Академик Мардан Сапарбаев институты Дене шынықтыру және бастапқы әскери дайындық кафедрасы

Академик Мардан Сапарбаев институты Дене шынықтыру және бастапқы әскери дайындық кафедрасы

• Пәні: Әлеуметтану
• Тақырып: Девиация, қылмыскерлік және әлеуметтік бақылау
• Оқытушы, магистр: Ізімбетова З.Т.

Жоспар:

• 1. Девиантты мінез-құлық туралы жалпы түсінік.
• 2. Девиация түрлері
• 3. Девиантты мінез-құлықтың пайда болу факторлары
• 4. Әлеуметтік бақылау.

Негізгі ұғымдар:

• девиация, аномия, деликвентті мінез құлық, әлеуметтік бақылау, норма, белгі тағу, ақ жағалы қылмыскер, эндоморф, экзоморф, мезоморф, асоциалды мінез құлық.

Девиация сөзі латын тілінен аударғанда deviate деген сөзден шыққан. Deviate ауытқу дегенді білдіреді. Девиантты мінез құлық құлық адамның қоғамдық, топтық нормалардан ауытқыған мінез құлқы. Адамның іс әрекеті, мінез құлқы қоғамдағы нормаларға, ережелерге және одан күтілетін әрекееттерге, құндылықтарға сәйкес келмеуі.

• Девиация сөзі латын тілінен аударғанда deviate деген сөзден шыққан. Deviate ауытқу дегенді білдіреді. Девиантты мінез құлық құлық адамның қоғамдық, топтық нормалардан ауытқыған мінез құлқы. Адамның іс әрекеті, мінез құлқы қоғамдағы нормаларға, ережелерге және одан күтілетін әрекееттерге, құндылықтарға сәйкес келмеуі.

Девиация екі түрлі жағдаймен анықталады:

• • Бағалық. Яғни, бір ауытқу тарихи,
• дәстүрлік жағдайда әр түрлі
• бағаланады. Мысалы: әмеңгерлік, қыз
• алып қашу бір қоғамда оң, ал келесі бір
• қоғамда теріс бағаланады.
• • Ситуациялық. Мысалы: кісі өлтіру – бейбіт
• жағдайда – қылмыс, соғыс жағдайында –
• ерлік.
• Қоғамда бұрын-соңды болмаған ауытқу –
• феноменалды ауытқу деп аталады.

Девиантты мінез құлықтың мәнін ашу “норма” түсінігімен байланысты. Өйткені норманы бұзған, яғни нормадан ауытқыған адамның мінез құлқы девиантты мінез құлық болып табылады.

• Девиантты мінез құлықтың мәнін ашу “норма” түсінігімен байланысты. Өйткені норманы бұзған, яғни нормадан ауытқыған адамның мінез құлқы девиантты мінез құлық болып табылады.
• Әлеуметтік норма бұл нақты қоғамда тарихи түрде пайда болған тұлғаның, әлеуметтік топтың немесе ұйымның шектелген іс әрекеті. Норма мінез құлықтың реттелуін қамтамасыз етеді және мінез құлыққа әлеуметтік қадағалау жасайды.