ә) Жеке адамды қайтыс болды деп жариялау Егер азаматтың тұрғылықты жерінде ол туралы үш жыл бойы деректер болмаса, ол сот тәртібімен оны қайтыс болды деп жариялауы мүмкін. Азаматты қайтыс болды деп жариялау оның алдын ала хабар ошарсыз кетті деп танылу танылмауына қарамайды. Заң бұл екі институттың тікелей байланысын қарастырмайды. Бірақ кейбір жағдайларда азаматты бірінші хабар-ошарсыз кетті деп содан кейін қайтыс болды деп жариялайды. Адамды қайтыс болды деп жариялау мерзімі азаматтан үш жыл деректердің болмауына негізделеді, ал егер ол өлім қатері төнген жазатайым оқиғадан қаза тапты деп жорамалдауға негіз болатын жағдайларда хабар жоғалып кетсе алты айдан кейін оны қайтыс болды деп жариялау мүмкін. Жазатайым оқиғаларға теміржол көліктерінің апаты, ұшақ бортының құлауы, өрт т.б жағдайлар жатады. Адамның денесі табылмаса да мұндай жағдайларда тұлғанығ қайтыс болу мүмкіндігі мол. Егер адам белгілі бір себептерге байланысты әдейі, қасақана тығылып қалған жағдайда оның өлімі туралы пайымдауларда болмайды. Мұндай жағдайларда ішкі істер органдары іздеу шараларын құруға міндетті. Ішкі істер органдары туралы ҚР-ның Жарғысының 10-бабына сәйкес анықтау, тергеу және соттан тығылған, қылмыстық, әкімшілік жазаны орындаудан қашқан адамдарға іздеу салу міндеттілігін бекітеді.
Азаматты өлді деп жариялағанда оның өлімінің презумпциясы әрекет етеді. К.Б. Ярошенконың айтуы бойынша азаматты өлді деп жариялау – бұл заңи өлім. Физикалық өлімге қарағанда заңи өлім қайтарымды. Егер азамат шынында тірі болса(ол турал деректер пайда болса, немесе ол өзі келсе) соттың жаңа шешімімен оның қайтыс болғаны туралы шешім күшін жояды. Азаматты қайтыс болды деп жариялаумен оның өлімінің фактісін бекітудің арасындағы айырмашылықты көру керек. Азаматтық кодекс адамның өлгені турал фактіні реттемейді Адамның қайтыс болғаны туралы фактіні бекіту үшін мерзімдерді күтудің қажеті жоқ , оның қайтыс болған күні болып фактілік өлген кезі болып саналады ал қайтыс болды деп жариялауды сот шешімі шыққан кез болып табылады. Ал егер ол өлім қатері төнген немесе жазатайым оқиғадан қаза тапты деп жорамалдауға негіз болатын жағдайларда апат, өрт болған жазатайым жағдай болған күн оның қайтыс болған күні деп тағайындалуы мүмкін.
Азаматты қайтыс болды деп жариялау ерекше өндірістік тәртәппен Прокурордың, қайтыс болды деп жорамалданып отырған тұлғаның отбасының, қорғаншылық және қамқоршылық органдарының арыздары бойынша, арыз берушінің қатысуымен қарастырылатын ерекше өндіріс.