Алкен. Этилен көмірсутектері
бет 1/18 Дата 10.12.2023 өлшемі 223,02 Kb. #135958
Байланысты:
Алкен диен алкин февраль2022
АЛКЕН . ЭТИЛЕН КӨМІРСУТЕКТЕРІ
C n H 2n
С 2 Н 4 -этен, этилен
С 3 Н 6 -пропен,пропилен
С 4 Н 8 -бутен,бутилен
С 4 Н 8 -бутен,бутилен
С 5 Н 10 -пентен, пентилен
CH2 =CH-CH2 -CH3 (бутен-1)
Өнеркәсіпте алынуы
Алкандарды дегидрлеу
1)Cn H2n+2 t,Nі,(Cr2O3) → Cn H2n +H2
C2 H6 → C2 H4 + Н2
C3 H8 → C3 H6 + Н2
C4 H10 → C4 H8 + Н2
2) алканды крекингілеу
С 8 Н 18 → C 4 H 10 + C 4 H 8
Химиялық қасиеттері :
Жану реакциясы
С 2 Н 4 + О 2 =СО 2 +Н 2 О
С 3 Н 6 + О 2 =СО 2 +Н 2 О
Бір қос байланыс бар
С=С
(σ ,1-π )
Зертханада алынуы
1) Спирттерді дегидратациялау
R-CH 2 -CH 2 -OH t>140°C, H2SO4(конц.) → R-CH=CH 2 + H 2 O
С 2 Н 5 ОН → C 2 H 4 + Н 2 О
С 3 Н 7 ОН → C3 H6 + Н 2 О
2) Галогеналканның сілтінің спирттегі ерітіндісімен әрекеттесуі
R-CH 2 -CH 2 -Г +NaOH спирт ер t → R-CH=CH 2 +NaГ+H 2 O
C4H9Cl + KOH ––> C4H8 + KCl + H2O;
Гидрлеу реакциясы
C n H 2n + H 2 t, Ni → C n H 2n+2
C 2 H 4 + H 2 t, Ni → C 2 H 6
C 3 H 6 + H 2 t, Ni → C 3 H 8
sp 2 -гибридтелу
Физикалық қасиеттері:
С 2 - С 4 – газдар
С 5 - С 17 – сұйық
С 18 – қатты
3)Галогендеу реакциясы
C n H 2n + Г 2 → С n H 2n Г 2
Бром суымен әрекеттесуі
C 2 H 4 + Br 2 → С 2 H 4 Br 2 түссізденеді
Вал бұрышы ∟120
Еселік байланыс ұзындығы 0,134нм,
Байланыс энергиясы – 612 кДж/моль
5) Вагнер реакциясы
(КМnO 4 еріт әрекеттесуі)
C 2 H 4 + НОН(КМnO 4 ) C 2 H 4 (ОН) 2 этиленгликоль
Галогенсутекті қосып алу реакциясы
C 2 H 4 + НCI → С 2 H 5 CI
C 4 H 8 + НCI → С 4 H 9 CI
C 3 H 6 + НBr → С 3 H 7 Br
Құрылысы: Жазықтық
6 )ПОЛИМЕРЛЕНУ РЕАКЦИЯСЫ
nCH 2 =CH → (-CH 2 -CH 2 -) n
этилен полиэтилен
мономер – этилен полимер – полиэтилен
4)Гидраттану
C 2 H 4 + НОН → С 2 H 5 ОН
C 3 H 6 + НОН→ С 3 H 7 ОН
C 4 H 8 + Н 2 О → С 4 H 9 ОН
Алкан
Құрылымдық формуласын жазыңдар және σ- сигма байланыс санын есептеңдер
2 – метил бутан
3- метилгексан
2,3,3-триметилпентан
2,3,4-триметилгексан
2,2-диметилпропан
2,3,3,4 –тетраметилгептан
АЛКЕН
1.Жүйелік номенклатура бойынша келесі қосылысты атаңдар, сигма және пи байланыс санын есептеңдер .
а) СН3 — СН — СН2 — СН2 — СН = СН2
│
СН3
б) СН3 —СН2 —СН2 —С = СН—СН3
│
СН2
│
СН3
в) СН3 —СН2 —СН=СН—СН2 —СН3
г) СН3 — С — СН = С — СН3
║ │
СН2 СН2 — СН3
д) СН3 — С = С = С — СН — СН3
│ │
СН2 СН3
│
СН3
е) СН3 — СН2 — СН2 — СН = СН — СН = СН2
2. Құрылымдық формуласын жазыңдар
а) 2,5-диметилгексен-1
б) 2,4,4-триметилпентен-2
в) 2-метил-3,6-диэтилоктен-4
г) гексен-1,5
д) 2-метилбутен-1
е) 2,3-диметилбутен-1
А) 3-метилпентен-1,
Б) 2-метил - 4-этилгексен-2,
В) 2,2-диметил-3-этилгептен-3
3-этилпентен-2; 2,5- диметилгексен-3.
3-метилпентен-1; 2,3- диметилбутен-1.
3) Келесі қосылысты атаңдар және қай класқа жататынын анықтаңдар
С4 Н8 , СН4 , С5 Н12 , С2 Н4 , С3 Н4 , С7 Н16 , СН2, С6 Н6 , С8 Н16 , С5 Н10 . C6 H14 , C8 H16 , C6 H6 , C3 H6 , C2 H6 O, C12 H22 O11 , C5 H12 , C7 H12 .
Тест 2020
1
). Этиленнің гомологтары
A)
ацетилен ,бензол, бутадиен
B) изопрен, ацетилен, гіропен
C) амилен, пентен, бутилен
D) бутен, толуол,изопрен
E) изопрен, бутадиен, амилен
F) ацетилен, бутилен, пропилен
G) этен, бутен, ацетилен
H) бутен, пропен, пропилен
2) Этилен жеміс-жидектердің пісуін тездететін ерекше қасиеті бар. Этиленнен полиэтилен, сірке альдегиді, сірке қышқылы, этанол алады. Этиленнің 42 грамын жанасу аппараты арқылы бір рет жібергенде, 34 г этанол түзіледі. Этанолдың теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы шығымы (%)
A) 24,6
B) 49,3
C) 32,8
D) 98,6
E) 73,9
3). Пропиленді сипаттайтын физикалық қасиет
A)
өткір иісті
B) қоңыр
C) қатты
D) түссіз
E) суда нашар ериді
F) жанғыш газ
G) сұйық
H) қызыл
4) Алкендер сумен әрекеттескенде түзідетін зат
A) фенол
B) бензол
C) альдегид
D) анилин
E) спирт
5) Алкендердің сутекпен реакция нәтижесінде өнімінде түзілетін зат
A) алкан
B) спирт
C) альдегид
D) арен
E) алкен
6) Өнеркәсіпте этиленді алатын зат
A) бутан
B) пентан
C) пропан
D) метан
E) этан
Алкендер тақырыбына тест тапсырмалары
60г этанды дегидрлегенде түзілген этиленнің көлемі
88г пропанды дегидрлегенде түзілген пропиленнің көлемі
3,5 моль бутанды дегидрлегенде түзілген бутеннің массасы
0,6 моль бутанды дегидрлегенде (қ.ж.) алынатын бутеннің көлемі: 13,44 л
5 моль пентанды дегидрлегенде түзілген пентиленнің массасы 350г
44,8л гександы дегидрлегенде түзілген гексеннің зат мөлшері 2моль
34л гептан дегидрлегенде түзілген гептеннің моль саны (зат мөлшері) 1,51моль
228г октан симметриялы крекинг нәтижесінде түзілген алкеннің массасы 112г
9 моль гексан симметриялы крекинг нәтижесінде түзілген алкеннің массасы 378г
89,6л декан симметриялы крекинг нәтижесінде түзілген алкеннің массасы 280г
228г октан симметриялы крекинг нәтижесінде түзілген алкеннің массасы 112г
Шығымы 70% болса, 57г октан симметриялы крекинг нәтижесінде түзілген алкеннің массасы 19,6г
92г этанол дегидратацияланғанда түзілген алкеннің массасы 56г
248г пропанол дегидратацияланғанда түзілген алкеннің массасы 173,6г
0,5 моль бутанол дегидратацияланғанда түзілген алкеннің массасы
2,24л пентанол дегидратацияланғанда түзілген алкеннің массасы
89,6 л этилен гидрлегенде түзілген этанның көлемі
112 л пропен гидрлегенде түзілген пропанның массасы
8моль пропилен гидрлегенде түзілген пропанның зат мөлшері
2,5 моль бутен гидрлегенде түзілген бутанның көлемі
Шығымы 60% болса, 0,25 мол пентен гидрлегенде түзілген пентанның массасы
50г гексилен гидрлегенде түзілген гексанныі зат мөлшері
89,6 л октен гидрлегенде түзілген октанның массасы
Шығымы 50% болса, 56г этилен бром суымен әрекеттескенде түзілген 1,2-дибромэтан массасы
0,25 моль этен бром суымен әрекеттескенде түзілген дибромэтанның массасы
21г пропилен бром суымен әрекеттескенде түзілген дибромпропанның массасы
0,5 моль бутен бром суымен әрекеттескенде түзілген дибромбутанның массасы
70г пентенмен әрекеттескен бромның массасы
2 моль гексиленмен әрекеттескен бром суының зат мөлшері
6,5 моль октенмен әрекеттескен бром суының зат мөлшері
112л этиленмен әрекеттескен бром суының массасы
4 моль этиленмен әрекеттескен бром сутектің зат мөлшері
0,2 моль октенмен әрекеттескен бром сутектің массасы
112л этиленмен әрекеттескен бромсутектің массасы
Егер өнімнің шығымы 50% болса, 4,2 г пропенді гидрлегенде түзілген пропанның көлемі. Жауабы 1,12 л
Құрамында 5% бромы 160 г бром суын түссіздендіретін этиленді алуға жұмсалатын этанолдың масссы-2,30г
0,1 моль пропанды алу үшін қажеттің пропеннің массасы: 4,2 г
0,14 к гэтиленді жағуға қажет оттектің зат мөлшері : 15 моль
0,28 г этенмен реакцияласу үшін қажеттің бром сутектің зат мөлшері 0,3 моль
0,28 гэтенді гидратациялау үшін жұмсалатын судың (р=1 г\мл) көлемі: 0,18 мл
0,28г этенмен реакцияласу үшінқажетті бромсутектің зат мөлшері.0,01 моль
0,56 грамы 1,6 г бромды қосып ала алатын этилен гомологының молекулалықмассасы: 56
0,6 моль бутанды дегидрлегенде (қ.ж.) алынатын бутеннің көлемі: 13,44 л
Егер октан симметриялы крекингленгенде түзілген алкенге 32 г бром косылатын болса, октанның массасы п) 22,8 г
1 лбутеннің (қ.ж.) массасы. 2,5 г
1лпропеннің (қ.ж.) массасы . 1,875 г
10 лэтиленді жағуға жұмсалатын ауаның (қ.ж.) келемі150л
100 % шығымы бар, 10,9 г бромэтанды алу үшін жұмсалатын этеннің көлемі. 22 ,4 л
11,3 г дихлорпропан мырышпен әрекеттескенде пайда болған пропеннің массасы. 4,2г
13 г пропенмен қосылу реакциясына түсетін бромның массасы. 49,5г
14 г этиленнің (қ.ж.) көлемі(л) 11,2
Нәтижесінде 3 г зат түзілетін болса гидрлену реакциясына қатысқан (қ.ж) этиленнің көлемі: 2,24 л
Пропиленді жаққанда түзілген көмірқышқыл газы әк суымен әрекеттескенде 30 г тұнба түзілетін болса,жанған пропиленнің массасы:4,2 г
Егер 10,5 көмірсутек 5,6 л бромсутекті қосып алатын болса, осы алкеннің молекулалық формуласы. С 3 Н 6
16 г 50%-ті бром суын түссіздендіру үшін қажет бутеннің көлемі: 1,12 л
2 л пропан және пропеннен түзілген қоспа 250 г 3,2% бромды суды туссіздендірген қоспа құрамындағы әр газдың көлемдік үлесі (%) 44 жән 56
Достарыңызбен бөлісу: