Аралық бақылау сұрақтары: 1 Психология ғылым ретінде. Мақсаты. Міндеттері

Қабылдаудың
тиімділігі тұлғаның мінез
-
құлқымен байланысты. Тұлғааралық қарым
-
қатынас ерекшеліктері сөйлеуді қабылдауда байқалады және жасына, жынысына, ұлтына, 
темпераментіне, көзқарасына, қарым
-
қатынас тәжірибесіне, жеке және кәсіби 
ерекшеліктеріне байланысты. Жасы ұлғайған сайын адамның эмоционалдық күйлері 
сараланады, адам қоршаған әлемді өзінің өмірінің призмасы арқылы қабылдай бастайды.
Жеке адамды қабылдау кезінде, сондай
-
ақ оны түсіну кезінде адам бейсаналық түрде 
тұлғааралық танымның әр түрлі механизмдерін таңдайды. Басқа адамды түсіну 
процесінде субъект өзіне келетін барлық ақпаратты ескереді, бұл қарым
-
қатынас кезінде 
серіктес күйінің өзгеруі туралы айтады.
Жеке тұлғаны қабылдау шарттары уақытты, жағдайларды, қарым
-
қатынас орнын 
қамтиды. Нысанды қабылдау кезіндегі уақытты қысқарту қабылдаушының ол туралы 
жеткілікті ақпарат алу қабілетін төмендетеді. Жақын және ұзақ байланыста бағалаушылар 
жағымпаздық пен көніл
-
күйді көрсетеді. 
Тұлғааралық қатынастар өзара әрекеттесудің ажырамас бөлігі болып табылады.
46) 
тұлғааралық қарым
-
қатынастың құрылымы, түрлері, формалары.
Қарым
-
қатынас
түрлері мен формалары бойынша әр түрлі болады. 
1Тура бетпе бет сөйлеу арқылы байланысу 
2жанама қатысушылардың кері байланыс уақытын ұзартатын жазу және техника құралдары 
арқылы жасалынатын толықсыз психологиялық контакт. Мысалы;хат жазу,кітап жазу,радиодан 
сөйлеу.
3тікелей ым қимыл арқылы,сөйлеу арқылы байланысу
4біреу арқылы (тікелей емес).Тікелей қарым қатынас,соның негізінде тікелей емес қарым қатынас 
пайда болады.
Тікелей емес қарым
-
қатынас 
-
жазбаша түрдегі немесе техникалық құралды пайдалану негізіндегі 
толық емес психологиялық контакт.
қатысушылардың
кері байланыс уақытын ұзартатын жазу және техника құралдары арқылы 
жасалынатын толықсыз психологиялық контакт. Мысалы;хат жазу,кітап жазу,радиодан сөйлеу.
Адамзат тәжірбиесін игеруде жазудың,кітаптың басқа әр түрлі техникалық құралдың пайда болуы 
тікелей емес қарым қатынас жасаудың жүйесі.
Қарым
-
қатынас жеке адамаралық және көпшіліктік қарым қатынас деп бөлінеді. Жеке 
адамаралық қарым
-
қатынас топтпрда,жұптарда жеке дара ерекшеліктерін білу,қайғы қуанышына 
ортақтасу,түсіну,бірігіп іс әрекет ету негіздерінде қалыптасатын түрі.
Көпшілік қарым
-
қатынас көпше түрдегі таныс емес адамдардың жеке көпшілік мәлімет құралдары 
арқылы қарым
-
қатынас жасау,осындай қатынастың түріне өнер,эстетикалық
қарым қатынастарды 
жатқызады. Қарым
-
қатынаста адамдар өзін көрсетеді,өзі үшін және басқалар үшін психологиялық 
қасиеттерін аша түседі.

Формалары
Тікелей қарым
-
қатынас
-
табиғи бетпе бет,ым немесе қимыл арқылы жасалынылатын толық 
психологиялық контакт. Бұл
қарым қатынас жасаудың бірінші формасы.
Жаңаша қарым
-
қатынас
-
қатысушылардың кері байланыс уақытын ұзартатын жазу және техника 
құралдары арқылы жасалынатын толықсыз психологиялық контакт.
Бұқаралық қарым
-
қатынас
-
бейтаныс адамдардың тікелей не жанама контактары.Мысалы 
стадионда,театрда,шеру бұл бұқаралық қарым қатныс.
Тұлғааралық қарым
-
қатынас
-
екі не құрамы өзгермейтін топ ішіндегі таныс адамдардың тікелей 
контактылері. Тұлғааралық қарым
-
қатынас белгілері қатысушылардың психологиялық 
жақындығы,бір бірінің ерекшеліктерін білуі,бірге күйзелуі,өз ара түсінушілігі,ортақ қызметтестігі.
Рөльдік қарым
-
қатынас
-
белгілі әлеуметтік ролдерді орындаушылардың психологиялық 
контакттары.Мысалы;оқушы мұғалім,дәрігер науқас,сатушы сатып алушы. Осы қарым қатынастың 
барысында адамдар өзі және басқалар үшін өзіндік психологиялық ерекшеліктерді ашады және 
де көрсетеді.
Персонааралық
-
қарым
-
қатынас
-
ортақ іс әрекет үрдісінде және қасиеттерін ашатын белгілі
тұлғалардың психологиялық контакттары(чемпиондар,ғарышкерлер,президенттер).
47) 
вербалды және вербалды емес қарым
-
қатынас құралдары.
Вебральды байланыс. Сөз арқылы пайда болатын пікір аламасу немесе қарым қатынас ретінде 
анықтауға болады.Бұл жазбаша да,ауызша да болуы мүмкін.Ауызша қарым қатынас адамдарға 
идеялармен,пікірлермен,құндылықтармен,ұсыныстармен алмасуға мүмкіндік 
береді.Жұмысшылар хаттар,түрлі құжаттар арқылы басқалармен байланыс орнатады.Бұл көптеген 
жағдайларда ауызша емес,жазбаша байланыс.Сөздер пікір алмасу үшін қолданылатындықтан,біз 
ауызша қарым қатынас ретінде қарастырамыз.
Оларға жатады;
Мимика,жест яғни қол қимыл арқылы,поза немесе дене арқылы,көзқарас және дауыс 
ерекшеліктері.
Вебральды емес байланыс.
Қарым
қатынас арқылы барысында адамның сөз арқылы араласуымен қатар,келесі вебральды 
емес әдістерін қолдануға
болады. Олар қатысушының мимикасын зерттеу,дене қалпын 
зерттеу,қас қабағын,көзқарасын,қол қимылдарын зерттеу және дауыс ерекшеліктерін анықтау
48) 
тұлғааралық қарым
-
қатынастың үш жағы.
Негізгі қызметі
; 
1 Ақпараттық
-
коммуникативтік адамдардың бір бірімен ақпарат алмасуы
2 Реттеуші
-
коммуникативтік адамның әрекеттерін,іс қимылын реттеу,ұйымдастыру
3 Аффективті
-
коммуникативтік адамның эмоциясы
Деңгейлеріне мизо,макро,микро,іскер және рухани жатады. 
Қарым
-
қатынастың үш жағы
; 

1Интерактивті адамдардың бірге жұмыс жасауы,жоспар құруы,бір бірімен әрекеттесуі,ортақ іс 
әрекетті жоспарлауы 
2Коммуникативті қарым
-
қатынас арқылы мақсаттарын,ойларын жеткізуі.Бұл процеске мимика,іс 
қимыл,денедегі қимылдар жатады. Қарым
-
қатынаста адамдардың қызығушылықтармен немесе 
сезімьерімен бөлісуі
3Перцептивті адамның ішкі дүниесін түсіну,психологиялық жағдайды түсіну және де сезіну,бірін 
бірі қабылдауы 

жүктеу/скачать 1,17 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: