Ќан жїйесі физиологиясы
жүктеу/скачать 6,9 Mb.
|
Ќан жїйесі физиологиясы
| Эпифиздің қызметі. Эпифиз омыртқалы жануарлардың барлық кластарында кездеседі. Эпифиз жыныстық жетілуді реттеуде маңызды рөл атқарады. Балауса (ювенальдық) кезеңде эпифиз мезгілсіз жыныстық жетілуден сақтайды, организмнің жалпы толысуы мен жыныстық жетілуінің арасындағы үйлесімдікті қалыптастырады. Ұрпақтану (репродуктивтік) кезеңінде эпифиздің физиологиялық мәні өзгереді де, ол көбею жүйесінің жарық режиміне бейімделіп, өніп-өсу процесінің жануарларға тән фотопериодикалық сипатын қамтамасыз етеді.
1959 жылы Лернер ірі қара эпифизі сығындысынан терінің пигменттік торшаларына әсер ететін мелатонин деп аталған биологиялық белсенді зат бөлген. Мелатонин трифтофан қышқылынан түзіледі. Ол карбоксилсіздену реакциясының нәтижесінде серотонинге айналады. Эпифизде күндіз серотониннің, ал түнде - мелатониннің мөлшері артады. Қазіргі кезде эпифиздің жыныс бездерінің қызметін төмендететін қабілеті анықталды. Оның жыныс бездеріне әсері күннің ұзақтығына байланысты өзгереді. Күннің ұзаруы гипоталамус-гипофиз-жыныс бездері жүйесінің қызметін жақсартып, эпифиз жұмысын бәсеңдетеді. Ал жарықтың азаюымен байланысты эпифиздің қызметі күшейіп, жыныс бездерінің әрекеті тежеледі. Бұл ерекшелікті өндірістік құс шаруашылығында тауықтың жұмыртқалағыш қабілетін өсіру үшін пайдаланады. Күннің ұзақтығын жасанды түрде ұзарту күз-қыс маусымдарында жабайы құстардың жыныстық қызметін күшейтеді. жүктеу/скачать 6,9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|