Ескерту: Entamoeba histolytica түрі патогенді, ал қалған ішек амебалары патогенді емес
Ескерту: барлық еркін тіршілік ететін амебалар шартты патогенді микроорганизмдер болып табылады
2. Амебиаз
2. Амебиаз
Қоздырушысы — дизентериялық амеба (лат. Entamoeba histolytica) — қарапайымға жатады, үш формада болады (тіндік, просветті және цисталық). Тіндік формасы амебиазбен ауыратын науқастарда ғана кездеседі, ал қалғандары – тек ауру қоздырушысын тасымалдаушыларда кездеседі. Амебиаз бүкіл әлемде кездеседі. Амебиазды Entamoeba histolytica тудырады, ол қарапайымдылар қоздыратын паразит, екі формада кездеседі: вегетативті (трофозоит) және тыныш (цисталар). E. histolytica-ны, әдетте, патогенді емес E. dispar және E. moshkovskii-ден морфологиялық тұрғыдан ажырату мүмкін емес. Үлкен вегетативті саты 60-80 мкм жетеді, оның құрамында үнемі фагоцитке ұшыраған эритроциттер (эритрофаг) болады.
Этиологиясы Морфологиясы Үш формада кездеседі:
Вегетативті (трофозоит) сатысы. Вегетативті саты амебаның төрт формасын қамтиды: тіндік, үлкен вегетативті (E. histolytica, forma magna), просветті (кіші вегетативті) (E. histolytica, forma minuta) және циста алды. Амебаның мөлшері 20-25 мкм жетеді, олар жалған аяқтарының көмегімен қозғалады.
Циста алды сатысы. Циста алды сатысы нәжісте реконвалесценция кезінде және цистаны тасымалдау кезінде кездеседі. Цисталардың пішіні дөңгелек, мөлшері 9-14 мкм жетеді, екі тізбекті қабықшасы болады; ядролар саны 1-ден 4-ке дейін болады.
Тыныштық сатысы (цисталар). Цисталарға тән ерекшелік - оларда төрт ядро болады, олардың диаметрі 8-15 мкм жетеді және дөңгелек пішінді.
3. Амебиаз: Морфологиясы
Паразит дөңгелек пішінді болады және өзін қатты циста қабырғасымен қоршап жатады
4. Амебиаз: Даму айналымы
Даму айналымы
5. Амебиаз: Эпидемиологиясы
Амебиаз бүкіл әлемде кездеседі, бірақ дамып келе жатқан елдерде тұратын, әлеуметтік-экономикалық жағдайы төмен адамдарда жиі кездеседі, онда амебиялық инвазияның таралуы 50% -ке жетуі мүмкін. Дамыған елдерде амебиаздың даму қаупі жоғары топтарға мыналар жатады: эндемиялық аймақтардан қоныс аударушылар, эндемиялық аймақтарға тұрақты келушілер, ауруханаларда тұратын адамдар және ер адамдармен жыныстық қатынасқа түскен басқа ер адамдар.
6. Амебиаз: Инвазияның берілу жолдары
Амебиаз санитарлық жағдайы нашар тропикалық елдерде кең таралған. Ол көбінесе Үнді субконтинентінде, Орталық және Оңтүстік Американың, Африканың бөліктерінде кездеседі. Бұл АҚШ-та салыстырмалы түрде сирек кездеседі.
Амебиаздың жұғу қаупі жоғары адамдарға мыналар жатады:
Санитарлық жағдайы нашар тропикалық аймақтарда болған адамдар
Санитарлық жағдайы нашар тропикалық елдерден көшіп келгендер
Санитарлық жағдайы нашар мекемелерде (түрме) тұратын адамдар
Басқа ер адамдармен жыныстық қатынасқа түсетін ер адамдар
Иммундық жүйесі әлсіреген топтар және басқа аурулары бар адамдар
7. Амебиаз: Патогенезі, клиникасы, иммунитеті, диагностикасы және алдын алу