Б. ӘБЕНОВ,  а. СаМБЕТБаЕВа

4

№9 (1603) 1 наурыз 2016 жыл

1 наурыз – Алғыс айту күні

В   1970 г.  39-летний  Умирбек 

 

 

 

 

 

 

Арисланович Джолдасбеков возгла-

вил единственный на то время уни-

верситет в Казахстане. Деловой 

подход, энергия, взгляды нового 

руководителя воспринимались поис-

тине революционными в той эпохе. 

Республика очень нуждалась в новых 

квали 

фицированных кадрах. И он знал, 

как их взрастить. Потому изменил 

структуру учебных планов,  поставив во 

главу угла логические схемы, благодаря 

которым реализовались межпредметные 

связи общетеоретических и специальных 

дисциплин. На систематической основе 

осуществлялся контроль текущей 

успеваемости студентов. 

Надо отметить, что благодаря 

дальновидной политике молодого ректора, 

стали открываться новые специальности, 

кафедры и факультеты (философско-

экономический, подготовительный, 

востоковедения). Академик НАН РК, 

заслуженный деятель РК, профессор Иса 

Омарович Байтулин, вспоминал, что 

он предложил открыть на биофаке три 

новые кафедры. Ректор поддержал его 

инициативу и в том же году были открыты 

кафедры биофизики, микробиологии 

и охраны природы, начавшие готовить 

востребованных специалистов. После 

своего назначения У. А. Джолдасбеков 

создал научно-исследовательскую 

лабораторию по механике машин, через 

год – Казахский филиал Всесоюзного 

семинара по теории машин и механизмов, 

в 1973 г. основал кафедру прикладной 

механики на факультете механики и 

прикладной математики. Когда Умирбек 

Арисланович пришел в КазГУ, в вузе 

было всего 30 профессоров, а за 16 лет его 

руководства – их стало 130. Результаты 

столь деятельного подхода ректора 

не заставили себя ждать: Казахский 

государственный университет встал 

вровень с МГУ, ЛГУ, КГУ – признанными 

первыми университетами необъятной 

тогда страны, стал гордо держать 

звание флагмана высшего образования 

республики.

Казахский университет при 

Джолдасбекове стал местом, где 

проводились всесоюзные и всемирные 

симпозиумы, конференции, для участия 

в которых стали приезжать известные 

ученые – корифеи мировой науки. 

Профессор, заслуженный деятель науки 

России Павел Александрович Лебедев 

вспоминал, как в 70-е г. Джолдасбеков 

пригласил его, в числе других именитых 

ученых, посетить университет. В итоге их 

научное содружество продолжалось более 

30 лет. Сам Джолдасбеков неоднократно 

выступал с лекциями в Англии, Канаде, 

США, ФРГ, Японии, Германии, Индии, 

Испании, Турции, Пакистане, Греции и др. 

странах. 

Оценив перспективы главного вуза 

Казахстана, Джолдасбеков понял, что 

в будущем никак не обойтись без его 

фундамента – собственной базы.  Умирбек 

Арисланович видел, что помещений 

для нормальной организации  учебного 

процесса и воспитательной работы в старых 

зданиях на ул. Кирова не хватает и активно 

включился в претворение в жизнь идеи 

строительства целого университетского 

городка. Под личным контролем Первого 

секретаря Компартии Казахстана 

Динмухамеда Кунаева в 1975 году началась 

грандиозная стройка. На территории более 

чем 70 гектаров раскинулся утопающий 

в зелени уникальный комплекс учебных 

зданий, общежитий, лабораторий, 

получивший название КазГУград. Можно 

сказать, что этот комплекс – рукотворный 

памятник замечательному ректору. В 2011 г. 

напротив Дворца студентов, который также 

носит имя Джолдасбекова, был открыт 

его памятник. Сегодня, воплощенный 

в граните, Умирбек Арисланович 

Джолдасбеков с гордостью смотрит на 

свое детище, которое продолжает расти 

и совершенствоваться.  Память  о  нем 

увековечена  на мемориальных досках на 

главном корпусе университета, жилых 

домах городов Алматы и Астана, его именем 

названы улицы Алматы и Шымкента, 

Институт механики и машиноведения, 

школы в Таразе, Шымкенте.

Его биография началась 1 марта 

1931 г. в селе Кзыл-су Шымкентского 

района Шымкентской области. Будущий 

маститый ученый родился и вырос в 

рабочей семье. После окончания в 1949 

г. с золотой медалью средней школы 

поступил на механико-математический 

факультет МГУ им. М. Ломоносова, 

который окончил с отличием.  В 1954 г. 

начал свой научно-образовательный путь 

в Казахском химико-технологическом 

институте г. Шымкент. Современники 

вспоминают Умирбека Арислановича как 

«молодого, энергичного, располагающего 

к себе ученого. Каждая клетка в нем была 

заряжена какой-то особой энергией». 

Именно тогда начали проявляться 

незаурядные деловые качества, заложенные 

в нем самой природой: ответственность, 

исполнительность, оперативная хватка 

и умение быстро принимать правильные 

решения. Начало его научных успехов 

берет истоки в аспирантуре Московского 

текстильного института, где в 1961 г. 

он блестяще защитил кандидатскую 

диссертацию, которую по научной 

ценности именитые ученые оценили как 

докторскую. Следующим был период 

работы в Казахском политехническом 

институте им. В. И. Ленина, где произошло 

становление Джолдасбекова и как ученого, 

и как педагога, и как талантливого 

управленца. Его всегда отличали 

профессионализм, ответственность, 

творческий подход к выполняемому делу.

В политехе он прошел путь от 

заведующего кафедрой теории механизмов 

и машин до проректора вуза, был 

основателем и первым деканом факультета 

автоматики и вычислительной техники. И 

я горжусь, что являюсь выпускником этого 

факультета. 

Умирбек Арисланович Джолдасбеков, 

углубив исследования в приоритетных 

направлениях, стал основателем 

научной школы механики и инженерии 

в Казахстане, которая заняла достойное 

место в мировой науке.  Непререкаемый 

авторитет в области теории механизмов и 

машин, профессор, доктор технических 

наук Н. И. Левитский в свое время 

охарактеризовал работы казахского ученого 

как «всемирно известные». Академик 

А. Ю. Ишлинский подчеркивал, что 

«Джолдасбеков внес существенный вклад 

в создание механизмов высоких классов. 

Предложенные им методы исследования 

механизмов такого типа позволили создать 

методы проектирования и реализовать ряд 

новых эффективных машин». Благодаря 

его открытиям появилась возможность 

реализовывать схему технологии 

создания роботов «старт от нуля», когда 

проектирование ведется на основании 

только заданных или оптимальных законов 

движения рабочих органов робота или 

машины. 

Истинный ученый оставляет самое 

ценное для преемников – свое научное 

наследие. Он подготовил 25 докторов 

наук и более 100 кандидатов наук. У. 

А. Джолдасбеков – автор более 400 

научных трудов, свыше 70 из которых 

опубликованы в дальнем зарубежье, а 

также 12 монографий, 30 учебников и 

учебных пособий, в его активе около 150 

авторских свидетельств и зарубежных 

патентов. С чистого листа начал казахскую 

терминологию по машиноведению, 

написал первые учебники на казахском 

языке по теории механизмов и машин, 

выпустил первые для университетов и вузов 

терминологические словари на казахском 

языке по этому профилю. 

Академик обладал феноменальной 

памятью, лично знал тысячи людей  и к 

каждому из них обращался по имени и 

отчеству. 

Умирбек Арисланович был 

великолепным семьянином. С любовью 

всей своей жизни, Маей Михайловной 

Багизбаевой, он познакомился в школьные 

годы, затем они вместе учились в МГУ: он на 

механико-математическом факультете, она 

– на филологическом. Мая Михайловна 

Багизбаева, несмотря на то, что ее детство 

омрачили ужасы репрессий 30-х г.г. была 

удивительно светлым и добрым человеком. 

Их свадьба стала первой, которую весело 

сыграли в новом здании МГУ и сам ректор 

Иван Георгиевич Петровский благословил 

их. В семье Джолдасбековых всегда 

царили доброжелательная и творческая 

атмосфера, трудолюбие и взаимоуважение. 

Свои лучшие качества они передали 

детям. Старший сын Скандербек ныне 

академик ИА РК, доктор технических 

наук,  генеральный директор Института 

механики и машиноведения, который 

носит имя отца. Средняя дочь Баян – 

член-корреспондент НАН РК, доктор 

филологических наук, профессор, зав. 

кафедрой русской филологии и мировой 

литературы КазНУ им. аль-Фараби. 

Младшая в семье Гаухар – кандидат 

технических наук, доцент. 

Огромное внимание Умирбек 

Арисланович уделял развитию спорта 

в университете. Заведующий кафедрой 

физического воспитания Семен Лазаревич 

Либерман вспоминал, что именно в 

бытность Джолдасбекова в университете 

появились спортсмены – чемпионы 

Союза, Европы, мира и даже Олимпийских 

игр, а мастеров спорта было больше, чем в 

других вузах. 

В жизни Джолдасбекова были и 

безрадостные страницы. Несмотря на все 

заслуги, в 1986 г.  Умирбек Арисланович 

попал в опалу. Жернова незаслуженных 

наветов могли раздавить кого угодно, но 

не его. В 90-е годы он создает Инженерную 

академию Республики Казахстан, 

единогласно избирается ее первым 

президентом, проводит І съезд инженеров 

Казахстана.

Академик У. А. Джолдасбеков внес 

вклад и в развитие государства. Он шесть 

раз избирался депутатом Верховного 

совета страны, затем – парламента, 

и в последние годы, вплоть до своей 

кончины был председателем Комитета 

по социально-культурному развитию 

Мажилиса республики, а также возглавил 

созданную им Республиканскую партию 

труда. Стал инициатором Закона «О науке». 

Пользовался высоким и заслуженным 

авторитетом у руководства республики и 

всего депутатского корпуса. 

Умирбек Арисланович был награжден 

Международными золотыми  медалями 

В. Г. Шухова и Аль-Хорезми, орденом 

Ленина, двумя орденами  Трудового 

Красного Знамени, многими медалями, 

грамотами, дипломами. 

Первый президент Российской 

инженерной академии Борис 

Владимирович Гусев, отмечал, что 

«Джолдасбеков во всех своих решениях 

исходил их своего понимания мира, науки 

и научно-технического прогресса, так как 

он был действительно одним из великих 

мыслителей Востока». 

Сегодня КазНУ им. аль-Фараби 

– крупнейший университет на 

постсоветском пространстве. В последние 

годы усилиями всего нашего дружного 

коллектива университет становится 

узнаваемым в мировом научном 

сообществе, входит в топ-300 лучших 

вузов мира и в число 50 технологически 

развитых мировых университетов. У нас 

реализуются программы подготовки 

высококвалифицированных специалистов 

для приоритетных отраслей индустрии 

в рамках госпрограммы индустриально-

инновационного развития, ведутся научные 

исследования по фундаментальным и 

прикладным направлениям в сотнях 

различных областей.  И я считаю, это 

достойным продолжением тех важных 

реформ и традиций, заложенных 

академиком Умирбеком Джолдасбековым. 

Галым МуТаНОВ, 

ректор КазНУ им. аль-Фараби

Продолжение. Начало на 1 стр.

5

№9 (1603) 1 наурыз 2016 жыл

Кафедра ЮНЕСКО по устойчивому развитию факультета географии и природопользования 

организовала второй междисциплинарный семинар на постоянной основе 

«Глобальные вызовы XXI века»

Әл-Фараби атындағы Қазақ 

ұлттық университеті мен Өмірбек 

Арысланұлы Жолдасбековтің есімі 

тығыз байланысты екенін ұрпақ 

санасына жеткізу зиялы қауым 

өкілдерінің борышы екендігін баса 

айтқанымыз жөн. Республикадағы 

бірегей оқу орны қалашығының 

іргетасын қалаған – Ө.Жолдасбеков.  

Бүгінде 80 жылдан асқан  тарихы  

бар ҚазҰУ-ды еліміздің барлық 

жоғары білім беру жүйесінің тірегі, 

білікті мамандар ордасы десек 

артық емес. Әл-Фараби атындағы 

ҚазҰУ –  Қазақстанның жетекші  

университеті, ол QS халықаралық 

рейтинг агенттігінің 2015 жылғы 

зерттеу қорытындысы бойынша 

әлемдегі үздік 800 университет 

арасында 275-ші орынды иемденіп, 

үздік 300 университет қатарынан 

көрініп отыр. ҚазҰУ Қазақстан мен 

Орта Азия мемлекеттері жоғары оқу 

орындарының ішінде бірінші болып 

Еуропалық білім кеңістігіне кірді. 

Мұндай әлемдік деңгейде танымал 

оқу ордасы болудың тарихы әріде 

жатыр.

1968 жылы С.М. Киров атындағы 

мемлекеттік университет студенті  атанып, 

ерекше бақытқа бөленгенбіз. Уақыт дөңгелегі 

зырылдап екінші курсқа да келіп қалдық.

Университет басшылығы ауысыпты, жас 

ректор келіпті дегенді естіп, журналистер 

емеспіз бе, құлағымызды  түріп, бақылап 

жүретін болдық. Оқу үдерісіне өзгерістер еніп, 

жағымды жаңалықтар молая бастады.Соның 

бірі – ҚазҰУ қалашығының құрылысына 

қатысты еді. «Жаңа ректор мәселені шешуге 

Мәскеуге кетіпті, ол жақтағы басшылық 

келіспепті, сонан сол кездегі Елбасы 

Дінмұхамед Қонаевтың араласуымен 

құрылысты бастауға рұқсат беріліпті»  деген 

жайлардың  шет-жағасын деканымыз 

Тауман Салықбайұлы Амандосовтан естиміз. 

«Шіркін, біз де оқысақ қой, сол қалашықта!» 

деп армандаушы едік (оқымасақ та, қызмет 

ету бақытына ие болғанымыз ұлы мәртебе)...  

Дәлізде жиі жүретін кең иықты, зор 

денелі, батыр тұлғалы, бұйра шашты, қара 

торы азаматтың ректорымыз екенін жыға 

таныған сәтіміз де есімізде. Орыс  әдебиетінің 

тарихы пәнін сол тілде оқитын топтармен 

бірігіп оқитынбыз. Дәріскер қазақ тобына 

 

тіпті көңіл бөлмейді, бір күні әуелі «сендерге 

бұл жерде отырудың қажеті шамалы, бәрібір 

сендер ештеңе ұқпайсыңдар, шығып 

кетіңдер» дегенге келтіргені бар емес пе... 

Курстағы үштік – староста, комсорг, профорг 

жиналып, «домалақ арызды»  жазып алып, 

ректор Өмірбек Арысланұлына жетіп барсын. 

«Бұл қалай, біздің ұлттық намысымызға неге 

тиеді, неге қорлайды?» деген сөздерді айтып, 

ашынып отырған аптығымызды  ұрыспай, 

зекімей басты ол кісі. «Домалақ арыз 

жазды деген жақсы емес, арызқойлықтың 

өзі жаман қасиет, әйтсе де көңілдерің 

толмайтын мәселелерді өзіме келіп 

айтуларың керек еді...» – деді. Дегенмен, 

нәтижесінде ол оқытушы жұмыстан кетті. 

Қазір ойлап отырсақ, сол кездегі үстемдік 

етуші идеологияның қаҺарынан қорықпай, 

осындай қадамға барғанның өзі ерлікпен 

пара-пар екен. Кейін аудиторияға келіп, 

ақыл-кеңесін айтып  кеткен кездері де болды.

Содан былай біздің жас көкірегімізде ол кісі 

ұлтымыздың қорғаушысы, панасы сияқты 

тұлға болып қалыптасты.

Жастық жадымызда, бала қөңілімізде 

қаһарман болып орын тепкен кейіпкеріміз 

Өмірбек Арысланұлы Жолдасбеков 1931 

жылы 1 наурызда Оңтүстік Қазақстан облысы, 

Шымкент ауданының Қызылсу ауылында 

дүниеге келді. 1949 жылы Шымкенттегі №7 

мектепті алтын медальмен бітіреді де, В.М. 

Ломоносов атындағы Мәскеу университетінің 

механика-математика факультетіне оқуға 

түседі. Осы жылдары  болашақ жары Мая 

Михайловнамен  (әкесі «халық жауы» болып 

ұсталып кеткен, анасы ҚарЛагқа айдалған 

кішкентай Мағира Мәмбетәліқызының есімі 

жетімдер үйіне,  интернатқа өткізілгенде Мая 

Михайловна деп жазылып кеткен) бірге бір 

университетте оқыпты. (Мая Михайловнадан 

да дәріс алу бақытына ие болғанымыз бар. Ол 

кісі де  өте парасатты адам еді, бұл ұстазымыз 

жайлы әңгіме өз алдына бір төбе).

Университетті 1954 жылы бітіргеннен 

кейін Шымкенттегі Қазақ технологиялық 

институтының математика және механика 

кафедрасының оқытушысы, механика 

факультетінің деканы қызметтерін атқарады. 

1961 жылы ол Мәскеу тоқыма институтының 

аспирантурасын бітіреді де осы жоғары 

оқу орнында оқытушы болады. Келесі 

жылы «СТБ тоқыма станоктары торсионды 

соққы механизмінің кинематикасы мен 

динамикасы» тақырыбында кандидаттық 

диссертация қорғайды. 1962-1964 жылдары 

Қазақ политехникалық институтының 

доценті, кафедра меңгерушісі, оқу ісі 

жөніндегі проректоры болып қызмет істейді. 

1972 жылы «Жазық рычагты механизмдер 

теориясы» тақырыбында докторлық 

диссертация қорғайды. 1970-1986 жылдары 

алдымен С.М. Киров атындағы мемлекеттік, 

кейіннен әл-Фараби атындағы Қазақ 

ұлттық  университетінің ректоры болды. 

Осы жылдары Өмірбек Арысланұлының 

тікелей басшылық етуімен университет 

қалашығының ғимараттары салына бастады. 

ҚазҰУ қалашығы жөнінде де аңызға бергісіз 

талай әңгімелер бар. Ол кезде ешқандай да 

мәселе Мәскеусіз шешілмейді. Мәскеудің 

 

Мемлекеттік университетінің жобасымен 

салынбақшы құрылысты шетелдерден көрген 

үздік архитектуралық үлгілермен толықтыра 

отырып, өзгерістер енгізген Өмірбек 

Арысланұлы текетіреспен, күні-түні өзі басы-

қасында жүріп еңсеруге жақындайды. Негізгі 

оқу корпустары, жатақханалар пайдалануға 

беріледі. Мәскеуден жіберілген лифт сақыр-

сұқыр етіп, әрең көтерілетін жағдайда екен. 

«Болашағы зор қазақтың бас университетіне 

мұндай лифт жарамайды, мінуге қауіпті», – 

дейді Өмекең. Мәскеуліктермен дауласудан 

ештеңе шықпайтынын сезіп, Д. Қонаевты 

«құрылыс барысын көріп кетіңіз» деп 

шақырады. Сөйтіп, әдейі лифтіге мінгізеді. 

Лифті жоғарыға көтерілгенше, қайта 

түскенше сақырлайды.  Сонда  Өмірбек 

Арысланұлы: «Көрдіңіз бе, Димаш Ахметұлы, 

мына лифтінің салдырлап тұрғанын. Бұл 

қауіпті. Финдер жақсы лифт шығарып 

жатыр екен, соны алдырсақ қалай болады? 

Қазақтың балаларында да бәрі жақсы болуы 

керек қой...  Қазақстанның бетке ұстар оқу 

орнына айналсақ, тамаша емес пе?! Жақсы 

жағдайдағы адам жақсылыққа ұмтылатынын 

өзіңіз де айтасыз ғой...» – дейді. осылайша 

оның табандылығының арқасында алдырған 

Финляндия лифтісінің   пайдалануға 

берілгеніне қырық жылға жуық уақыт болса 

да сапалылығы  сақталып тұр.

Ректор ҚазҰУ-да машиналар 

механикасының ғылыми-зерттеу 

лабораториясын ашып, студенттер мен 

оқытушылардың ғылымдағы ізденістерінің 

нәтижелері негізінде макеттер мен үлгілер 

жасайтын тәжірибелік эксперименттік 

завод және робототехника бойынша 

республикалық оқу-зерттеу орталығын ашты. 

Алматыда механизмдер және машиналар 

теориясы Бүкілодақтық семинарының қазақ 

филиалын ұйымдастырды. Тәжірибелі ұстаз, 

машина  мен құрал жасау негізі саналатын 

машиналар механизмдері теориясының 

республикамыздағы тұңғыш маманы ретінде  

осы сала қызметкерлерін даярлау ісіне зор 

үлес қосты.  

Академик Ө.А. Жолдасбеков — Қазақстан 

Республикасы Инженерлік академиясының 

бірінші президенті, Республикалық 

еңбек партиясының Құрметті төрағасы, 

Халықаралық академияның бірінші 

вице-президенті және академигі, Ислам 

мемлекеттері Инженерлік академиялары 

федерациясының вице-президенті, 

¥лттық ғылым академиясының, Қазақстан 

Республикасы Инженерлік академиясының 

академигі, АҚШ инженер-механиктер 

қоғамының, Халықаралық экологиялық 

реконструкция академиясының толық 

мүшесі, Пәкістанның және бірқатар ТМД 

елдерінің Құрметті академигі, Мемлекеттік 

сыйлықтың лауреаты және Қазақстан 

ғылымының еңбек сіңірген қайраткері, 

В.Г. Шухов атындағы (Мәскеу қ.) және 

Әл-Хорезми (Иран) халықаралық Алтын 

медальдарымен марапатталған. Алты мәрте 

еліміздің Жоғары кеңесінің депутаты 

болып сайланды, 1998 жылдан өмірінің 

соңына дейін — Қазақстан Республикасы 

Парламенті Мәжілісі әлеуметтік-мәдени 

даму жөніндегі комитетінің төрағасы болып 

қызмет етті. Өмірбек Арысланұлы қазақша 

терминологияның тұңғыш құрастырушысы, 

механизмдер мен машиналар теориясы 

және теориялық механика пәндерінен 

қазақ тіліндегі алғашқы оқулықтардың, 

орысша-қазақша терминологиялық 

сөздіктердің және  400-ден астам ғылыми 

еңбектің, 12 монография, 30 оқулық пен оқу 

құралдарының авторы, 126 авторлық куәлік 

пен шетел патенттерінің иегері. Академик Ө.А. 

Жолдасбеков  25 ғылым докторын және 100-

ден астам ғылым кандидаттарын дайындаған. 

Ол ұйымдастырған ғылыми мектеп әлемдік 

ғылымда лайықты орын алып отыр. ҚазҰУ-

дың филология факультетіне кірер есіктің 

оң жағында «Центр робототехники» деп 

аталатын зертхана бар болатын. Егер талапты 

да талантты ректорға 1986 жылғы оқиғаға 

қатысты жала жабылмағанда, ол орталық 

жұмысын жалғастыра бергенде талай 

ғалымдар осы салада жаңалықтар ашып, 

өркениетті мемлекеттермен терезесі тең 

технологиялы елге айналар ма едік деген бір 

адами арманның көкіректе қалғаны ақиқат.

Ө.А. Жолдасбеков атындағы Студенттер 

сарайы – ҚазҰУ қалашығының тамаша 

архитектуралық ғимараты. Мұнда Қазақ 

ұлттық аспаптар оркестрі, көркемөнер 

үйірмелері, «Біз» студенттер театры, КТК 

(тапқырлар командасы) жұмыс істейді. 

Қалашықта спортпен айналысуға барлық 

жағдай жасалған. Қызметкерлер мен 

студенттердің спартакиадасы ұдайы өткізіліп, 

олардың  жарыстарға қатысуы қамтамасыз 

етіледі. Университет студенттерінің өмірі 

қызықтылығымен әрі алуандығымен 

ерекшеленеді. Осында атқарылып жатқан 

мақсатты шаралардың бәрі Өмірбек 

Арысланұлы  арманының жалғасы және оны 

жүзеге асырушы ізбасарларының  толымды 

еңбектерінің жемісі.

Желтоқсан оқиғасы кезінде Ө.А. 

Жолдасбековті ұлтшыл деп ректорлықтан 

босатады, партиядан шығарады. Сол кездері 

Қазақстан Орталық Партия Комитеті арнайы 

жасақтаған комиссияның қалай жұмыс 

істегені жөнінде талай-талай  жайларға куә 

болған жайымыз бар. Он бес қабаттың шамы 

түнімен жанып, түні бойы әлдекімдердің 

мәселесі шешіліп жататын. Әр декан, әр 

кафедра меңгерушісі, әр оқытушы, әр 

лаборанттан жауап алынды. Жаппай тексеріс 

басталды. Принципшіл деген, ұлттық намысы 

бар деген талай азаматтарға «ұлтшыл» атты 

кінә тағылды. «Ойпыр-ай, алаң толы қалың 

нөпір халық. Зорға өттім...Не болғанын 

түсіну қиын»,– деп аһылап-уһілеп келген сол 

кездегі журналистика факультетінің деканы 

Темірбек Қожакеев ағамыздың келбеті де көз 

алдымызда тұр. Ол кісі «Достық» даңғылының 

бойында тұратын. «Жастарды көтеріліске 

айдап салды» деген кісінің сөзі ме бұл? 

Осындай айып арқалаған болатын талайлар.

Ал, Мәскеулік басшылықтың Желтоқсан 

оқиғасын желеу етіп, ректорды жұмыстан 

шығарып жіберуі жай ғана себеп болған 

көрінеді. Өйткені, ол жақтағылар Өмірбек 

Жолдасбековтен  сескенген, Ұлттық 

университет құрып, қазақ жастарының рухани 

санасын өсірген адамдардан  қауіптенген 

екен.

1986 жылдан 1996 жылға дейін ҚазҰУ-

дың  құрылысы тоқтап тұрды. Өмірбек 

Арысланұлы халық қалаулысы болғаннан 

кейін, қалашық құрылысы жүре бастады. 

«Егер Жолдасбеков тағы да 10 жыл ректор 

болғанда, ҚазҰУ Кембриджден кем түспес 

еді»,-  дейді зиялы қауым өкілдері. Осындай  

әлемдік дәрежедегі университет деңгейіне 

жету ендігі мақсат болып отырғаны – сол үшін 

тер төгіп жүрген ғалымдар мен көмекші құрам 

қызметкерлерінің еңбектерінен байқалуда.

ҚР Үкіметінің 2000 жылғы 30 маусымдағы  

№992 қаулысымен  механика және машина 

жасау институтына  академик  Ө.А. 

Жолдасбековтің атын мәңгілікке қалдыру 

мақсатында  ғұламаның есімі берілді. 

Өйткені, машинатану мен машина жасауды 

Қазақстанда дамытып, іске қосқан бірінші 

адам – Ө. Жолдасбековтің лайық екені ақиқат 

болатын.

Ө. Жолдасбеков атындағы механика және 

машинатану институтының Бас директоры 

– әйгілі ректордың ұлы Скандербек 

Өмірбекұлы  Жолдасбеков. Баласы да әке 

жолын қуған, әке даңқына лайықты ізбасар 

бола алуда.  Ол –техника ғылымдарының 

докторы, Халықаралық инженерия 

академиясының академигі. Ал,  Баян 

Өмірбекқызы Жолдасбекова анасы басқарған 

кафедраға  жетекшілік жасап, ана армандарын  

жалғастырып, жүзеге асыруда. Ол –  ҚР 

Ұлттық ғылым академиясының мүше-

корреспонденті, филология ғылымдарының 

докторы, профессор. 

Көзі тірі болғанда  қазақтың нағыз 

азаматы, мақтанышы болып отырған  Ө.А. 

Жолдасбеков 85 жасқа келер еді. Артындағы 

сан мыңдаған ұрпағы ер есімін өшірмейді. 

Өйткені, ол рухты ректор болатын...

жүктеу/скачать 11,66 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: