анайы жіктеу:

  • І жақ мен
  • ІІ жақ сен сендер
  • ІІІ жақ ол олар
  • Сыпайы жіктеу:
  • І жақ біз біздер
  • ІІ жақ сіз сіздер
  • ІІІ жақ ол кісі ол кісілер

Сағыныштан болдық зар,

  • Сағыныштан болдық зар,
  • Ақ жүзіңе ынтызар,
  • Біз – жалғызды жылатып,
  • Қайда жүрсің, ғашық жар?
  •  


  • Достарыңызбен бөлісу:
  1   2




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет