төрағасы, Халық ағарту комиссары, Бүкілресейлік ОАК-ның, ҚР ОАК-нің мүшесі, Түркістан
Компартиясы ОК-нің органы «Ақ жол» газетінде қызметкер
• 1925-29 ж. Қазақ халық ағарту институтында (Ташкент) және ҚазПИ-де оқытушы болды
• 1929 ж. маусымында қамауға алынып өзі Архангельск облысына жер аударылған, ал жұбайы
мен қызы Томскіге жіберілген
• 1937 ж. тамыз айында Ахмет Байтұрсынұлы тағы да қамауға алынған, алты айдан
соң, желтоқсанның 8 «халық жауы» есебінде атылған.
И.А. Крылов мысалдарының бір тобын қазақ
тіліне аударып, «Қырық мысал» деген атпен
жеке жинақ қылып бастырды. И.И.
Хемницердің «Атпен есек»,А.
Пушкиннің«Балықшы мен балық», «Алтын
әтеш», «Ат», «Данышпан Аликтің ажалы»
шығармаларын, орыстың белгілі лирик ақыны
С.Я. Надсонның өлеңін қазақ тіліне аударды
«Қазақ салты», «Қазақ, қалпы»,
«Досыма хат», «Жиған-терген»,
«Тілек батам», «Жауға түскен
жан сөзі», «Бақ» т.б.
өлеңдері,“Маса” кітабы (1911
)
“Әдебиет танытқыш”
зерттеуі(1926),«Ер Сайын»
жыры (1923),Қазақ тарихының
төрт жүз жылын қамтитын «23
жоқтау» жинағы(1926), «Оқу
құралы» (1912)
Ахмет Байтұрсынұлы еңбекші халықтың ауыр
халін, арман-тілегін, мұң-мұқтажын көрсетіп,
жұртшылықты оқуға, білім-ғылымға, рухани
биіктікке, адамгершілікке, мәдениетті көтеруге,
еңбек етуге шақырады. Патшалық Ресейдің
қанаушылық-отаршылдық саясатын, шенді-
шекпендінің алдында құлдық ұрған
шенеуніктердің опасыздығын сынады
“
Ахаң ашқан қазақ мектебі, Ахаң түрлеген ана тілі, Ахаң салған
әдебиеттегі елшілдік ұраны – «Қырық мысал», «Маса» ; «Қазақ» газетінің
қан жылаған қазақ баласына істеген еңбегі, өнер-білім, саясат жолындағы
қажымаған қайраты, біз ұмытсақ та, тарих ұмытпайтын істер
болатын.
Бірақ зорлықпен, күшпен дегенін болдырып үйренген большевиктер бұл
ақиқатты теріске шығарып, оның есімін де, еңбегін де тарихтан өшіруге
тырысып бақты. Оны бар ғұмырын адал қызмет етуге арнаған туған
халқына жау етіп көрсетіп, «халық жауы» деген жалалы жамылғыны
жауып, атқызды, атын атағандарды қуғынға салды. Бәрібір олар
мақсатына жете алмады. Жала – бұлт, шындық – күн екен, заманы қайта
туып, шындықтың шұғыласы өз нұрын төкті. Ұлтын сүйген ұлтжанды
Ахаң, Ахмет Байтұрсынұлы өз халқымен қайта табысты»
• 1902-1911 жылдары Торғайда, Қызылжарда мұғалім
• 1911-1918 жылдары «Айқап» журналында , « Қазақ » газетінде
Достарыңызбен бөлісу: |
