Аксиология философиясы және этика
жүктеу/скачать 137,46 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Материалдық болмыс
- Рухани (идеалды) болмыс
- Адам болмысы
| Болмыстың түрлері
Болмыс мәселесін құрылымдық-типологиялық талдау тұрғысынан қарастыра отырып, болмыстың келесідей негізгі деңгейлері мен түрлерін бөліп көрсетуге болады: Материалдық болмыс-материалдық (ұзындығы, салмағы, көлемі, тығыздығы бар) денелердің, заттардың, табиғат құбылыстарының, қоршаған ортаның болуы. «Бірінші табиғат» -табиғи заттар мен құбылыстардың жиынтығы. Ол биологиялық-ғарыштық эволюцияның нәтижесі ретінде пайда болады және объективті және бастапқы шындық мәртебесіне ие. Табиғаттың алғашқы сипаты адам мен оның рухы табиғатта және табиғаттың арқасында дүниеге келеді, болмыс эволюциясының шексіз тізбегінде кейінгі буындардың бірі болып табылады. Табиғат түпнегіз және объективті, бұл онсыз мүмкін емес өмірдің өзі, және адам қызметі. «Екінші табиғат» адам қызметінің процесінде пайда болады, адамның еңбегі мен білімін іске асырады, яғни адамдардың белгілі бір әлеуметтік-мәдени қажеттіліктерін саналы түрде қамтамасыз ету үшін құрылады. «Екінші табиғат» болмысы «бірінші табиғаттың» материалдықтың және мүмкіндіктерінің бірлігі және оның мақсатты, саналы іс-әрекетінде жүзеге асырылған адамның қажеттілігі болып табылады. Осылайша, «екінші табиғат» материалдық және рухани болмыстың өзара іс-қимылының нәтижесі болып табылады және бірінші табиғатпен салыстырғанда «кешенді» (табиғи-рухани-әлеуметтік) сипатқа ие жаңа түрдегі шындық болып табылады.; Рухани (идеалды) болмыс- субъективті шындық болып табылады, өйткені ол өзінің өмір сүруінде материалдық болмысқа белгілі бір тәуелділікті сезінеді. Бұл тәуелділік сананың (рухани) мазмұны нақты әлемнің құбылысы (сана әрдайым бір нәрсе туралы сана болып табылады), сондай-ақ жеке сананың өнімдері басқа адамдар үшін өмір сүруі мүмкін, яғни белгілі формаларда объективті түрде көрініс ала отырып, мәдениеттің бір бөлігі бола алады. Жеке рухани болмыс немесе объективтелген (жеке емес) рухани болмыс түріндегі өзіндік шындық ретінде идеалды болу; Адам болмысы – адамның материалдық және рухани (мінсіз) бірлік ретінде болуы, адамның өзіндік болмысы және оның материалдық әлемдегі болмысы. Адам болмысы-дене мен рухтың бірлігі. Дене ми мен жүйке жүйесінің жұмысымен, ал олар арқылы - жеке адамның психикасымен, жан және рухани өмірімен байланысты. Адам өзі үшін-тек бірінші ғана емес, «екінші табиғат», себебі ой мен эмоциялар адам өмірінің маңызды жағы бола отырып, дененің өміріне әсер етеді. Адамның өмір сүруінің ерекшелігі тірі табиғат үшін ерекше жансыз және универсалды емес детерминацияның пайда болуы оның денесінің табиғаты жағынан адам болмысында дененің өзі ойлаумен, психикамен, эмоциямен, ерік-жігермен, өзін-өзі танумен тығыз қарым-қатынаста болады. Адам болмысының ерекшелігі оның өмірінің үш өлшемін біріктіруден тұрады: - адам сезгіш дене ретінде; - Homo sapiens түріне жататын адам ретінде; - адам белсенді әрекет ететін және ойлайтын әлеуметтік - тарихи тіршілік иесі ретінде.; жүктеу/скачать 137,46 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|