Алеуметтану тероиясы indb
Моральдық тәрбие және әлеуметтік реформа
жүктеу/скачать 16,19 Mb. Pdf көрінісі
|
| Моральдық тәрбие және әлеуметтік реформа
Дюркгейм өзін саяси тұлға деп санаған емес және шын мәнінде ғылыми объек- тивтілікке сай келмейтін бұқаралық саясаттан алшақ болды. Дегенмен, аталып өткендей, оның еңбектері әлеуметтік мәселелерге арналған және өздерін бүгін- гі таңда объективті ғалымдар деп санайтындардан айырмашылығы – ол нақты әлеуметтік реформаларға, әсіресе білім беру мен кәсіптік қауымдас тықтарға қатысты ұсыныс жасаудан бас тартпады. Майк Гейн (2001:79) Дюркгеймнің «әлеуметтік ғылымның рөлі – әлеуметтік араласудың нақты түр леріне басшы- лық беру» деп сенгенін жазады. Дюркгейм заманауи қоғамдағы қиындықтарды күрделі, туабітті қиындық- тар ретінде емес, уақытша ауытқулар ретінде қарастырды (Fenton, 1984:45). Сон дықтан ол әлеуметтік реформаға сенді. Осы ұстанымды ұстана отырып, сол заманның консерваторларына да, радикалдарына да қарсы шықты. Кон- серваторлар заманауи қоғамнан ешқандай үміт күтпеді және оның орнына мо- нархияны немесе Рим-католик шіркеуінің саяси күштерін қалпына келтіруге ұмтылды. Дюркгейм уақытындағы социалистер секілді, радикалдар әлемді ре- формалау мүмкін емес деп ойлайды, бірақ олар революция арқылы социализм- ді немесе коммунизмді орнатуға болады деп үміттенді. Дюркгейм де реформа- лау бағдарламалары мен реформаторлық көзқарастардың қоғамдағы кез келген моральдың көзі болатынына сенген. Оның реформа бағдарламаларында «қоғам адамзатқа моральдық бағыт көрсетуі қажет» деп санаған. Қоғам осы мүмкіндік- ті жоғалтқан жағдайда оны реформалау қажет. Оның реформаторлық көзқарас- тары «кез келген реформаның көзі – іс жүзінде сол қоғамның өзі болуы керек» деген фактіге негізделген. Реформа бағдарламаларын дерексіз мораль тұрғы- сынан қалыптастыру дұрыс емес. Бағдарламаны кейбір философтардың, тіпті әлеуметтанушылардың этикалық жүйесі емес, қоғамның әлеуметтік күштері жасайды. «Өмірде идеалдар заңды түрде болуы мүмкін емес; олар өздерінде жан-тәнімен түсіну, жақсы көру және ұмтылу міндеттерін жетілдіруі қажет» (Durkheim, [1938] 1977:38). |