77.Бұлшықет-кішіжіліншік өзектері (жоғарғы және төменгі), шекаралары, құрамы.
Кіші жіліктің ұзын бұлшықеті (musculus peroneus longus) беткей орналасқан қос кауырсынды бұлшықет. Бұлшыкет сарut fibulae, fibula 1/3, бөліrінің арткы бетінен және fascia cruris басталады. Бұлшықеттің ұзын cінірі malleolaris lateralis apткы бетін орай өтіп, өкше сүйектін латералды жиегімен жүреді. Бұлшықет сіңірі табанда текше сүйектін sulcus tendineus musculus peronei longi жатып, tuberositas ossis metatarsalis I, basis ossis metatarsalis II және ossa cuneiformа тediale бекиді.
Функциясы: сирақ-асық буынында аяқ ұшын бүгеді, ішке айналдырады және аяқ ұшын әкетеді, аяқ ұшының көлденең күмбезін нығайтады.
Kiші жіліншіктің қысқа бұлшықеті (musculus peroneus brevis) fibula-да жатып, musculus peroneus longus жабылған. Бұлшықет fаcies lateralis fibulaе төменгі бөлігінен және septa intermuscularia басталып, оның сіңірі tendo musculus peronei longi бipгe, алғашында медиалды, кейін алдынан жүреді. Ол malleolaris lateralis apтынан және төменнен орап, окшесуйектін trоchlea рeronealis үстімен tuberositas ossis metatarsalis V бекилі.
Функциясы: сирақ-асық буынында аяқ ұшын бүгеді, ішке айналдырады және аяқ ұшын әкетеді, аяқ ұшының көлденен және бойлық күмбездерін нығайтады.
80.Бөксе аймағының бұлшықеттері. Олардың топографиясы. Беткей, ортаңғы , тереңдегі болып үш қабат орналасады:
1) беткей қабаты: үлкен бөксе бұлшықетімен, ортадағы бүлшықеттің сыртқы бөлігінен ( m. gluteus minimus) тұрады. Оның астында үлкен ұршық (trochanter major) аймағында кілегей қалта — bursa trochanterica орналасады;
2) ортаңғы қабаты: ортаңғы бұлшықеттің ішкі бөлігінен, алмүрт тәрізді бұлш ықет ( m.piriformis), ішкі жапқыш бұлшықет ( m. obturatorius internus), егіз блш ықеттер ( mm. gemeli) ж әне санның төртбүрыш ты бүлш ы қетінен ( m. quadratus femoris) ңүралған;
3) терең қабаты екі бұлшықеттен тұрады: жоғарыда —бөксенің кіші бұлшықеті (m. gluteus minimus); төменінде — сыртқы жапқыш бұлшықет (m . obturatorius externus).
М. gluteus maximus-тің астында маңызды майлы -дәнекер тінді кеңістік бар. Бұл жердегі шел қабаты алмүрт тәрізді бүлшыңеттің үстіңгі және астыңғы саңылауы (foram en supra — ж әне infrapiriforme) арқылы жамбастың шел қабатымен байланысады, кіші шонданай тесігі арқылы, шонданай-тік ішек шүңқыры (fos. ischiorectalis) шел қабатымен және шонданай нервінің бойымен санның артқы бетінің бұлшықет аралық кеңістігімен байланысады.
Ортаңғы бөксе бұлшықетінің астында болбыр дәнекер тінмен толған тұйық кеңістік бар. Егер бұл аймақта ірің, қан жиналатын болса, олар ұзақ уақыт бойы анықталмайды .